USA Thế lực nào đã ám sát Kennedy, vì sao Trump lại công khai hồ sơ ám sát JFK

[Gibbs]

Chính phủ Hoa Kỳ đã công bố loạt tài liệu cuối cùng về vụ ám sát Tổng thống John F Kennedy (JFK) - một vụ án vẫn khơi dậy các thuyết âm mưu sau hơn 60 năm.

Động thái này diễn ra sau một lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump yêu cầu công khai các hồ sơ chưa biên tập còn lại trong vụ án.

Các chuyên gia đang rà soát các giấy tờ, không phải tất cả đều đã xuất hiện trực tuyến. Họ cho biết công việc này sẽ mất thời gian và họ không mong đợi nhiều tiết lộ mang tính đột phá.

Chính quyền Hoa Kỳ trước đây đã công bố hàng trăm nghìn tài liệu về JFK, nhưng vẫn giữ lại một số, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Nhiều người Mỹ vẫn tin rằng tay súng Lee Harvey Oswald không hành động một mình.

Kennedy đã bị bắn trong chuyến thăm Dallas, Texas, vào ngày 22 tháng 11 năm 1963.

Trump đã nói trước đó rằng 80.000 trang sẽ được công khai.

Trong số 1.123 tài liệu được Cục Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia công bố vào thứ Ba, hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu tài liệu mới. Nhiều tài liệu trước đây đã được công bố dưới dạng đã được biên tập một phần.

"Các bạn đã đọc rất nhiều", Trump nói với các phóng viên vào thứ Hai, khi xem trước bản công bố. "Tôi không tin là chúng ta sẽ biên tập bất cứ điều gì".

Nhưng một số trong số hàng trăm tệp được công bố vào đêm thứ Ba dường như có các đoạn bị bôi đen. Các chuyên gia cho biết một số tệp khác khó đọc vì chúng bị mờ hoặc là bản sao chụp được quét kém, hoặc dường như không liên quan nhiều đến vụ án JFK.

Những người không phải là học giả có thể sẽ "bối rối", David Barrett của Đại học Villanova ở Pennsylvania bình luận khi ông xem xét tài liệu được công bố vào thứ Ba.

Phát biểu với đối tác CBS News của BBC tại Hoa Kỳ, ông cho biết bản công bố này "hữu ích", nhưng ông không mong đợi "thông tin gây chấn động, liên quan đến vụ ám sát hoặc nói chung hơn".

Các chuyên gia khác về JFK cho rằng công chúng Mỹ có thể tiếp tục thắc mắc về khả năng tồn tại của các tài liệu và thông tin khác.

Nhà sử học Alice George nói với Reuters rằng "Tôi nghĩ rằng có thể sẽ tiếp tục có nhiều bản công bố hồ sơ hơn". Nhưng bà tiếp tục nói rằng thời gian trôi qua khiến việc điều tra trở nên khó khăn: "Thật khó để tìm ra sự thật khi hầu hết những người liên quan đều đã chết".


Một ủy ban chính phủ sau vụ ám sát đã xác định rằng Tổng thống Kennedy bị bắn bởi Lee Harvey Oswald, một cựu chiến binh Thủy quân Lục chiến và tự nhận là người theo chủ nghĩa Marx đã đào tẩu sang Liên Xô và sau đó trở về Hoa Kỳ.

Các cuộc thăm dò ý kiến ​​trong nhiều thập kỷ đã chỉ ra rằng hầu hết người Mỹ không tin rằng Oswald là kẻ ám sát duy nhất. Nhưng vẫn chưa có lời giải thích rõ ràng nào khác từ loạt tài liệu mới nhất chưa được công bố.

Những câu hỏi chưa được giải đáp đã đeo bám vụ án trong một thời gian dài, làm nảy sinh các lý thuyết về sự tham gia của các điệp viên chính phủ, mafia và các nhân vật bất chính khác - cũng như những tuyên bố kỳ quặc hơn.

Năm 1992, Quốc hội đã thông qua luật công bố tất cả các tài liệu liên quan đến cuộc điều tra trong vòng 25 năm.

Cả Trump, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, và Tổng thống Joe Biden đều công bố hàng loạt tài liệu liên quan đến JFK - nhưng hàng nghìn tài liệu vẫn được giữ bí mật một phần hoặc toàn bộ.

Sắc lệnh hành pháp của Trump cách đây hai tháng cũng kêu gọi các nhân viên lưu trữ của chính phủ công bố các hồ sơ liên quan đến vụ ám sát ứng cử viên tổng thống Robert F Kennedy và biểu tượng dân quyền Martin Luther King Jr, cả hai đều bị bắn chết vào năm 1968.

Thông báo của ông vào thứ Hai rằng việc công bố tài liệu sắp diễn ra đã gây bất ngờ cho nhóm an ninh quốc gia của ông, những người đã làm việc từ tháng 1 để chuẩn bị các hồ sơ bằng cách xóa các phần đã biên tập, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông Hoa Kỳ.

Trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm ngoái, vị tổng thống đảng Cộng hòa đã tuyên bố sẽ công bố các hồ sơ về JFK, ngay sau khi ông nhận được sự ủng hộ của Robert F Kennedy Jr (RFK Jr), cháu trai của JFK và con trai của Robert F Kennedy.

RFK Jr đã trở thành bộ trưởng y tế của Trump. Ông là một trong những người đã thúc đẩy các thuyết âm mưu về vụ ám sát chú mình. Ông vẫn chưa bình luận về việc công bố tài liệu vào thứ Ba.

Giám đốc tình báo quốc gia của Trump, Tulsi Gabbard, đã nói về việc công bố: "Tổng thống Trump đang mở ra một kỷ nguyên mới về tính minh bạch tối đa".

Washington — Chính quyền Trump đã công bố hàng chục nghìn trang tài liệu của chính phủ liên quan đến vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy năm 1963 vào tối thứ Ba, vài tuần sau khi Tổng thống Trump ra lệnh cho các cơ quan chính phủ công khai hồ sơ JFK của họ.

Các tài liệu, tổng cộng khoảng 80.000 trang, đã được công bố trước đó, với các phần được biên tập lại vì mục đích an ninh quốc gia. Các phiên bản đã giải mật dường như không chứa đựng những tiết lộ mới quan trọng về vụ ám sát, dựa trên đánh giá ban đầu của CBS News. Nhưng việc công bố các phần chính của hồ sơ đã được các nhà nghiên cứu và học giả hoan nghênh, những người từ lâu đã lập luận rằng các chi tiết trong một số báo cáo của CIA và FBI đáng lẽ phải được tiết lộ từ nhiều năm trước.

"Đây là tin tức tích cực nhất về việc công bố hồ sơ JFK kể từ những năm 1990", Jefferson Morley, một nhà báo điều tra và phó chủ tịch của Mary Ferrell Foundation, nơi lưu trữ kho lưu trữ các tài liệu liên quan đến JFK, cho biết. Ông gọi việc công bố này là "khởi đầu đáng khích lệ" trong khi lưu ý rằng các kho tài liệu khác vẫn còn nằm trong vòng bí mật.

Các hồ sơ được Cục Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia tải lên, cơ quan chịu trách nhiệm lưu trữ bộ sưu tập hồ sơ của chính phủ liên quan đến vụ ám sát. Cục Lưu trữ cho biết hôm thứ Ba rằng "tất cả các hồ sơ trước đây được giữ lại để phân loại" đã được công bố, nhưng chưa phải tất cả đều có sẵn trực tuyến.

Ngay sau khi nhậm chức vào tháng 1, tổng thống đã thực hiện hành động hành pháp để thiết lập một quy trình giải mật và công bố bất kỳ tài liệu nào còn lại liên quan đến vụ ám sát Kennedy, cũng như vụ ám sát Robert F. Kennedy và Martin Luther King Jr. Lệnh này chỉ thị cho giám đốc tình báo quốc gia và tổng chưởng lý trình lên tổng thống một kế hoạch "công bố đầy đủ và toàn diện các hồ sơ liên quan đến vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy".

Có gì trong các hồ sơ JFK mới được công bố?
Các hồ sơ là phiên bản chưa biên tập của các tài liệu đã được công bố dưới dạng đã biên tập trong quá khứ. Các cơ quan như CIA và FBI đã lập luận trong nhiều năm rằng việc công bố thông tin sẽ gây tổn hại đến an ninh quốc gia, thậm chí nhiều thập kỷ sau khi sự việc xảy ra.

Theo Morley, khoảng 3.500 tài liệu trong bộ sưu tập chính thức các hồ sơ JFK của chính phủ đã có nội dung biên tập trước lần công bố mới nhất. Có 1.123 tài liệu có độ dài khác nhau được công bố vào thứ Ba, nghĩa là khoảng một phần ba số tài liệu đã biên tập còn lại đã được công bố đầy đủ. Khoảng 75% trong số các hồ sơ đó do CIA lập ra. Hơn 500 hồ sơ của IRS đã bị giữ lại hoàn toàn để công bố công khai.

"Những hồ sơ mới này đã làm sáng tỏ thêm các sự kiện dẫn đến vụ ám sát JFK, bao gồm cả sự ngờ vực của ông đối với CIA, việc giám sát Oswald ở Thành phố Mexico và các hoạt động tuyên truyền liên quan đến Oswald trước và sau khi JFK bị ám sát", Morley cho biết trong một tuyên bố đề cập đến Lee Harvey Oswald, kẻ ám sát Kennedy. Oswald đã xin thị thực để trở về Liên Xô vào tháng 10 năm 1963 khi ở Mexico City, và các chi tiết kỹ thuật về hoạt động giám sát của CIA đã được tiết lộ lần đầu tiên trong bản phát hành hôm thứ Ba.

