Giới làm phim Mỹ phẫn nộ trước tin diễn viên AI đang có cơ hội đóng phim ở Hollywood, cho rằng điều này bất công với nghệ sĩ thực thụ.
Hôm 28/9, Hollywood rúng động trước tin Tilly Norwood - một diễn viên do AI tạo ra - được chủ sở hữu đàm phán để ký hợp đồng với một trong các công ty hàng đầu. Đại diện của Tilly cho biết muốn xây dựng diễn viên thành "Scarlett Johansson hoặc Natalie Portman tiếp theo''.
Nhiều nghệ sĩ và nhà làm phim phản đối mạnh mẽ trước bối cảnh Hollywood không chỉ " đang lo sợ" mà là phải đối mặt thực trạng "công việc của giới hoạt động nghệ thuật diễn xuất dần bị AI đánh cắp".
Sự xuất hiện của Tilly Norwood cho thấy trí tuệ nhân tạo đang thách thức vị trí cốt lõi của ngành công nghiệp điện ảnh. Sự việc làm dấy lên câu hỏi về ranh giới giữa thực và ảo. Theo bài viết của Jenelle Riley trên Variety, "ngôn ngữ thúc đẩy và định hình nhận thức". Gọi một nhân vật tạo ra bằng thuật toán là "diễn viên" thì sẽ không công bằng với nghệ sĩ thực thụ. Bởi, ngoài đời, người nghệ sĩ phải chứng minh năng lực từ nhiều buổi thử vai, trải qua nhiều khó khăn, thử thách mới có chỗ đứng trong ngành.
Mara Wilson - đóng chính phim Matilda - bình luận dưới bài đăng về diễn viên AI Tilly: "Các người không hề tạo ra thứ này. Hàng trăm lao động, nhiếp ảnh gia, quay phim đã làm nên nó. Các người chỉ lấy công sức của họ rồi giả vờ như đó là của mình". Theo CNN, nhiều năm qua, biên kịch, đạo diễn, diễn viên Hollywood đã cảnh báo công sức của họ bị sử dụng để huấn luyện AI một cách trái phép. Những dữ liệu này sau đó lại được dùng để làm phim, chương trình truyền hình hoặc quảng cáo đội ngũ sáng tạo không được trả lương.
Hollywood nói riêng và ngành giải trí nói chung đang "đứng trước một cuộc cách mạng", theo Forbes. Cơ hội việc làm ngày càng thu hẹp khi AI giảm thiểu nhu cầu nhân lực ở các lĩnh vực như kỹ xảo, đồ họa, biên kịch, âm nhạc, âm thanh, hậu kỳ. Trong cuộc khảo sát của CVL Economics hồi cuối tháng 1/2024, ba phần tư số người tham gia cho rằng công cụ AI hỗ trợ loại bỏ, cắt giảm hoặc hợp nhất các công việc tại công ty của họ. Đến năm 2027, ước tính 204.000 vị trí ở nền công nghiệp Hollywood sẽ bị điều chỉnh.
AI đã trở thành công cụ không còn xa lạ trong ngành, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian sản xuất. Trước đây, để hoàn thiện một sản phẩm, người sáng tạo cần nhiều ngày làm việc, kỹ năng và sử dụng thành thạo phần mềm dựng, sản xuất phim. Còn ngày nay, các công cụ như Midjourney, Google Veo3 hay Kiling có thể tạo video bằng một câu lệnh trong vài giây. Một đoạn quảng cáo 30 giây phát sóng trong trận chung kết Giải bóng rổ chuyên nghiệp nhà nghề Bắc Mỹ (NBA) năm 2025 được tạo ra trong ba ngày nhờ AI với chi phí khoảng 2.000 USD, còn cách dựng truyền thống có thể mất 12 tuần và tốn hơn một triệu USD.
