Theo như sự thay đổi đột ngột bất ngờ thay nhà đàm phán để giải quyết cuộc chiến thuế quan với Mỹ diễn ra vào giữa chuyến công du Đông Nam Á của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm củng cố quan hệ kinh tế và thương mại với các nước láng giềng thân cận trong bối cảnh căng thẳng với Hoa Kỳ.
Ông Lý Thành Cương, nhà đàm phán thương mại mới của Trung Quốc
Trung Quốc bất ngờ bổ nhiệm một nhà đàm phán thương mại mới với Mỹ vào thứ Tư (16/4), theo đó ông Lý Thành Cương sẽ đóng vai trò chủ chốt trong tất cả các cuộc đàm phán nhằm giải quyết cuộc chiến thuế quan đang leo thang với Hoa Kỳ, theo Reuters.
Ông Lý, 58 tuổi, cựu trợ lý bộ trưởng thương mại Trung Quốc trong thời chính quyền đầu tiên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, sẽ thay thế chiến thần thương mại kỳ cựu Vương Thụ Văn, để đảm nhiệm vai trò nói trên.
Không rõ liệu ông Vương, người đảm nhiệm vai trò số 2 tại Bộ Thương mại Trung Quốc vào năm 2022, có đảm nhiệm một vị trí nào khác hay không.
Theo trang web của cơ quan này, tính đến thứ Tư, tên của ông Vương Thụ Văn không còn trong nhóm lãnh đạo của Bộ Thương mại nữa.
Bộ này đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters về sự thay đổi nói trên, và điều này cũng không được giải thích trong tuyên bố của Bộ Nhân lực và An sinh xã hội.
Ông Vương được xem là một nhà đàm phán cứng rắn và từng đối đầu với các quan chức Mỹ trong các cuộc họp trước đó, theo một nguồn tin trong cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài tại Bắc Kinh.
"Ông ấy là một con chó ngao, rất dữ dội," nguồn tin này cho biết, nhưng từ chối nêu tên.
Sự thay đổi trong ban lãnh đạo cấp cao tại Bộ Thương mại Trung Quốc diễn ra khi Bắc Kinh theo đuổi lập trường cứng rắn trong cuộc chiến thương mại đang leo thang với Washington do mức thuế quan cao của ông Trump áp lên các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Sự thay đổi đột ngột này cũng diễn ra vào giữa chuyến công du Đông Nam Á của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm củng cố quan hệ kinh tế và thương mại với các nước láng giềng thân cận trong bối cảnh căng thẳng với Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc, ông Vương Văn Đào, là một trong những quan chức cấp cao tháp tùng ồn Tập Cận Bình trong chuyến thăm Việt Nam, Malaysia và Campuchia tuần này.
Alfredo Montufar-Helu, cố vấn cấp cao của Trung tâm Trung Quốc thuộc Hội đồng Hội nghị cho biết sự thay đổi này "rất đột ngột và có khả năng gây gián đoạn" do căng thẳng thương mại leo thang nhanh chóng và xét đến kinh nghiệm đàm phán với Hoa Kỳ của ông Vương kể từ chính quyền Trump nhiệm kỳ đầu.
Ông cho biết "Chúng ta chỉ có thể suy đoán lý do tại sao điều này lại xảy ra vào thời điểm chính xác này; nhưng có thể theo quan điểm của ban lãnh đạo cấp cao Trung Quốc, do căng thẳng vẫn tiếp tục leo thang, họ cần một người khác phá vỡ thế bế tắc mà cả hai nước đang gặp phải và cuối cùng là bắt đầu đàm phán".
Không giống như nhiều quốc gia khác đã phản ứng với kế hoạch áp thuế trừng phạt của Trump bằng cách tìm kiếm các thỏa thuận song phương với Washington, Bắc Kinh đã tăng thuế đối với hàng hóa của Hoa Kỳ để đáp trả và không tìm kiếm các cuộc đàm phán, mà họ cho biết chỉ có thể được tiến hành trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và bình đẳng.
