Hai 'cơn địa chấn' năm mới: Trung Quốc gây rúng động, nước Mỹ thức tỉnh

[Romano]

Thị trường công nghệ thế giới rúng động ngay đầu năm mới sau sự ra mắt của 2 nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) DeepSeek và Alibaba Qwen của Trung Quốc. Nó thổi bay hàng nghìn tỷ USD vốn hóa của các tập đoàn Mỹ và khiến các ông lớn lo sợ tìm giải pháp.
Hai cú ra mắt chấn động thế giới

Thị trường công nghệ thế giới rúng động ngay đầu năm mới 2025 và cũng là đầu năm mới Ất Tỵ sau 2 “cơn địa chấn” với sự ra mắt dồn dập của 2 mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc vượt trội những nền tảng đình đám của Mỹ trong khoảng 2 năm gần đây.

Sáng 27/1, một công ty AI non trẻ với chưa tới 200 nhân viên tại Hàng Châu, Trung Quốc đã làm rung chuyển thị trường công nghệ toàn cầu và gây sốc thung lũng Silicon Valley - trung tâm đổi mới công nghệ toàn cầu, nằm ở Khu vực Vịnh Nam San Francisco thuộc California.

DeepSeek - một cái tên lần đầu tiên được biết tới và trở thành “bom tấn” tung một cú knockout vào các ông lớn công nghệ (Big tech) Mỹ như Nvida, Microsoft, Google, OpenAI… với các mô hình AI không thua kém gì các mô hình AI hàng đầu hiện nay như ChatGPT hay đối thủ Claude… mà chi phí phát triển cực thấp, chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình AI siêu tốn kém của các ông lớn Mỹ nói trên.

DeepSeek không cần dùng đến các tổ hợp chip quá mạnh mẽ của Nvidia (Mỹ) trong khi hiệu quả vẫn vượt trội.

DeepSeek-V3 của DeepSeek ra mắt hôm 10/1 nhưng tới 27/1 đã đứng đầu bảng xếp hạng miễn phí trên Apple App Store, vượt qua ChatGPT ngay trên đất Mỹ, thách thức vị trí hàng đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI.

Hôm 20/1, DeepSeek ra mắt mô hình mới hơn là DeepSeek-R1, có ứng dụng phương pháp chuỗi suy nghĩ (chain of thought), cho phép liên tục đánh giá lại logic khi làm việc, qua đó giúp giải quyết các nhiệm vụ phức tạp hơn và có chính xác cao.

Chưa hết, trong khi cú sốc DeepSeek khiến chính quyền Mỹ và các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới chưa kịp hoàn trấn tĩnh, ông lớn Alibaba hôm 29/1 (mùng 1 Tết Nguyên đán) tung ra mô hình AI “vượt trội hơn DeepSeek”.

Quyết định này của Alibaba được xem là bất ngờ và đưa ra trước sự nổi tiếng bất ngờ của DeepSeek - một startup AI chưa từng có tiếng tăm trên thế giới. “Cơn bão” DeepSeek có lẽ đã buộc đối thủ trong nước như Alibaba phải đẩy nhanh tiến độ phát triển và tung ra sản phẩm.

Hai cơn địa chấn đã gây áp lực lớn lên các ông lớn công nghệ quốc tế. Ngay sau khi DeepSeek gây tiếng vang lớn, giá cổ phiếu hãng sản xuất chip lớn nhất thế giới Nvidia giảm gần 17% trong phiên 27/1 sau đó hồi phục nhẹ rồi giảm thêm 5% khi Alibaba công bố ra mắt Qwen 2.5-Max.

Sau 2 cú "knockout", nước Mỹ rúng động với một loạt các cuộc họp khẩn diễn ra từ Nhà trắng đến các công ty công nghệ.

Tương lai nào cho ngành AI thế giới?

Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định sự trỗi dậy bất ngờ của ứng dụng trí tuệ nhân tạo DeepSeek từ Trung Quốc "nên là lời cảnh tỉnh" (wakeup call) đối với các công ty công nghệ Mỹ.

Theo CEO Meta Mark Zuckerberg, vẫn còn quá sớm để đánh giá tác động của mô hình AI đột phá từ DeepSeek đối với Meta và ngành công nghệ nói chung.

Trong cuộc họp công bố kết quả kinh doanh quý IV, Mark Zuckerberg khẳng định Meta đã bác bỏ khả năng công ty sẽ cắt giảm chi tiêu cho AI, bất chấp DeepSeek chứng minh rằng việc phát triển AI tiên tiến có thể tiêu tốn ít tiền và tài nguyên điện toán hơn nhiều so với nhận định trước đây.

Những đánh giá tạm thời sau loạt cuộc họp tại Mỹ cho thấy, nước Mỹ vẫn có nhiều thế mạnh trong cuộc chiến về AI nhưng vị thế đã không còn áp đảo. Thị trường AI có quy mô nghìn tỷ USD đang đứng trước những thay đổi rất lớn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết vẫn kỳ vọng các công ty công nghệ Mỹ sẽ tiếp tục giữ vững vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Sự trỗi dậy bất ngờ của DeepSeek và tiếp theo là Qwen 2.5-Max của Alibaba không còn là lời cảnh tỉnh nữa. Cuộc chiến công nghệ, trong lĩnh vực AI có thể đã bước sang một giai đoạn mới. Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ trong lĩnh vực AI và không còn được xem là người theo sau. Không chỉ các ông lớn Alibaba, Baidu, ByteDance, những doanh nghiệp rất nhỏ của Trung Quốc cũng có thể tham gia vào cuộc đua công nghệ AI khi mà chi phí đầu tư giảm đi đáng kể, khiến thị trường AI toàn cầu ngày càng cạnh tranh hơn.

Những thay đổi này có thể buộc các ông lớn hàng đầu thế giới như OpenAI, Meta, Google, Microsoft… phải điều chỉnh chiến lược đầu tư.

Nếu như trước đó, các tập đoàn công nghệ Mỹ dồn tiền đầu tư các nhà máy AI và nhà máy dữ liệu với hàng chục nghìn siêu chip của Nvidia, tới đây sẽ phải tập trung cải thiện các thuật toán để giúp giảm chi phí, hoạt động nhanh và hiệu quả hơn để giữ vững vị thế trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc.

Mô hình đầu tư hàng tỷ USD, hàng trăm tỷ USD của phương Tây có lẽ không còn hoàn toàn phù hợp.

Sự xuất hiện của các startup AI của Trung Quốc có thể cũng sẽ khiến dòng tiền đổ vào các ông lớn công nghệ Mỹ suy giảm. Giới quan sát đặt câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ của Mỹ. Chính quyền ông Biden đã áp đặt những quy định nghiêm ngặt về xuất khẩu chip sang Trung Quốc nhưng DeepSeek cho thấy vẫn có thể bứt phá đi lên.