Một tài liệu đáng chú ý khác được công bố đầy đủ là bản ghi nhớ do cố vấn của Kennedy là Arthur Schlesinger Jr. biên soạn về khả năng tái tổ chức CIA sau cuộc xâm lược Vịnh Con Lợn thảm khốc ở Cuba năm 1961. Phần đã được biên tập trước đó nêu chi tiết về số lượng nhân viên CIA hoạt động bí mật ở nước ngoài, với Schlesinger bày tỏ lo ngại rằng các hoạt động bí mật của CIA đang xâm phạm Bộ Ngoại giao.


Nhiều cuộc điều tra khác nhau về vụ ám sát JFK trong nhiều năm — một số cuộc gần đây nhất là vào những năm 1990 — đã thu thập thông tin mật liên quan đến các phương pháp thu thập thông tin tình báo và các chính phủ nước ngoài thân thiện nhưng không liên quan trực tiếp đến vụ ám sát. Một số phần tài liệu và một số hồ sơ hoàn chỉnh vẫn được giữ bí mật trong nhiều thập kỷ để bảo vệ nguồn tin và phương pháp.


David Barrett, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Villanova, người nghiên cứu về nhiệm kỳ tổng thống Kennedy, nói với CBS News rằng "những người không phải học giả nghiên cứu các tài liệu này sẽ bối rối không biết hầu hết chúng liên quan gì đến Kennedy hoặc các vụ ám sát khác". Tuy nhiên, đối với các học giả như ông, ông cho biết đây "chắc chắn là lần công bố tài liệu hữu ích nhất từng diễn ra vì các phần biên tập đã bị xóa".

"Bây giờ tôi biết ai hoặc cái gì đang được nhắc đến. Ví dụ, một bản ghi nhớ về mối quan hệ của CIA với các tờ báo Miami và thông tin chi tiết về ba sĩ quan CIA đang thu thập thông tin tình báo kỹ thuật ở Cuba — tôi chưa bao giờ thực sự có những thông tin chi tiết đó trước đây", ông nói.

Larry Sabato, giám đốc Trung tâm Chính trị của Đại học Virginia và là tác giả của "Nửa thế kỷ Kennedy", nói với Associated Press rằng nhóm của ông đang xem xét các tệp đã công bố để tìm kiếm "danh sách dài, rất dài" các tài liệu nhạy cảm trước đây đã được biên tập rất nhiều. Ông tin rằng một số đoạn văn đó có thể liên quan đến Cuba hoặc "những gì CIA đã hoặc không làm có liên quan đến Lee Harvey Oswald".

Tháng trước, FBI cho biết họ đã phát hiện ra khoảng 2.400 hồ sơ liên quan đến vụ ám sát trong quá trình tìm kiếm bắt nguồn từ hành động hành pháp của ông Trump. Theo Morley, những hồ sơ đó không xuất hiện trong bản phát hành hôm thứ Ba.

Nơi đọc các hồ sơ ám sát JFK mới
Các tài liệu đã được tải lên một cổng thông tin do Cục Lưu trữ Quốc gia quản lý. Cục Lưu trữ duy trì kho hồ sơ của chính phủ được gọi là Bộ sưu tập Hồ sơ ám sát Tổng thống John F. Kennedy.

Tuy nhiên, không phải tất cả các hồ sơ đều có sẵn trực tuyến. Một số hồ sơ có sẵn "trực tiếp, dưới dạng bản cứng hoặc trên các định dạng phương tiện tương tự" tại Cục Lưu trữ Quốc gia tại College Park, Maryland. Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia cho biết các hồ sơ chỉ có sẵn trực tiếp đang được số hóa và sẽ được tải lên Cục Lưu trữ trong những ngày tới. Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard sẽ đăng các bản cập nhật trên phương tiện truyền thông xã hội và các hồ sơ cũng sẽ có trên trang web của Nhà Trắng.

Các tài liệu bổ sung vẫn được niêm phong tại tòa án, bao gồm một số tài liệu vì lý do bí mật của bồi thẩm đoàn. Các tài liệu liên quan đến IRS phải được mở niêm phong trước khi công bố và Cục Lưu trữ và Bộ Tư pháp đang nỗ lực để công bố những tài liệu này.


Quỹ Mary Ferrell điều hành kho lưu trữ tài liệu JFK của riêng mình trên trang web, nơi có chức năng tìm kiếm sâu hơn để khám phá kho lưu trữ hồ sơ. Nhóm thường thêm các tài liệu mới ngay sau khi chúng được Lưu trữ công bố.

Tại sao Trump công bố các tệp JFK này?
Ông Trump đã vận động tranh cử bằng cách giải mật và công bố các hồ sơ liên quan đến vụ ám sát JFK, một phần là do liên minh chính trị của ông với Robert F. Kennedy Jr., người từ lâu đã kêu gọi minh bạch hơn về các vụ ám sát đã giết chết chú và cha của ông.

Năm 1992, Quốc hội đã thông qua luật yêu cầu chính phủ công bố tất cả các hồ sơ về vụ ám sát vào tháng 10 năm 2017, đồng thời trao cho tổng thống thẩm quyền giữ lại các hồ sơ vì lý do an ninh quốc gia. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump đã công bố hàng nghìn tài liệu, nhưng một số nội dung của chúng đã được giữ kín sau khi CIA và FBI vận động hành lang. Các hồ sơ khác đã bị giữ lại hoàn toàn.

