Căng thẳng Israel - Iran có thể ảnh hưởng đến khoảng 20 triệu thùng dầu thô/ngày

[Romano]

Theo các nhà phân tích, khoảng 20 triệu thùng dầu và các sản phẩm tinh chế mỗi ngày có thể bị ảnh hưởng nếu hoạt động vận chuyển qua Eo biển Hormuz bị gián đoạn, trong bối cảnh căng thẳng ngày càng leo thang nguy hiểm giữa Israel và Iran.Eo biển Hormuz là một kênh nước hẹp ở Vịnh Arab giữa Iran và Oman, nơi các tàu vận chuyển khối lượng lớn dầu thô và các sản phẩm tinh chế từ các nhà sản xuất vùng Vịnh cũng như từ Iran và Iraq đến các điểm đến khác nhau trên thế giới.

Ngày 14/6, ông Esmaeil Kowsari, thành viên của Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại Quốc hội Iran, nói rằng Tehran đang nghiêm túc xem xét khả năng đóng cửa Eo biển Hormuz.

Trong quá khứ, Iran từng đe dọa đóng cửa eo biển này để trả đũa các áp lực của phương Tây. Bất kỳ động thái đóng cửa nào cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động thương mại và nguồn cung cấp dầu cho các thị trường toàn cầu.

Ông Jorge Leon, Giám đốc phân tích địa chính trị tại Rystad Energy, nhận xét: "Eo biển Hormuz vẫn là tuyến đường thiết yếu đối với thương mại dầu mỏ toàn cầu. Khoảng 12 triệu thùng dầu thô/ngày đi qua eo biển này, với hơn 80% trong số đó hướng đến châu Á. Tổng khối lượng được vận chuyển qua Eo biển Hormuz có thể lên tới 20 triệu thùng/ngày, bao gồm cả các sản phẩm tinh chế".

Theo ông Leon, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đều có đường ống dự phòng không qua Eo biển Hormuz, nhưng công suất khá hạn chế. Đường ống Đông - Tây của Saudi Arabia và đường ống Habshan - Fujairah của UAE chỉ có thể xử lý khoảng một nửa khối lượng dầu.

Chuyên gia Leon nói thêm: "Eo biển Hormuz hiện nằm dưới sự kiểm soát chung của Iran và Oman. Trước đây, Iran từng sử dụng các chiến thuật bao gồm bắt giữ hoặc quấy rối tàu chở dầu bằng cách gây nhiễu tín hiệu GPS để kéo các tàu vào vùng biển Iran. Điều này làm gia tăng rủi ro khi điều hướng tuyến đường".

Năm ngoái, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã bắt giữ một tàu container có liên hệ với Israel ở Eo biển Hormuz.

Căng thẳng đã gia tăng trên khắp Trung Đông vào ngày 13/6 sau khi Israel tiến hành một loạt cuộc tấn công nhắm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran, khiến nhiều quan chức quân sự cấp cao và một số nhà khoa học hạt nhân của Iran thiệt mạng. Iran cũng đã tiến hành các cuộc tấn công trả đũa bằng tên lửa vào Israel vào rạng sáng 14/6, khiến ít nhất ba người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông.

Căng thẳng không ngừng leo thang ở Trung Đông đã đẩy giá dầu tăng vọt. Giá dầu Brent và dầu WTI đã tăng hơn 13% trước khi chốt ở mức tăng khoảng 8% vào ngày 13/6.

Ông Phil Flynn, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Price Futures Group, nói rằng: "Mặc dù Iran trước đây từng đe dọa sẽ chặn Eo biển Hormuz, nhưng vị thế ngày càng suy yếu của Tehran khiến điều này trở nên không chắc chắn. Các lực lượng ủy nhiệm của Iran như Houthi ở Yemen và Hamas ở Gaza vẫn có thể gây ra các rủi ro".Năm ngoái, Houthi đã thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào các tàu đi qua Biển Đỏ, làm gián đoạn hoạt động hàng hải và khiến giá dầu tăng cao do lo ngại về nguồn cung. Nhiều công ty vận chuyển đã buộc phải đổi hướng và chọn tuyến đường dài hơn quanh Mũi Hảo Vọng ở miền Nam châu Phi để vận chuyển hàng hóa đến châu Âu và các điểm đến khác. Houthi tuyên bố họ tấn công tàu thuyền để thể hiện sự đoàn kết với Hamas trong cuộc xung đột với Israel ở Gaza.

Ông Jakob P Larsen, Giám đốc an toàn và an ninh của hiệp hội vận chuyển Bimco, cho biết: "Tình hình hiện nay rất căng thẳng. Nhiều chủ tàu đang hết sức thận trọng và chọn cách tránh xa Biển Đỏ và Vịnh Ba Tư. Nếu Mỹ tham gia cùng với Israel tấn công Iran, nguy cơ leo thang sẽ tăng lên đáng kể, và điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ và Eo biển Hormuz. Sự leo thang như vậy có thể bao gồm các cuộc tấn công bằng tên lửa vào tàu hoặc rải thủy lôi ở eo biển này". Bimco đã khuyến cáo các chủ tàu theo dõi chặt chẽ diễn biến và thực hiện các biện pháp phòng vệ khi căng thẳng tiếp tục leo thang giữa Israel và Iran.

Tổng cục Vận tải Biển Ấn Độ cũng kêu gọi các tàu treo cờ Ấn Độ và thủy thủ Ấn Độ cần hết sức thận trọng khi di chuyển qua Eo biển Hormuz. Công ty vận tải biển và hàng hải Dubai Gulf Navigation của UAE đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở Eo biển Hormuz và khu vực rộng lớn hơn, đồng thời nhấn mạnh rằng "sự an toàn của thủy thủ đoàn, tàu thuyền và hàng hóa là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi".

Dubai Gulf Navigation cho biết: "Để ứng phó với căng thẳng đang gia tăng trong khu vực, chúng tôi đã triển khai các biện pháp giảm thiểu rủi ro trong toàn bộ hoạt động của mình. Các biện pháp này bao gồm lập kế hoạch tuyến đường và hành trình với sự phối hợp của chính quyền địa phương, liên lạc liên tục với các trung tâm an ninh hàng hải khu vực và quốc tế, tăng cường cảnh giác về an ninh trên tàu".

Các nhà phân tích nhận định mức phí bảo hiểm rủi ro cao trên thị trường có thể đẩy giá dầu lên cao hơn nữa. Chuyên gia Leon cho rằng mặc dù khả năng phong tỏa vẫn không cao, nhưng khả năng này, dù nhỏ, cũng sẽ đẩy mức phí bảo hiểm rủi ro tăng vọt trên thị trường.

Trong khi đó, ông Iman Nasseri, Giám đốc điều hành Trung Đông tại FGE Nexant, dự báo giá dầu có thể sẽ tăng lên hơn 100 USD/thùng nếu Eo biển Hormuz bị phong tỏa. Ông Nasseri nhấn mạnh: "Có vẻ như mức giá 70 - 80 USD/thùng sẽ là phạm vi trong ngắn hạn nếu eo biển này không bị đóng, còn nếu eo biển bị đóng, giá dầu sẽ tăng lên 90 USD/thùng và thậm chí vọt lên hơn 100 USD/thùng".