Bác sĩ Robert Lustig và 7 sự thật trần trụi liên quan đến đường và sức khoẻ con người

[nguoiduatinabc]

Bác sĩ Robert H. Lustig là một chuyên gia nội tiết nhi khoa người Mỹ, Giáo sư danh dự tại Đại học California, San Francisco (UCSF). Vị bác sĩ này nổi tiếng toàn cầu với các nghiên cứu về béo phì ở trẻ em, hội chứng chuyển hóa và tác động của đường đối với sức khỏe con người. Ông là người đi đầu trong việc cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn của đường và thực phẩm chế biến sẵn, đồng thời là tác giả của nhiều cuốn sách nổi tiếng như “Metabolical” và “Fat Chance”.

Bài giảng “Sugar: The Bitter Truth” của ông đã thu hút hàng triệu lượt xem trên YouTube, góp phần thúc đẩy cuộc tranh luận toàn cầu về vai trò của đường trong đại dịch bệnh chuyển hóa hiện đại. Bên cạnh đó, ông cũng nổi tiếng với việc nói lên những sự thật trần trụi về sức khoẻ của con người.

Và dưới đây là 7 sự thật đó:

1. Đường là “thuốc lá mới”

Theo bác sĩ Lustig, đường – đặc biệt là đường bổ sung trong thực phẩm chế biến, là tác nhân chính gây ra béo phì, tiểu đường, trầm cảm và bệnh gan nhiễm mỡ, ngay cả ở trẻ em không uống rượu.

Ông cho rằng đường có mặt trong khoảng 73% các sản phẩm bày bán trên thị trường, và tác động của nó đến sức khỏe cộng đồng tương tự như thuốc lá trước đây: gây nghiện, nguy hiểm nhưng lại bị che giấu dưới lớp vỏ “thực phẩm an toàn”.

2. Fructose không giống glucose

Lustig nhấn mạnh rằng cơ thể cần glucose, nhưng fructose, loại đường thường gặp trong nước ngọt, siro ngô, nước trái câ, lại được chuyển hóa chủ yếu tại gan, tương tự như rượu, dễ gây tổn thương gan và cản trở quá trình tạo năng lượng của tế bào. Ông khuyến nghị nên hạn chế các loại chất làm ngọt ẩn dưới nhiều tên gọi khác nhau trong thực phẩm chế biến.

3. Chất xơ là “lá chắn” đầu tiên của ruột

Theo Lustig, hệ vi sinh vật đường ruột phát triển mạnh nhờ chất xơ chứ không phải đường. Ông khuyên nên ăn 25–50g chất xơ mỗi ngày, ưu tiên trái cây nguyên quả thay vì nước ép, bởi chất xơ giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn, giảm viêm và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

4. Thực phẩm thật là thực phẩm tự nhiên

Ông đưa ra nguyên tắc: “Nếu nó mọc lên từ đất, hoặc ăn những thứ mọc từ đất, đó là thực phẩm. Nếu nó nằm trong bao bì, có thể đó là chất độc.” Lustig cảnh báo rằng thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều phụ gia, đường, chất béo xấu và các chất hóa học có hại cho sức khỏe, dù nhãn mác có thể ghi “tốt cho sức khỏe”.

5. Não bộ bị “hack” bởi thực phẩm công nghiệp

Lustig phân biệt giữa dopamine (hormone khoái cảm, dễ gây nghiện) và serotonin (hormone hạnh phúc, giúp an yên). Ông cho rằng việc liên tục chạy theo cảm giác khoái lạc từ thực phẩm chế biến, đường, công nghệ… khiến não bộ bị “hack”, dẫn đến nghiện, kiệt sức và các bệnh lý tâm thần.

6. Độc tố môi trường là kẻ phá hoại thầm lặng

Ông cảnh báo về các “obesogen” – hóa chất gây rối loạn chuyển hóa, góp phần làm tăng mỡ và béo phì, có mặt ở khắp nơi: nhựa, hóa chất chống cháy, hóa đơn, BPA, phthalates, thuốc trừ sâu… Những chất này có thể kích thích cơ thể tạo mỡ ngay cả khi không dư thừa calo.

7. “4 chữ C” để chữa lành: Cook - Nấu ăn, Connect - Kết nối, Contribute - Đóng góp, Cope - Đối phó

Lustig đề xuất bốn yếu tố then chốt giúp phục hồi sức khỏe và cân bằng tâm lý: nấu ăn với thực phẩm thật, kết nối với người thật, cống hiến cho điều lớn lao hơn bản thân, và biết ứng phó với căng thẳng thông qua giấc ngủ và vận động. Theo ông, đây là nền tảng để tái lập hóa học não bộ và xây dựng hạnh phúc từ bên trong.

Bác sĩ Robert Lustig là một trong những người tiên phong lên tiếng về tác hại của đường và thực phẩm chế biến đối với sức khỏe cộng đồng, với các quan điểm khoa học gây tranh cãi nhưng có ảnh hưởng sâu rộng, thúc đẩy nhận thức về dinh dưỡng lành mạnh và phòng ngừa bệnh chuyển hóa hiện đại.