Trong suốt năm 2021 và 2022, Tổng thống Biden cũng đã công bố hàng nghìn hồ sơ nhưng vẫn giữ lại những phần quan trọng đã bị biên tập, khiến các nhà nghiên cứu và quan sát viên thất vọng vì đã kêu gọi công bố đầy đủ trong nhiều năm.

JFK bị ám sát khi nào?
Kennedy bị bắn vào đầu vào ngày 22 tháng 11 năm 1963, ở tuổi 46 khi đang đi trên một chiếc xe mui trần ở Dallas, Texas. Oswald, một cựu lính thủy đánh bộ và nhà hoạt động cộng sản từng sống ở Liên Xô, đã sớm bị bắt vì tội giết người. Nhưng Oswald cũng bị bắn chết tại tầng hầm của trụ sở cảnh sát Dallas hai ngày sau đó.

Một cuộc điều tra do Chánh án Earl Warren chỉ đạo đã kết luận rằng Oswald đã hành động một mình khi bắn Kennedy, nhưng cuộc điều tra đã bị các học giả và nhà sử học chỉ trích rộng rãi trong 62 năm kể từ vụ ám sát.

Oswald đã nằm trong tầm ngắm của chính phủ trước vụ ám sát, một sự thật mà CIA đã che giấu với Ủy ban Warren. Oswald đào tẩu sang Liên Xô năm 1959 và trở về Hoa Kỳ năm 1962. Tự nhận mình là người theo chủ nghĩa Marx, ông đã làm việc với một nhóm hoạt động ủng hộ Fidel Castro và đã liên lạc với các lãnh sự quán Liên Xô và Cuba trong những tháng trước khi Kennedy qua đời.


Vào tháng 10 năm 1963, CIA đã chặn được cuộc gọi điện thoại của ông tới Đại sứ quán Liên Xô tại Mexico City, và các tài liệu được công bố hôm thứ Ba đã nêu chi tiết một số khía cạnh kỹ thuật về hoạt động giám sát của CIA đối với Oswald và các quan chức Cuba và Liên Xô.

Đợt tài liệu mới công bố về vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy bao gồm một bản ghi nhớ trong nhiều thập kỷ đã góp phần thúc đẩy suy đoán rằng CIA bằng cách nào đó đã tham gia vào vụ ám sát tổng thống.

Được gọi là Bản ghi nhớ Schlesinger, tài liệu dài 15 trang, có ngày 10 tháng 6 năm 1961, do trợ lý của JFK là Arthur Schlesinger Jr. viết. Tài liệu này cảnh báo Kennedy rằng CIA đang xâm phạm khả năng chỉ đạo chính sách đối ngoại của ông.

Sự tồn tại của bản ghi nhớ không phải là bí mật và nó đã được công khai trước đó, nhưng có nhiều phần văn bản bị bôi đen vì lý do an ninh.

Toàn bộ bản ghi nhớ chưa được biên tập là một trong hàng nghìn tài liệu hiện đã được giải mật mà Cục Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia công bố vào thứ Ba theo lệnh của Tổng thống Donald Trump. Tính đến chiều thứ Tư, khoảng 69.000 trong số 80.000 tài liệu mà Trump hứa sẽ công bố đã được đăng trực tuyến.

Và nếu bất kỳ ai mong đợi tìm thấy bằng chứng trong bản ghi nhớ rằng CIA đã thông đồng với kẻ ám sát JFK, Lee Harvey Oswald, để giết Kennedy, thì họ sẽ không tìm thấy.

Thông tin mà chính phủ đã che giấu liên quan đến nhân sự CIA, bao gồm số lượng cụ thể các điệp viên CIA đồn trú tại Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Paris và cách họ "tìm cách độc quyền liên lạc với một số nhân vật chính trị người Pháp", cũng như số lượng nguồn tin của CIA ở các quốc gia như Áo và Chile.

Jefferson Morley, cựu phóng viên của Washington Post, người điều hành blog "JFK Facts" và đã thúc đẩy chính phủ công bố hồ sơ trong nhiều thập kỷ, không hề nao núng.

"Có một câu chuyện giật gân ở đây mà mọi người cần biết", Morley nói trong một cuộc phỏng vấn của MSNBC. "Đây không phải là chuyện vớ vẩn, như mọi người sẽ nói với bạn. Có một câu chuyện vô cùng thú vị và có ý nghĩa trong các hồ sơ JFK này".


Bản ghi nhớ và các tài liệu khác là bằng chứng nữa cho thấy Kennedy rất không tin tưởng CIA, nơi đã theo dõi Oswald từ rất lâu trước khi Kennedy bị ám sát vào ngày 22 tháng 11 năm 1963, Morley cho biết.

