Theo như chìa khóa để giải thích về thảm họa hàng không tồi tệ nhất lịch sử quốc gia Hàn Quốc được hé lộ định mệnh của máy bay gặp trong khoảng thời gian giữa lúc phi công báo cáo về vụ va chạm với chim và lúc máy bay nổ có thể phi công lái máy bay phản lực Jeju Air chở 181 đang chuẩn bị hạ cánh tại điểm đến ở phía tây nam Hàn Quốc.
Lực lượng cứu hộ Hàn Quốc xuyên đêm tìm kiếm nạn nhân trong xác máy bay bốc cháy (Ảnh: AFP)
Đã chậm 30 phút so với lịch trình, phi công lái máy bay phản lực Jeju Air chở 181 đang chuẩn bị hạ cánh tại điểm đến ở phía tây nam Hàn Quốc vào sáng Chủ Nhật (29/12/2024) khi tháp kiểm soát cảnh báo tổ bay về sự xuất hiện của các đàn chim trong khu vực.
Hai phút sau, lúc 8h59 sáng, phi công báo cáo về "một vụ va chạm với chim" và "tình huống khẩn cấp". Anh nói với tháp kiểm soát không lưu tại Sân bay quốc tế Muan rằng phi cơ sẽ "bay vòng lại", nghĩa là sẽ hủy lần hạ cánh đầu tiên và bay vòng trên không để chuẩn bị cho lần thử thứ hai. Nhưng thực tế cho thấy phi ông không có đủ thời gian để bay vòng lại hoàn toàn.
Hinh ảnh chiếc phi cơ xấu số của Jeju Air trước khi gặp nạn (Ảnh: AFP)
Thay vào đó, chỉ một phút sau, phi công kỳ cựu - với gần 7.000 giờ bay trong sự nghiệp - đang tiến đến đường băng theo hướng ngược lại, từ bắc xuống nam. Và ba phút sau, lúc 9h03 sáng, chuyến bay 7C2216 của Jeju Air, đâm vào một cấu trúc bê tông ở đầu phía nam của đường băng, bốc cháy thành một quả cầu lửa.
Tất cả, trừ 2 người trong số 181 người trên máy bay, đã thiệt mạng, hầu hết là người Hàn Quốc trở về nhà sau kỳ nghỉ Giáng sinh ở Thái Lan. Vụ tai nạn là thảm họa hàng không tồi tệ nhất trên đất Hàn Quốc và là thảm họa chết người nhất trên toàn thế giới kể từ vụ tai nạn Chuyến bay 610 của Lion Air năm 2018, khi tất cả 189 người trên máy bay đều thiệt mạng.
Sau khi đâm vào kết cấu bê tông cách cuối đường băng 820 feet, máy bay bốc cháy thành một quả cầu lửa (Ảnh: AFP)
Hình ảnh vệ tinh ghi lại lịch trình hạ cánh của máy bay trước khi gặp nạn (Ảnh: Bộ Giao thông Hàn Quốc)
Trong khi các quan chức đang chạy đua để điều tra vụ tai nạn, các nhà phân tích đã đặt ra một câu hỏi: Điều gì đã xảy ra trong bốn phút giữa báo cáo khẩn cấp của phi công về vụ va chạm với chim và vụ tai nạn chết người?
Đoạn phim ghi lại cảnh chiếc Boeing 737-800 hạ cánh tại sân bay cho thấy nó trượt trên đường băng mà không có bánh đáp. Chiếc phi cơ lao vút đi trên bụng, bị bao phủ bởi đám mây bụi, khói, tia lửa, và dường như không thể giảm tốc độ trước khi đâm vào kết cấu bê tông cách cuối đường băng 820 feet.
"Một câu hỏi lớn là tại sao phi công lại vội vã hạ cánh như vậy", ông Hwang Ho-won - chủ tịch Hiệp hội An ninh Hàng không Hàn Quốc băn khoăn.
