Ung thư đại trực tràng có xu hướng gia tăng, bác sĩ cảnh báo "thói hư tật xấu"

[PinaColada]

Chuyên gia y tế cảnh báo, ung thư đại trực tràng đang có xu hướng gia tăng và trẻ hóa, nhiều người dưới 45 tuổi đã mắc.

TS, bác sĩ Nguyễn Bình Nguyên, Trung tâm Tiêu hóa Gan mật, Bệnh viện Bạch Mai nhận định, ung thư đại trực tràng đang trở thành gánh nặng y tế toàn cầu, đứng thứ 3 về tỷ lệ mắc và thứ 2 về tử vong theo thống kê GLOBOCAN 2022.

"Tại Việt Nam, căn bệnh này không chí có xu hướng gia tăng mà còn đang trẻ hóa. Bệnh trước đây thường chỉ gặp ở người cao tuổi thì nay người trẻ cũng mắc, nhiều trường hợp dưới 45 tuổi đã bị ung thư đại trực tràng", TS Nguyên nhận định.

Theo TS Nguyên, số ca mắc bệnh tăng nhanh do hai yếu tố: Lối sống và di truyền. Lối sống “Tây hóa” với chế độ ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, ít chất xơ, kèm theo thói quen hút thuốc, uống rượu và ít vận động là tác nhân hàng đầu. Đặc biệt ở những người trẻ có nhiều thói quen không tốt như hút thuốc, uống rượu, lười vận động, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng càng gia tăng.

Ung thư đại tràng có xu hướng gia tăng, bác sĩ cảnh báo "thói hư tật xấu" - Ảnh 1.
Nội soi dạ dày, đại tràng giúp sàng lọc sớm bệnh ung thư đường tiêu hóa. Ảnh BVCC

Các nhóm nguy cơ bị ung thư đại trực tràng
TS Nguyên cho biết, các yếu tố nguy cơ có thể tạm chia làm hai nhóm:

- Nhóm không thể thay đổi: Tuổi (trên 45), tiền sử viêm ruột mạn tính (viêm đại trực tràng chảy máu, Crohn), xạ trị vùng bụng, hoặc gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, đa polyp tuyến. Khoảng 5% trường hợp liên quan đến đột biến gen như hội chứng Lynch.

- Nhóm có thể thay đổi: Thừa cân, đái tháo đường type 2, chế độ ăn không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá.

Do đó, TS Nguyên khuyến cáo, để giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng, người dân không có cách nào khác là thay đổi lối sống bằng việc giảm cân (nếu thừa cân). Tăng cường hoạt động thể chất giúp làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng và polyp;

Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh như ăn nhiều hoa quả, rau, ngũ cốc nguyên hạt, ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn. Giảm hoặc ngừng rượu bia, bỏ thuốc lá.

"Ngoài ra, người dân cần khám sức khỏe phát hiện bệnh sớm nếu có. Đây là "chìa khóa vàng" phát hiện sớm polyp tiền ung thư. Nếu cắt bỏ polyp kịp thời, nguy cơ ung thư giảm tới 90%. Sàng lọc ung thư đại trực tràng thường xuyên là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa ung thư đại trực tràng", TS Nguyên cho biết.

Theo TS Nguyên, hầu hết các ung thư đại trực tràng đều phát triển từ polyp tiền ung thư. Polyp phát triển từ nhỏ, tới lớn, sau đấy loạn sản và ung thư hóa. Từ thời điểm các tế bào bất thường đầu tiên bắt đầu phát triển thành polyp, thường mất khoảng 10 đến 15 năm để chúng phát triển thành ung thư đại tràng.

Với sàng lọc thường xuyên, hầu hết các polyp có thể được tìm thấy và cắt bỏ trước khi chúng có cơ hội biến thành ung thư. Sàng lọc cũng có thể phát hiện ung thư đại tràng ở giai đoạn sớm hơn, chưa lan rộng và có thể dễ điều trị hơn, giúp cải thiện tiên lượng bệnh và thời gian sống thêm.

Khi nào nên sàng lọc ung thư đại trực tràng?
Theo TS Nguyên, khuyến cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết, người từ 45 tuổi nên sàng lọc dù không có triệu chứng.

Với người có yếu tố nguy cơ cao (tiền sử cá nhân ung thư đại trực tràng hoặc polyp đại trực tràng, tiền sử gia đình ung thư đại trực tràng, tiền sử bệnh ruột viêm, nghi ngờ mắc hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền, tiền sử xạ trị vùng bụng hoặc chậu), cần sàng lọc sớm hơn, thậm chí từ 20-30 tuổi;

"Triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa kéo dài, đi ngoài ra máu… thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển. Do đó, đừng chờ đến lúc có dấu hiệu mới đi khám", TS Nguyên khuyến cáo.

TS Nguyên nhấn mạnh thêm: "Ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu chúng ta chủ động. Người dân hãy xây dựng lối sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng và đừng bỏ qua sàng lọc dù chưa có triệu chứng. Chẩn đoán ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm giúp điều trị hiệu quả và cải thiện thời gian sống và ít tốn kém.

Tuy nhiên, trong giai đoạn sớm ung thư đại trực tràng, bệnh nhân thường không có triệu chứng và khi đã có triệu chứng thì bệnh thường đã ở giai đoạn muộn. Do vậy khám sàng lọc ung thư đại tràng là rất quan trọng".

VietBF@ sưu tập