Điều 5 của NATO 'đang hấp hối'

[vuitoichat]

Theo như chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ hiện nay, ít nhất một phần, bị chi phối do cuộc chiến văn hóa trong nước. An ninh châu Âu đã vướng vào cuộc đối đầu giữa hai tầm nhìn phân cực và đối chọi lẫn nhau về những giá trị mà Mỹ đại diện, khiến các quốc gia châu Âu nên tự chịu trách nhiệm về quốc phòng của mình và tự chi trả cho việc Nhà Trắng dưới thời ông Trump tuyên bố sẽ không còn là bên bảo đảm an ninh chính cho châu Âu nữa .

"Nếu [các nước NATO] không trả tiền, tôi sẽ không bảo vệ họ. Không, tôi sẽ không bảo vệ họ," vị tổng thống đã nói như vậy vào tháng 3/2025.

Trong gần 80 năm, nền tảng an ninh châu Âu được đặt trong Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, quy định bất kỳ cuộc tấn công vào một quốc gia thành viên của liên minh đều là một cuộc tấn công vào tất cả.

Tháng trước, tại Phố Downing, ngay trước chuyến thăm Nhà Trắng, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nói với tôi trong một cuộc phỏng vấn rằng ông tin tưởng Mỹ vẫn là thành viên chủ chốt của NATO và cá nhân ông Trump vẫn cam kết với Điều 5.

Những người khác thì không lạc quan đến thế.

Tổng thống Trump đã tuyên bố đầu tháng này rằng ông sẽ không bảo vệ các nước NATO nếu họ không thực hiện được các cam kết tài chính

Ben Wallace, cựu Bộ trưởng Quốc phòng trong chính phủ Bảo thủ trước đây, nói với tôi trước đó trong tháng này:

"Tôi nghĩ Điều 5 đang hấp hối.

Nếu châu Âu, bao gồm cả Vương quốc Anh, không hành động quyết liệt, đầu tư mạnh vào quốc phòng và coi trọng vấn đề này, thì có khả năng NATO như chúng ta biết sẽ chấm dứt, cả Điều 5 cũng vậy.

Hiện tại, tôi sẽ không dám chắc rằng Điều 5 sẽ được kích hoạt trong trường hợp Nga tấn công... Chắc chắn tôi sẽ không coi việc Mỹ đến giải cứu là điều hiển nhiên nữa."

Theo khảo sát của công ty Institut Elabe của Pháp, gần ba phần tư người Pháp hiện nay cho rằng Mỹ không phải là đồng minh của Pháp. Phần lớn người Anh và phần lớn người Đan Mạch, cả hai quốc gia vốn có truyền thống thân Mỹ, hiện cũng có cái nhìn không mấy thiện cảm về quốc gia này.

"Thiệt hại mà Trump gây ra cho NATO có lẽ là không thể khắc phục được," Robert Kagan, một nhà bình luận bảo thủ, tác giả và nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Brookings ở Washington DC, người đã chỉ trích ông Trump từ lâu, nhận định.

"Liên minh này dựa vào sự đảm bảo của Mỹ, nhưng sự đảm bảo đó giờ đây, ít nhất mà nói, không còn đáng tin cậy nữa."

Tuy nhiên, ông Trump không phải là tổng thống Mỹ đầu tiên yêu cầu châu Âu sắp xếp lại chi tiêu quốc phòng. Năm 2016, ông Barack Obama đã thúc giục các đồng minh NATO tăng chi tiêu, nói rằng: "Châu Âu đôi khi tự mãn về quốc phòng của chính mình."