Không có hành động phòng ngừa nào trong cuộc tấn công của Israel vào cơ sở hạ tầng quân sự, dân sự và quan chức Iran, nhà phân tích Ori Goldberg nhận xét trên kênh truyền hình Al Zaeera.
Một quả đạn pháo rơi trúng trung tâm Tel Aviv, gây ra vụ nổ lớn vào ngày 13/6/2025. Ảnh Reuters
Nhiều lời tuyên bố đã được đưa ra trước công chúng Israel, nhưng không có lời biện minh nào giải thích lý do thực sự khiến chính phủ Israel quyết định thực hiện cuộc tấn công đơn phương vào Iran.
Chính phủ Israel tuyên bố rằng cuộc tấn công là một cuộc tấn công "phòng ngừa", nhằm giải quyết mối đe dọa tức thời, không thể tránh khỏi từ phía Iran trong việc chế tạo bom hạt nhân. Có vẻ như không có bằng chứng nào cho tuyên bố này. Cuộc tấn công của Israel chắc chắn đã được lên kế hoạch tỉ mỉ trong một thời gian dài. Một cuộc tấn công phòng ngừa phải mang yếu tố tự vệ, lại được tạo ra bởi một trường hợp khẩn cấp. Không có trường hợp khẩn cấp nào như vậy xảy ra.
Ngoài ra, Israel đã gợi ý rằng báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) công bố ngày 12/6 lên án Iran vi phạm nghiêm trọng các cam kết của Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT) cho đến đầu những năm 2000 cấu thành một trường hợp khẩn cấp như vậy. Nhưng ngay cả IAEA dường như cũng bác bỏ tuyên bố đó. Không có gì trong báo cáo mà các bên liên quan chưa biết.
Chính phủ Israel cũng đã đề xuất, liên quan trực tiếp đến khái niệm về một cuộc tấn công "phòng ngừa", rằng họ nhắm đến mục tiêu "chặt đầu" chương trình hạt nhân của Iran. Các học giả và nhà hoạch định chính sách nói chung đều đồng ý rằng Israel không có khả năng phá hủy chương trình này, đặc biệt là nếu họ cố gắng tự mình thực hiện một cuộc tấn công như vậy.
Bản chất của chiến dịch khi nó diễn ra cũng có vẻ cho thấy rằng Israel không bao giờ có ý định xóa sổ các hoạt động hạt nhân của Iran. Quân đội Israel đã ném bom nhiều mục tiêu quân sự và chính phủ, từ các căn cứ tên lửa đến một mỏ khí đốt và một kho dầu. Họ cũng đã thực hiện một loạt các vụ ám sát nhằm vào các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao của Iran. Ali Shamkhani, cựu bộ trưởng quốc phòng và là cố vấn của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei, nằm trong số những người bị nhắm mục tiêu và được cho là đã bị giết, mặc dù phương tiện truyền thông nhà nước Iran và chính phủ vẫn chưa chính thức xác nhận cái chết của ông. Shamkhani được cho là một nhân vật lãnh đạo trong các cuộc đàm phán với Mỹ trong những tháng qua.
Vụ ám sát ông, cùng với những vụ ám sát khác, phản ánh một phương thức hoạt động ưa thích của Israel. Israel thường cố gắng "loại bỏ" những người cụ thể với hy vọng rằng cái chết của họ sẽ dẫn đến sự tan rã của các hệ thống và thể chế mà họ lãnh đạo. Cái chết của Shamkhani có thể được hiểu là một nỗ lực phá hoại các cuộc đàm phán giữa Iran và Mỹ. Trong mọi trường hợp, các vụ ám sát cũng có vẻ chỉ ra sự tồn tại của một kế hoạch toàn diện nhằm chứng minh sức mạnh của Israel ở mọi cấp độ của đời sống và hoạt động chính thức của Iran. Đây không phải là "sự chặt đầu" chương trình hạt nhân của Iran.