Washington cho biết hôm thứ Ba rằng ông Trump sẵn sàng thực hiện một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc nhưng Bắc Kinh nên là bên hành động trước, nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần "tiền của chúng ta".
'Cú sốc thuế quan'
Ông Lý Thành Cương, từng là Đại sứ của Trung Quốc tại WTO trong hơn bốn năm, trước đây đã đảm nhận nhiều vị trí quan trọng trong Bộ Thương mại, như tại các bộ phận phụ trách các hiệp định và pháp luật, cũng như thương mại công bằng.
Ông có nền tảng học thuật từ Đại học Bắc Kinh danh tiếng và Đại học Hamburg của Đức.
Vào ngày 31/3, ông Lý đã tham dự một diễn đàn các doanh nghiệp tư nhân của Trung Quốc với tư cách là "lãnh đạo" của Bộ Thương mại, theo thông báo từ truyền thông nhà nước về cuộc họp, một trong những chỉ dấu chính thức đầu tiên về việc ông sắp chuyển sang một vai trò mới.
"Thoạt tiên đó có vẻ như là một việc thăng chức thông thường, không có gì bất thường, nhưng rõ ràng đây là một giai đoạn nhạy cảm do căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc," Alfred Wu, phó giáo sư tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết.
Tại một cuộc họp của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO vào tháng Hai tại Geneva, ông Lý chỉ trích Hoa Kỳ vì đã áp đặt thuế quan tùy tiện đối với các đối tác thương mại của mình, trong đó có cả Trung Quốc, cảnh báo rằng những động thái như vậy đã gây ra "cú sốc thuế quan" cho thế giới.
"Cách tiếp cận đơn phương của Hoa Kỳ vi phạm trắng trợn các quy tắc của WTO, làm trầm trọng thêm sự bất ổn kinh tế, phá vỡ thương mại toàn cầu và thậm chí có thể phá hoại hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ. Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này và kêu gọi Hoa Kỳ bãi bỏ các hành vi sai trái của mình", ông nói.
Ông Lý, người đã đảm nhiệm một số chức vụ quan trọng trong bộ thương mại, chẳng hạn như ở các phòng giám sát các hiệp ước, luật pháp và thương mại công bằng, có nền tảng học vấn tại Đại học Bắc Kinh danh giá và Đại học Hamburg của Đức.
"Xét theo lý lịch, ông Lý là một nhà kỹ trị Trung Quốc điển hình với kinh nghiệm dày dặn trong việc giải quyết các vấn đề thương mại tại Bộ Thương mại cũng như WTO", Alfred Wu, phó giáo sư tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết.
"Có vẻ như đây là một đợt thăng chức thông thường không có gì bất thường, nhưng rõ ràng đây là thời điểm nhạy cảm do căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc".
Tuần trước, Trung Quốc đã nộp một đơn khiếu nại mới lên WTO, bày tỏ "mối quan ngại nghiêm trọng" về các mức thuế của Mỹ, cáo buộc Washington vi phạm các quy tắc của WTO.
"Ông Lý Thành Cương là một luật sư được đào tạo, điều này khiến ông có lợi thế hơn Vương Thụ Văn trong việc xử lý các vấn đề pháp lý phức tạp đang nổi lên trong các cuộc đàm phán hiện tại", Henry Gao, giáo sư luật tại Đại học Quản lý Singapore, đánh giá.
"Sự thay đổi này cho thấy Trung Quốc sẵn sàng giải quyết các vấn đề pháp lý một cách toàn diện hơn trong vòng đàm phán này. Nếu có điều gì đó, sự thay đổi này chứng tỏ Trung Quốc sẵn sàng đào sâu vào các chi tiết pháp lý trong quá trình đàm phán, ám chỉ một cách tiếp cận chiến lược để giải quyết cuộc chiến thương mại đang diễn ra", ông Gao nói.