“Hôm qua chúng tôi đã nhận được một bản ghi nhớ về kế hoạch tái tổ chức CIA của Kennedy, và rất nhiều bản ghi nhớ đó đã được biên tập trước đó,” Morley cho biết. “Bây giờ chúng tôi hiểu tại sao Kennedy lại không tin tưởng CIA và chắc chắn là các sĩ quan CIA đã không thích các chính sách tự do của ông ta.”

Theo Đạo luật thu thập hồ sơ ám sát Tổng thống John F. Kennedy năm 1992, tất cả các tài liệu liên quan đến vụ ám sát được cho là đã được công bố vào năm 2017, khi Trump lần đầu tiên làm tổng thống.

Trump đã công bố một số tài liệu khi đó, nhưng ông cũng cho các cơ quan tình báo thêm thời gian để đánh giá các hồ sơ còn lại.

Mãi đến tháng 12 năm 2022, Tổng thống Joe Biden mới công bố hơn 13.000 hồ sơ sau khi Quỹ Mary Ferrell, kho lưu trữ phi lợi nhuận lớn nhất của đất nước về hồ sơ ám sát JFK, đã kiện chính quyền để công khai tất cả các hồ sơ đó.

Morley, người có liên kết với quỹ này, cho biết trong tất cả các tài liệu, "chúng ta thấy một góc nhìn mới về hoạt động giám sát trước vụ ám sát của CIA đối với Lee Harvey Oswald".

Cố James Jesus Angleton, một trong những thành viên sáng lập của CIA, đã theo dõi Oswald từ tháng 11 năm 1959 và "theo dõi hoạt động chính trị, đời tư, các chuyến công du nước ngoài và các mối liên hệ của ông ta", Morley cho biết.

Angleton có một hồ sơ 180 trang "về Oswald trên bàn làm việc của mình một tuần trước khi Kennedy đến Dallas" vào tháng 11 năm 1963, Morley cho biết, trích dẫn các tài liệu của chính phủ đã được công bố trước đó.

"Vậy thì câu chuyện này đặt ra câu hỏi: CIA có thực sự, vô cùng, vô năng khi nói đến Lee Harvey Oswald, hay Angleton thực sự đang điều hành một hoạt động liên quan đến Oswald?" Morley cho biết. "Chúng tôi không có câu trả lời cho câu hỏi đó vì vẫn còn một số hồ sơ có liên quan cần được công bố. Ví dụ, một hồ sơ của một sĩ quan CIA khác tham gia vào hoạt động giám sát trước khi ám sát Oswald vẫn được giữ bí mật. Đây là một khởi đầu tuyệt vời."

Vào thứ Ba, Cục Lưu trữ Quốc gia đã công bố hàng nghìn trang hồ sơ được giải mật liên quan đến vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy năm 1963.

Các hồ sơ đã được đăng lên trang web của Cục Lưu trữ Quốc gia, cùng với các hồ sơ được công bố gần đây vào các năm 2023, 2022, 2021 và 2017-2018.

Hầu hết những gì chính phủ công bố tối nay không phải là mới -- trên thực tế, nhiều thông tin thu hút sự chú ý trên mạng xã hội và trong các bản tin từ lâu đã thuộc phạm vi công cộng, ngoại trừ một số nội dung bị biên tập nhỏ, chẳng hạn như xóa thông tin nhận dạng cá nhân của các nguồn tin hoặc nhân viên CIA, bao gồm tên và địa chỉ, hiện đã được tiết lộ.

Nhưng các phiên bản mới được giải mật của các tài liệu này cũng làm sáng tỏ các chi tiết cụ thể về hoạt động gián điệp vào giữa thế kỷ 20 mà CIA đã đấu tranh quyết liệt để giữ bí mật. Tổng thống Biden và Tổng thống Trump đã chấp nhận những lập luận đó cho đến tận bây giờ.

Bản phát hành ban đầu vào thứ Ba có 1.123 hồ sơ gồm 32.000 trang. Bản phát hành tiếp theo vào đêm Thứ Ba có chứa 1.059 hồ sơ gồm 31.400 trang bổ sung và những thông tin quan trọng từ đợt hồ sơ được phân loại trước đó mới công bố.

Giám sát
Một số trang mới được công bố nêu chi tiết về cách CIA nghe lén điện thoại ở Mexico City từ tháng 12 năm 1962 đến tháng 1 năm 1963 để theo dõi thông tin liên lạc của Liên Xô và Cuba tại các cơ sở ngoại giao của họ, nơi mà sát thủ Kennedy Lee Harvey Oswald đã đến thăm trong những tháng trước vụ ám sát.

Các trang đã được biên tập trước đó nêu rõ các hướng dẫn cụ thể cho các đặc vụ CIA về cách nghe lén, bao gồm cả việc sử dụng một số hóa chất để tạo ra các dấu hiệu trên thiết bị điện thoại mà chỉ những điệp viên khác mới có thể nhìn thấy dưới ánh sáng tia cực tím.