Ở khâu biên kịch, ScriptBook hỗ trợ phân tích kịch bản, dự đoán doanh thu phòng vé và gợi ý tình tiết, nhân vật. 20th Century Fox từng sử dụng để phân tích kịch bản phim Logan, đưa ra quyết định quan trọng về mạch truyện và chủ đề. Warner Bros cũng hợp tác với Cinelytic nhằm ứng dụng AI trong đánh giá diễn viên, dự đoán doanh thu phim và gợi ý bối cảnh quay phù hợp, giảm việc thuê nghệ sĩ ý tưởng, họa sĩ minh họa và họa sĩ hoạt hình.
FaceDirector của Disney có khả năng tổng hợp biểu cảm từ nhiều lần quay, từng được dùng trong Avengers: Infinity War để hoàn thiện cảm xúc nhân vật trong các cảnh CGI phức tạp. Thông thường, khi muốn giảm tuổi cho diễn viên, êkíp sẽ thuê nghệ sĩ trang điểm và làm tóc để hóa trang hoặc cho người trẻ hơn đóng thế vai diễn. Trong The Irishman, công nghệ deepfake được sử dụng để làm trẻ hóa diễn viên. IBM Watson từng được dùng để tạo trailer cho phim Morgan bằng cách phân tích hình ảnh, âm thanh và bố cục từ các trailer khác để xác định yếu tố nào hấp dẫn khán giả nhất.
Ngoài ra, các hãng phim sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu mạng xã hội, đánh giá thị hiếu và tâm lý khán giả, từ đó điều chỉnh chiến lược tiếp thị phim. Để quảng bá Aquaman, Warner Bros tận dụng AI, mang lại doanh thu phòng vé ấn tượng.
AI tham gia sâu rộng vào ngành công nghiệp điện ảnh. Ảnh minh họa: Chat GPT
Cuộc đình công Hollywood năm 2023 của Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh và Liên đoàn Nghệ sĩ Truyền hình và Phát thanh Mỹ (SAG-AFTRA) đã yêu cầu các quy định chặt chẽ hơn về việc sử dụng AI. Theo Forbes, nhiều người trong ngành chỉ trích việc dùng AI là "hạ thấp giá trị nghệ thuật". Tài tử Tyler Perry dừng kế hoạch mở rộng xưởng phim trị giá 800 triệu USD tại Atlanta vì lo ngại các video AI ảnh hưởng đến việc làm.
Reid Southen, người lên ý tưởng cho The Hunger Game, Transformers: The Last Knight, cho biết nhiều đồng nghiệp của anh mất dần cơ hội. "Tôi nghe nói nhiều người từ bỏ nghề làm phim. Tôi từng nghĩ đến viễn cảnh khác nếu không thể kiếm sống bằng nghề này nữa", anh nói.
Ngược lại với nhiều lo lắng từ cú sốc AI, một số chuyên gia nhận định xu hướng này tất yếu nhưng chưa thể chiếm lĩnh ngành công nghiệp phim ảnh. Forbes nhận định Hollywood vẫn cần tuyển dụng con người ở các vị trí như biên kịch, diễn viên, đạo diễn để tạo ra những tác phẩm chất lượng. Miễn là AI được sử dụng với những giới hạn, quy định rõ ràng nhằm bảo vệ người lao động.
Bên cạnh đó, muốn duy trì vị thế, Hollywood phải sẵn sàng định hình lại bản sắc. Trong tương lai, AI có thể giúp đỡ nhiều cá nhân trở thành người sáng tạo nội dung chất lượng. Khi đó, vai trò, vị trí của cả ngành công nghiệp có thể sẽ bị đặt dấu chấm hỏi nếu không đem lại gì độc đáo. Bởi, "không điều gì ngăn cản AI phân tích phong cách viết của Stephen King hay tài năng đạo diễn của Steven Spielberg".
Eline van der Velden, đại diện đơn vị tạo ra diễn viên AI Tilly cho biết không coi AI thay thế con người mà chỉ là công cụ mới, "giống hoạt hình, múa rối hay CGI mở ra khả năng mới mà không thay thế diễn xuất, AI cũng là một cách để tưởng tượng và xây dựng câu chuyện''. Thông điệp cũng được đăng lại trên Instagram của Tilly, kêu gọi con người chào đón trí tuệ nhân tạo ''như một phần của nghệ thuật'' và tôn vinh mọi hình thức sáng tạo.
