Nóng rực ở Trung Đông: Iran làm đối thủ kiệt quệ, Mỹ vội hành động - NATO "nín thở"

[Cupcake01]

Mỹ đã tăng gấp đôi cam kết của mình đối với Israel, báo hiệu sự thay đổi trong chính sách đối ngoại khi Trung Đông chuẩn bị bước vào một giai đoạn căng thẳng.

Mỹ tăng tốc hành động

Vào ngày 2/3/2025, Ngoại trưởng Mỹ đã sử dụng thẩm quyền khẩn cấp để xúc tiến thương vụ cung cấp bom và nhiều loại vũ khí trị giá 4 tỷ USD cho đồng minh Israel- một động thái dỡ bỏ các hạn chế do chính quyền trước của Mỹ, nhấn mạnh quyết tâm của Washington nhằm củng cố đồng minh của mình trong bối cảnh khu vực bất ổn.

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Iran đang tăng cường hỗ trợ cho các lực lượng ủy nhiệm trên khắp khu vực, từ Lebanon đến Yemen, tạo tiền đề cho một cuộc đối đầu căng thẳng, có thể thử thách các ưu tiên và ảnh hưởng của Mỹ vượt xa khu vực Địa Trung Hải.

Gói viện trợ - trị giá khoảng 4 tỷ USD - đánh dấu sự leo thang đáng kể trong hỗ trợ của Mỹ dành cho Israel. Chi tiết về khí tài quân sự trong gói viện trợ chưa rõ ràng, nhưng trong cuộc trao đổi với tờ Washington Post vào giữa tháng 2, các quan chức quen thuộc với vấn đề này cho biết nó có thể bao gồm đạn dược dẫn đường, hệ thống phòng không và bom hạng nặng. Có thể lô khí tài quân sự này là những thứ đã bị hạn chế dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.

Cựu Tổng thống Biden đã tạm dừng các chuyến hàng chở bom hạng nặng tới Israel vào năm 2024, viện dẫn những lo ngại về thương vong của dân thường ở Gaza. Chính sách này đã bị đảo ngược dưới thời Tổng thống Trump.

Tổng thống Trump đã cung cấp gần 12 tỷ USD vũ khí cho Israel kể từ khi nhậm chức.


Ngoại trưởng Mỹ Macro Rubio và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ở Israel hôm 16/2. Ảnh: US Embassy Jerusalem

Iran khiến đối thủ "kiệt quệ"

Vị trí chiến lược của Israel thúc đẩy sự cấp bách từ phía Mỹ. Quốc gia này đang phải đối mặt với các mối đe dọa trên nhiều mặt trận.

Lực lượng Hamas vẫn là thách thức dai dẳng của Tel Aviv ở phía Nam. Cẳng thẳng với Hezbollah cũng đã leo thang khi thủ lĩnh của lực lượng này, Naim Qassem, cáo buộc Israel nhắm vào sân bay Beirut để phá vỡ tuyến tiếp tế của Iran. Tại Yemen, lực lượng Houthi tiếp tục tấn công vào hoạt động vận chuyển trên Biển Đỏ, khiến Ai Cập thiệt hại hàng tỷ đô la doanh thu từ Kênh đào Suez.

Chuyên gia về Trung Đông tại RAND Corporation, bà Sarah Johnson, cho biết: "Dấu vân tay của Iran ở khắp mọi nơi. Họ đang tận dụng các lực lượng ủy nhiệm để 'kéo căng' Israel"

Israel cũng đã thực hiện nhiều hành động đáp trả. Vào ngày 25/10/2024, Israel đã tấn công hệ thống phòng không của Iran để trả đũa cho một loạt tên lửa lớn, khiến cơ sở hạ tầng quân sự của Tehran suy yếu. Kể từ đó, Iran đã tăng cường hỗ trợ các đồng minh của mình.

Hãng tin CNN hôm 13/2 đưa tin, tình báo Mỹ tin rằng Israel có thể nhắm mục tiêu vào các địa điểm hạt nhân của Iran vào năm 2025. Viễn cảnh này đã đẩy nhanh hoạt động của Tehran đối với các lực lượng ủy nhiệm.

Israel và Iran đều đang theo đuổi mục tiêu của mình. Tel Aviv, được Mỹ hậu thuẫn, đặt mục tiêu vô hiệu hóa các mối đe dọa trước mắt và ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran - ưu tiên mà Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã thúc đẩy kể từ khi gặp ông Rubio vào ngày 16/2, theo CNN.

Ngược lại, Iran tìm cách làm đối thủ kiệt quệ thông qua áp lực liên tục. "Iran đang chơi một trò chơi dài hơi", ông Pierre Dubois, một nhà phân tích an ninh có trụ sở tại Paris, cho biết trong một podcast vào tháng 1 với Defense One. "Họ không cần phải thắng ngay - họ chỉ cần tồn tại lâu hơn".

Căng thẳng khu vực Trung Đông có sức lan tỏa toàn cầu. Ai Cập - một đồng minh của Mỹ - đang chứng kiến sự chao đảo trong nền kinh tế do gián đoạn ở Biển Đỏ. Bộ trưởng Ngoại giao Ai Cập Sameh Shoukry hôm 14/2 đã cảnh báo về tình trạng bất ổn rộng hơn.

Hãng tin Reuters cho biết, ngay cả các đồng minh NATO - sau khi được biết về chuyến thăm của Ngoại trưởng Rubio tới Israel - cũng bày tỏ sự lo ngại về khả năng leo thang căng thẳng. Cố vấn Quốc phòng châu Âu Claire Dupont đánh giá: "Tất cả đều nín thở. Căng thẳng này có thể nhanh chóng leo thang."

VietBF@ Sưu tập