Trong nhiều thập kỷ, CIA đã thúc giục tiếp tục giữ bí mật những chi tiết này vì sợ rằng chúng sẽ tiết lộ các phương pháp hoạt động gián điệp của cơ quan này.

Một phần mới được công bố khác nêu chi tiết về hoạt động giám sát của CIA đối với các đại sứ quán Liên Xô tại Mexico City và các nỗ lực tuyển dụng điệp viên hai mang từ nhân viên cơ quan Liên Xô -- và tiết lộ tên và chức vụ của những người đã được tuyển dụng.

Các viên chức CIA viết những bản ghi nhớ này ca ngợi hiệu quả của những nỗ lực của họ, một người còn tuyên bố, "Tôi không thể không cảm thấy rằng chúng ta đang mua được một món hời lớn bằng số tiền bỏ ra trong dự án này."

Bản ghi nhớ cũng nêu chi tiết về hoạt động giám sát của CIA đối với một người đàn ông Mỹ được mô tả là một người Cộng sản sống ở Mexico. Phần lớn bản ghi nhớ là danh sách các số điện thoại đã bị chính phủ Hoa Kỳ nghe lén. Hồ sơ này đã được các nhà nghiên cứu tìm kiếm từ lâu do Oswald đến thăm các đại sứ quán Liên Xô và Cuba tại Thành phố Mexico, nhưng tài liệu không đề cập đến tên Oswald.

Cuba và Castro
Tài liệu này đã làm sáng tỏ thêm các hoạt động bí mật của Hoa Kỳ tại Cuba nhằm vào nhà lãnh đạo cách mạng Fidel Castro.

Văn bản chưa biên tập của bản ghi nhớ tháng 6 năm 1961 về CIA -- do trợ lý Arthur Schlesinger Jr. gửi cho Kennedy -- chứa đựng những lời chỉ trích gay gắt đối với cơ quan gián điệp này chỉ vài tháng sau khi cơ quan này ủng hộ cuộc xâm lược Vịnh Con Lợn không thành công.

Một số tài liệu khác cũng nêu chi tiết các hoạt động có khả năng lật đổ Castro. Một tài liệu năm 1964 cho thấy hai tài sản tình báo đã thảo luận về khả năng ám sát Castro dưới thời chính quyền của Tổng thống Lyndon Johnson.

Tài liệu này cho biết CIA được cho là "trước đây đã ủng hộ kế hoạch như vậy", nhưng nó đã bị "gác lại" do sự phản đối của Tổng chưởng lý Robert F. Kennedy.

Một tài liệu khác được công bố trước đó nêu chi tiết RFK được thông báo về các kế hoạch có thể giết Castro. "RFK yêu cầu được thông báo trước khi CIA tiếp tục làm việc với Mafia", một chú thích của tài liệu viết.

Dấu vết nước ngoài của CIA
Schlesinger cũng đã tranh luận với Kennedy rằng sự phụ thuộc của CIA vào "các nguồn tin do Mỹ kiểm soát" đã xâm phạm vào các chức năng truyền thống của Bộ Ngoại giao và CIA có thể đã tìm cách thâm nhập vào chính trường của các đồng minh của Mỹ.

Ví dụ, tại đại sứ quán Hoa Kỳ ở Paris, Schlesinger đã viết rằng "CIA thậm chí còn tìm cách độc quyền liên lạc với một số nhân vật chính trị Pháp, trong số đó có Chủ tịch Quốc hội",

Các phần mới được giải mật trong ghi chú của Schlesinger cũng tiết lộ số lượng nguồn tin của CIA ở Áo và Chile.

Vụ ám sát RFK
Bản phát hành bao gồm 77 tài liệu liên quan đến RFK, với hầu hết các tài liệu liên quan đến hoạt động của ông với tư cách là tổng chưởng lý và thượng nghị sĩ, tổng cộng khoảng 2.500 trang.

Trong số đó, chỉ có hai người trực tiếp đề cập đến vụ ám sát ông vào năm 1968. Một tài liệu tình báo từ năm 1968 -- trước đó được công bố vào năm 2018 -- thảo luận về cách vụ ám sát RFK đã khơi dậy sự quan tâm đến vụ ám sát anh trai ông và cuộc điều tra của Biện lý quận New Orleans Jim Garrison về vấn đề này.

"Phiên tòa sắp tới xét xử Sirhan, bị cáo buộc giết Thượng nghị sĩ Kennedy, có thể sẽ gây ra một làn sóng chỉ trích và nghi ngờ mới đối với Hoa Kỳ, một lần nữa khẳng định sự tồn tại của một 'âm mưu giết người chính trị' nham hiểm", bản tin cho biết.

Việc công bố hàng chục nghìn hồ sơ về vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy được mong đợi từ lâu vào đêm thứ Ba đã làm dấy lên cuộc tìm kiếm tuyệt vọng để tìm ra manh mối mới trong vụ án gây sốc kéo dài 62 năm này — nhưng phần lớn kho tài liệu này hóa ra lại xác nhận thông tin đã biết từ lâu.