Một gợi ý thứ ba là Israel quyết tâm thúc đẩy “thay đổi chế độ” ở Tehran. Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã nói điều này một cách công khai khi ông kêu gọi “người dân Iran tự hào” đứng lên vì “tự do khỏi một chế độ độc ác và áp bức”.
Giả định rằng người Iran sẽ chỉ làm theo lệnh của Israel khi nước này liên tục ném bom họ một cách đơn phương có vẻ giống với quan niệm rằng nếu Israel gây ra nạn đói và tiêu diệt người Palestine ở Gaza đến mức cần thiết, họ sẽ nổi dậy chống lại Hamas và lật đổ tổ chức này.
Ngay cả nếu đúng như vậy, việc cho rằng tất cả những gì người Iran đang chờ đợi là một cuộc tấn công của Israel để chống lại chế độ này cho thấy sự thiếu hiểu biết sâu sắc về các lực lượng thúc đẩy nền chính trị Iran. Người Iran thuộc mọi khuynh hướng chính trị đều nhất quán "yêu nước", cam kết ủng hộ chủ quyền và nền độc lập của Iran khỏi mọi nỗ lực của các yếu tố bên ngoài nhằm áp đặt chương trình nghị sự của họ lên đất nước họ.
Trên thực tế, cũng giống như nhiều người Israel tự coi mình là những người chỉ trích Netanyahu không khoan nhượng đã chú ý khi cuộc tấn công của Israel bắt đầu và hiện đang lên tiếng ủng hộ chính phủ. Việc tuyên bố rằng Israel chỉ đang "đặt nền móng" cho một cuộc nổi loạn của người dân Iran bằng cách tấn công, trong trường hợp tốt nhất, là một sự thao túng đầy hoài nghi.
Israel không tấn công Iran vì tất cả những lý do này. Vậy, điều gì đã thúc đẩy cuộc tấn công? Giữa chiến dịch diệt chủng ở Gaza, Thủ tướng Netanyahu rất nhận thức được rằng chính phủ của ông đang cạn kiệt các lựa chọn. Cộng đồng quốc tế, cũng như các đồng minh khu vực, đã bắt đầu chỉ trích Israel một cách công khai. Một số cũng đã chuẩn bị thực hiện các biện pháp đơn phương, như công nhận hàng loạt một nhà nước Palestine.
Không còn nghi ngờ gì nữa, Thủ tướng Netanyahu đã lên kế hoạch tấn công Iran trong nhiều năm, chờ đợi đúng thời điểm. Lần này là vào thứ sáu. Đây là nỗ lực tuyệt vọng để tập hợp thế giới ủng hộ Israel, cũng như chuẩn bị từ chối quyền miễn trừ tuyệt đối mà nước này đã được hưởng kể từ khi thành lập.
Iran vẫn được nhiều cường quốc hàng đầu của Bắc bán cầu coi là mối đe dọa tiềm tàng. Bằng cách viện dẫn những ẩn dụ quen thuộc liên quan đến hành động giết người đơn phương của Israel – từ những lời hứa thiêng liêng đến Holocaust – Netanyahu hy vọng sẽ tái lập nguyên trạng; Israel vẫn có thể làm bất cứ điều gì họ muốn.
Đây là định nghĩa hiện tại của Israel về “an ninh”, nguyên tắc thiêng liêng nhất của họ. “An ninh” có nghĩa là Israel có thể giết bất kỳ ai mà họ muốn trong bao lâu tùy thích và ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào họ muốn mà không phải trả bất kỳ giá nào cho hành động của mình.
“An ninh” này là động lực thúc đẩy các hành động của Israel từ Gaza đến Yemen đến Lebanon và Syria, và bây giờ là Iran. Một “chế độ an ninh” như vậy tất nhiên phải liên tục mở rộng, không bao giờ có thể dừng lại. Bằng cách tấn công Iran, ông Netanyahu đã liều lĩnh, tuyên bố đòi quyền miễn trừ hoàn toàn và tuyệt đối cho Israel cũng như cho chính mình, tại The Hague cũng như tại các tòa án trong nước.
Liệu đây có phải là sự cứu rỗi của ông Netanyahu không?
VietBF@ Sưu tập