Dù lực lượng chức năng Hàn Quốc nỗ lực cứu hộ chiếc máy bay gặp nạn nhưng chỉ có 2 người được tìm thấy sống sót. 179/181 người đã thiệt mạng trong thảm kịch hàng không tồi tệ nhất xảy ra trên đất Hàn Quốc (Ảnh: AFP)
"Khi các phi công có kế hoạch hạ cánh bằng bụng, họ thường cố gắng kéo dài thời gian, xả thêm nhiên liệu từ trên không để cho nhân viên mặt đất thời gian chuẩn bị cho tình huống khẩn cấp", ông Hwang cho biết. "Nhưng phi công của Jeju Air dường như đã quyết định rằng: "không có thời gian như vậy. Anh ta có mất cả hai động cơ không? Quyết định hạ cánh vội vàng như vậy có phải là lỗi của con người không?", ông Hwang đặt ra nghi vấn.
Các viên chức đã thu hồi được "hộp đen" của máy bay, một máy ghi âm chuyến bay điện tử chứa giọng nói trong buồng lái và các dữ liệu chuyến bay khác có thể giúp ích cho việc điều tra các vụ tai nạn hàng không. Thiết bị này đã bị hư hỏng một phần, vì vậy có thể mất thời gian để thu hồi dữ liệu, ông Ju Jong-wan - giám đốc chính sách hàng không tại Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng và Giao thông cho biết.
Do cuộc điều tra vẫn đang ở giai đoạn sơ bộ, cơ quan chức năng không đưa ra bất kỳ tuyên bố phủ đầu nào về các câu hỏi phát sinh từ vụ tai nạn, bao gồm cả việc liệu cả hai động cơ của máy bay có bị hỏng khi hạ cánh hay không. Nhưng các chuyên gia đã xem đoạn phim về vụ hạ cánh cho biết máy bay dường như đã trải qua sự kết hợp của nhiều yếu tố chết người khiến vụ tai nạn trở nên tồi tệ hơn nhiều so với mức có thể xảy ra.
Người dân Hàn Quốc theo dõi tin tức về vụ tai nạn (Ảnh: AFP)
Sân bay Muan thường có đường băng dài 9.200 feet. Nhưng khi máy bay Jeju Air hạ cánh, chỉ có 8.200 feet có thể sử dụng được vì công trình xây dựng đang được tiến hành để mở rộng đường băng. Tuy nhiên, các quan chức cho biết, đường băng này đủ dài để hạ cánh máy bay 737-800. Vào sáng 29/12, chuyến bay gặp nạn cũng đã bỏ lỡ vùng hạ cánh thông thường và thay vào đó đã hạ cánh xa hơn dọc theo đường băng so với bình thường.
Khi hạ cánh, phi công của máy bay dường như cũng không thể kiểm soát cả động cơ và bánh đáp, khiến anh ta mất hai trong ba phương tiện chính để giảm tốc độ của máy bay: phanh bánh đáp và lực đẩy ngược của động cơ, các chuyên gia hàng không cho biết. Máy bay dường như cũng không kích hoạt cánh tà, một phương tiện khác để giảm tốc độ.
Người thân các nạn nhân bật khóc ở sân bay quốc tế Muan. (Ảnh: EPA-EFE)
Chiếc máy bay bay quá nhanh đến nỗi nó trượt khỏi đường băng và đâm thẳng vào một kết cấu bê tông được bao quanh bởi một gò đất. Kết cấu này được xây dựng để lắp đặt cái gọi là ăng-ten định vị, giúp phi công duy trì đường tiếp cận chính xác.
Ông Ju cho biết một kết cấu bê tông như vậy đã được tìm thấy ở các sân bay khác tại Hàn Quốc và nước ngoài. "Nó được xây dựng theo quy định nhưng chính phủ đã có kế hoạch điều tra xem liệu các quy tắc có nên được sửa đổi sau vụ tai nạn của Jeju Air hay không", ông Ju nói. Một số chuyên gia, bao gồm cả ông Hwang, cho biết nếu không có kết cấu bê tông như vậy hoặc nếu ăng-ten được lắp đặt trên một giá đỡ dễ vỡ hơn, thì máy bay có thể đã tránh được thảm kịch.