Gerald Posner, tác giả của cuốn sách bán chạy nhất năm 1993 “Case Closed: Lee Harvey Oswald and the Assassination of JFK,” đã nói với The Post trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại vào thứ Tư rằng ông đã “đọc khoảng 22.000 trang” trong các hồ sơ mới công bố — nhưng vẫn chưa thấy một bằng chứng gây chấn động nào.

Posner cho biết “Tôi chưa thấy bất cứ điều gì là tin tức thực sự, nhưng điều đó không có nghĩa là không có gì cả”. “Câu hỏi lớn nhất mà tôi có khi xem qua là, ‘Tại sao những thứ này lại được phân loại trong nhiều năm như vậy?’ Thật vô lý.”

Các tài liệu này có chứa một số thông tin hấp dẫn xung quanh các sự kiện bi thảm ngày 22 tháng 11 năm 1963, với một tập tin khám phá ra giả thuyết rằng một "nhóm nhỏ" trong CIA có liên quan - cũng như một cuộc điều tra rõ ràng của KGB nhằm xác định xem sát thủ Lee Harvey Oswald có phải là điệp viên bí mật của Nga hay không.

Một bản ghi nhớ tháng 6 năm 1967 nêu chi tiết về việc một cựu sĩ quan tình báo của Quân đội Hoa Kỳ, Gary Underhill, đã trốn khỏi Washington, DC, "rất kích động" vào ngày sau khi Kennedy bị bắn — và tuyên bố với một người bạn rằng một "nhóm nhỏ trong CIA" đứng sau vụ ám sát.

"Một ngày sau vụ ám sát, Gary Underhill đã vội vã rời Washington. Vào cuối buổi tối, anh ta xuất hiện tại nhà của một người bạn ở New Jersey", bản ghi nhớ viết, trích từ một câu chuyện trên tạp chí cánh tả đương thời Ramparts.


“Ông ấy rất kích động. Một nhóm nhỏ trong CIA chịu trách nhiệm cho vụ ám sát, ông ấy tâm sự, và ông ấy lo sợ cho mạng sống của mình và có thể sẽ phải rời khỏi đất nước,” tài liệu viết tiếp.

“Chưa đầy sáu tháng sau, Underhill được phát hiện đã bị bắn chết trong căn hộ của mình ở Washington. Nhân viên điều tra tử thi đã kết luận đó là một vụ tự tử.”

Underhill, một sinh viên tốt nghiệp Harvard và cựu đại úy quân đội Hoa Kỳ, từng làm việc với tư cách là một nhà báo và sĩ quan tình báo trong Thế chiến II, được cho là “có mối quan hệ thân mật với nhiều quan chức cấp cao trong Lầu Năm Góc” và “có mối quan hệ thân thiết với một số quan chức cấp cao của CIA.”

“Những người bạn mà Underhill đến thăm nói rằng ông ấy tỉnh táo nhưng rất hoảng loạn. Họ nói rằng ông ấy quy vụ ám sát Kennedy cho một nhóm CIA đang tiến hành một hoạt động buôn bán vũ khí, ma túy và hàng lậu khác”, đoạn trích của Ramparts viết.

Đoạn trích lưu ý rằng nhóm CIA bị cáo buộc đã giết Kennedy vì ông ấy "nghe ngóng" được thông tin về hoạt động của họ và "bị giết trước khi kịp 'thổi còi'".

Vụ tự tử của Underhill cũng bị đặt dấu hỏi vì ông được phát hiện với vết thương do súng bắn sau tai trái, nhưng Asher Brynes, cộng sự viết lách của ông đã tìm thấy thi thể ông, cho biết, "Underhill thuận tay phải".

Thật phản cao trào, bản ghi nhớ — được tạo ra để đáp lại cuộc điều tra năm 1967 bị chỉ trích nhiều về vụ ám sát của Biện lý quận New Orleans Jim Garrison — mô tả mối liên hệ của Underhill với cuộc điều tra đó là "mong manh" và không đề cập đến các khiếu nại mà Ramparts đưa tin.

Trong một tài liệu khác được công bố hôm thứ Ba, một báo cáo tình báo Hoa Kỳ được đánh máy bằng máy điện báo ngày 20 tháng 11 năm 1991, cho biết một quan chức KGB chỉ được gọi là Nikonov hoặc "Slava" đã điều tra xem Oswald "có phải là một điệp viên KGB" hay không.

“Nikonov hiện tin chắc rằng Oswald không phải là điệp viên do KGB kiểm soát”, tài liệu cho biết.

Nikonov “nghi ngờ rằng bất kỳ ai có thể kiểm soát Oswald, nhưng lưu ý rằng KBG [sic] đã theo dõi anh ta chặt chẽ và liên tục khi anh ta ở Liên Xô”, nơi cựu chiến binh Thủy quân Lục chiến đã sống từ năm 1959 đến năm 1962.

Hồ sơ cũng lưu ý rằng “Oswald là một tay bắn tỉa tệ khi anh ta cố gắng bắn mục tiêu ở Liên Xô”.