Nhưng họ cũng nhấn mạnh rằng sự cố của máy bay bắt đầu trước khi nó đâm vào kết cấu.
Ông Paek Seung-joo, giáo sư an toàn công cộng tại Đại học Open Cyber Hàn Quốc cho biết: "Sự cố động cơ không nhất thiết có nghĩa là sự cố bánh đáp; hai điều này không nhất thiết liên quan đến nhau". "Nhưng trong trường hợp này, cả hai dường như đã xảy ra, buộc máy bay phải quyết định hạ cánh bằng bụng chỉ trong vài phút".
Nhiều gia đình quyệt vọng ngóng chờ tin tức người thân. (Ảnh: Yonhap)
Ngay cả khi máy bay bị mất một động cơ do va chạm với chim, phi công vẫn có thể vận hành một máy bơm thủy lực để hạ càng hạ cánh bằng sức mạnh từ động cơ còn lại, J. Y. Jung, một chuyên gia hàng không tại Đại học Khyungwoon ở Hàn Quốc cho biết.
Và các nhà phân tích nhận định nếu cả hai động cơ đều bị hỏng, phi công vẫn có thể hạ bánh đáp bằng tay. Nhưng với cách phi công cố gắng hạ cánh vội vã, anh ta có thể không có đủ thời gian.
"Những câu hỏi như thế này sẽ không được trả lời cho đến khi họ kiểm tra máy ghi dữ liệu chuyến bay của máy bay", ông Jung nói.
Ban lãnh đạo Jeju Air cúi đầu xin lỗi các gia đình nạn nhân sau vụ tai nạn máy bay (Ảnh: AFP)
Sự giám sát cũng tập trung vào nguy cơ va chạm của chim. Chim di cư di chuyển dọc theo bờ biển phía tây của Bán đảo Triều Tiên vì các bãi triều cung cấp cho chúng nơi nghỉ ngơi và kiếm ăn lý tưởng. Sân bay Muan được bao quanh bởi những nơi như vậy và dễ bị chim va chạm hơn các sân bay khác ở Hàn Quốc, theo dữ liệu của chính phủ về các vụ va chạm của chim. Các quan chức cho biết họ sẽ điều tra xem sân bay có thực hiện các khuyến nghị của chính phủ về việc tránh xa chim hay không.
Các quan chức cho biết họ cũng sẽ xem xét liệu Jeju Air có cắt giảm các biện pháp an toàn trong khi cố gắng tối đa hóa lợi nhuận hay không. Jeju Air là hãng hàng không giá rẻ lớn nhất trong 9 hãng hàng không giá rẻ của Hàn Quốc và là một trong những hãng tích cực nhất trong việc thu hút hành khách, đồng thời hoạt động nhiều giờ hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Trong vòng 48 giờ sau vụ tai nạn ở Muan, máy bay của Jeju Air đã thực hiện hàng chục chuyến bay trong phạm vi Hàn Quốc hoặc đến Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Malaysia và Nhật Bản.
Người dân Hàn Quốc đón năm mới trong không khí lặng lẽ sau vụ tai nạn máy bay lịch sử (Ảnh: NY Times)
Chính phủ cũng cho biết sẽ tiến hành kiểm tra an toàn tất cả các máy bay Boeing 737-800 do các hãng hàng không của nước này khai thác. Họ đưa ra tuyên bố này sau khi một máy bay phản lực chở khách Boeing 737-800 của Jeju Air khởi hành từ Sân bay Gimpo ở Seoul hôm 30/12/2024, đến đảo Jeju ở phía nam, báo cáo sự cố về bánh đáp sau khi cất cánh và quay trở lại Gimpo.
Jeju Air cho biết sự cố đã được khắc phục trong khi máy bay đang trên không sau khi phi công tham khảo ý kiến của đội bảo dưỡng trên mặt đất.
"Nhưng phi công vẫn muốn quay lại sân bay để kiểm tra an toàn", ông Song Kyong-hun, một giám đốc điều hành của Jeju Air, cho biết.