Nikonov cũng lưu ý rằng Oswald có “mối quan hệ sóng gió với người vợ Liên Xô [Marina], người liên tục thúc đẩy anh ta”.

Vài tháng trước vụ ám sát, Oswald đã đến Lãnh sự quán Cuba ở Thành phố Mexico, nơi anh ta liên lạc với Đại sứ quán Liên Xô để xin thị thực du lịch.

Một hồ sơ khác trong lô mới, cũng được dán nhãn là “bí mật”, cho thấy cách CIA theo dõi một bài báo của Ý cáo buộc chính cơ quan này đứng sau vụ ám sát tổng thống thứ 35.

Một số tài liệu cũng làm sáng tỏ những âm mưu của cộng đồng tình báo trong những năm 1960, bao gồm thông tin chi tiết về các căn cứ bí mật của CIA trên toàn thế giới.

Một tài liệu mô tả cách CIA theo dõi một công dân Cuba tên là AMFUANA-1, người đã được cử đến Cuba vào năm 1961 trước khi thành lập một mạng lưới gồm ít nhất 20 người đã giúp lập hơn 50 báo cáo.

"Tôi không nghĩ điều đó làm thay đổi suy nghĩ của bất kỳ ai", Posner nói về kho tài liệu gồm 80.000 tài liệu được công khai. "Những người không tin vào phiên bản chính thức, họ sẽ chỉ nói rằng các tài liệu đó hẳn đã bị tiêu hủy hoặc chúng ở đâu đó trong chính phủ".

Cuộc điều tra ban đầu do Chánh án Tòa án Tối cao Earl Warren dẫn đầu đã kết luận rằng Oswald đã hành động một mình khi bắn Kennedy bằng một khẩu súng trường công suất lớn từ tầng sáu của Kho sách Trường học Texas, nhìn ra Quảng trường Dealey, khi đoàn xe hộ tống của tổng thống đi qua bên dưới.

Kết luận chính thức đã gây ra nhiều tranh cãi, khi các cuộc thăm dò liên tục cho thấy phần lớn người Mỹ cảm thấy Kennedy bị ám sát là kết quả của một âm mưu - với nhiều giả thuyết được đưa ra ám chỉ Mafia, CIA và những người Cuba lưu vong bất mãn, cùng nhiều bên khác.

“[Tổng thống Lyndon Johnson] đã đi đến cái chết của mình khi nghĩ rằng [nhà độc tài Cuba Fidel] Castro có liên quan”, Posner lưu ý, đồng thời nói thêm rằng Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Robert F. Kennedy Jr. vẫn không tin rằng cha mình đã bị Sirhan Sirhan sát hại vào năm 1968 — người đã thú nhận vụ giết người vài giờ sau khi bị bắt.

Theo Posner, quan điểm cho rằng JFK bị giết bởi một âm mưu lớn hơn đã được củng cố sau vụ giết Oswald hai ngày sau vụ ám sát do chủ hộp đêm Dallas Jack Ruby thực hiện, người “có vẻ như không phải là người của mafia”.

Về phần mình, Ruby khẳng định rằng ông đã giết Oswald theo sự thúc đẩy và xuất phát từ mong muốn trả thù cho Kennedy — cũng như giúp cựu đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy tránh khỏi chấn thương khi phải quay lại Dallas để làm chứng tại phiên tòa xét xử Oswald.

Những người theo thuyết âm mưu đã lưu ý đến mối liên hệ có thể có của Ruby với các nhân vật mafia thông qua các câu lạc bộ của anh ta — một số người cho rằng anh ta đã hành động như một sát thủ để trả nợ hoặc để Oswald im lặng về những mối quan hệ bất chính của chính anh ta.

"Tôi đã thấy một cuộc thăm dò ở Gallup, trong đó 27% [hoặc] 29% nghĩ rằng đó là một sát thủ đơn độc", Posner nói, dường như đang ám chỉ đến một cuộc khảo sát năm 2023 của nhà thăm dò đáng kính này. "Tôi thực sự ngạc nhiên" khi tỷ lệ này cao như vậy.

Theo Đạo luật thu thập hồ sơ ám sát Kennedy năm 1992, Quốc hội đã đặt ra thời hạn năm 2017 để công bố các hồ sơ JFK còn tồn đọng.

Khi đến thời điểm, Trump đã công bố hàng nghìn hồ sơ, bao gồm 19.000 hồ sơ vào năm 2018.

Tuy nhiên, vẫn còn những hồ sơ về JFK được giữ kín trong bối cảnh chịu áp lực từ những người đam mê an ninh quốc gia như cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo.

Đến cuối năm 2022, Tổng thống Joe Biden đã thực hiện một cách tiếp cận tương tự và công bố hơn 13.000 hồ sơ.

Trước khi công bố vào thứ Ba, Cục Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia ước tính rằng khoảng 98% các hồ sơ đã được công khai — một lời cam kết mà Trump đã đưa ra để tăng cường tính minh bạch của chính phủ trong nhiệm kỳ thứ hai của mình.