Chạy dự án đường sắt cao tốc, Tổng thống Mexico nhận “lót tay” biệt thự 7 triệu USD?
Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto được một nhà thầu “lót tay” tòa biệt thự 7 triệu USD có tên “Nhà Trắng”, khi họ chạy dự án đường sắt cao tốc ở Mexico.
Cáo buộc này đổ ụp xuống ông Nieto vào lúc ông đối diện sự phẫn nộ của người dân về vụ 43 sinh viên bị cảnh sát bắt và bị giết chết. Đêm thứ Bảy qua, một nhóm nhỏ nổi lửa đốt cánh cổng gỗ của Dinh quốc gia, trụ sở chính phủ ở quảng trường chính Zucalo.
Nó cũng là bài thuốc thử cho việc ông hứa sẽ chống tham nhũng và tuân thủ luật pháp. Sắp vào năm thứ ba của nhiệm kỳ 6 năm, ông Nieto liên tục lập lại việc Mexico cần chống tham nhũng.
Vợ chồng Tổng thống Nieto
Nhà thầu xây tòa biệt thự theo ý vợ chồng ông Nieto là tập đoàn Grupo Higa (Mexico) vốn sở hữu và kiểm soát công ty xây dựng Constructora Teya (Mexico).
Công ty con tham gia một liên doanh gồm 4 nhà thầu phụ Mexico và do Công ty đường sắt quốc gia Trung Quốc (CRCC) đứng đầu.
Liên doanh này được chính phủ Mexico ngày 3.11 trao quả thầu thực hiện một tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên tại Mexico.
Đó là quả đầu tư lớn đầu tiên về giao thông của một công ty Trung Quốc ở Mexico. CRCC đã xây nhiều tuyến đường sắt cao tốc ở Trung Quốc trong 10 năm.
Dự án trị giá 3,75 tỷ USD gồm kinh phí xây dựng và chi phí điều hành trong 5 năm, là một phần trong kế hoạch của ông Nieto, nhằm thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế đất nước.
Theo thiết kế, tuyến đường sắt cao tốc dài 210 km này sẽ chở 23.000 hành khách/ ngày ở tốc độ tối đa 300 km/giờ, nối thủ đô Mexico City với thành phố công nghiệp hàng không Queretaro ở miền trung chỉ mất 58 phút, thay vì 150 phút như trước đây.
Công trình dự kiến khởi công từ tháng 12.2014 và xây xong năm 2017.
Đến hạn chót 15.10.2014 chỉ có CRCC và 4 đối tác Mexico tham gia đấu thầu.Khi đó, Bộ Giao thông Mexico cho biết 16 công ty quyết định không tham gia đấu thầu, gồm các tập đoàn công nghiệp lớn như Mitsubishi (Nhật Bản), Alstom (Pháp), Bombardier (Canada) và Siemens (Đức). Không rõ tại sao các công ty này lại từ chối.
Nhưng đến ngày 7.11, Tổng thống Mexico bất ngờ hủy hợp đồng sau nhiều nghi vấn về quá trình đấu thầu. Bộ trưởng Giao thông Gerardo Ruiz Esparza cho biết ông Nieto quyết định hủy hợp đồng “để xóa bỏ mọi nghi ngờ về tính hợp pháp và sự minh bạch” của cuộc đấu thầu.
Cuộc đấu thầu xây dựng tuyến đường sắt này sẽ được tổ chức lại trong 6 tháng tới. Bộ Giao thông Mexico sẽ kéo dài thời gian đấu thầu để nhiều công ty có thể tham gia.
Quyết định hủy trao hợp đồng cho liên doanh CRCC, do đảng đối lập Quốc gia hành động (PAC) phản đối, nói dự án này quá tốn tiền, và không giành nhiều thời gian cho các công ty khác của Mexico trình dự án của họ.
PAC nghi ngờ cuôc đấu thầu được dàn xếp để liên doanh CRCC trúng thầu.
Ông Nieto hủy hợp đồng chỉ hai ngày trước khi ông đáp máy bay ngày 9.11 đi Bắc Kinh dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) từ ngày 10 đến 11.11.
“Nhà Trắng” của Nieto
Thông tin chạy dự án đường sắt cao tốc ngày 9.11 của một nhóm nhà báo điều tra, nêu ông Nieto và người vợ- diễn viên phim truyền hình nhiều tập Angelica Rivera sở hữu một tòa biệt thự lộng lẫy, ở khu Lomas de Chapultepec, một trong những “vùng đất vàng” ở thủ đô Mexico City.
Biệt thự này có một lối đi riêng nối căn nhà nhỏ hơn của bà Nieto-xây từ tiền đóng phim-nằm ở bên kia đường.
Tòa nhà này do Grupo Higa khởi công năm 2008, trùng thời điểm thống đốc Nieto của bang Mexico công khai tuyên bố Rivera là bạn gái và họ thành vợ chồng năm 2010.
Người vẽ thiết kế tòa nhà là kiến trúc sư nổi tiếng Miguel Angel Aragones, người từng xác nhận đã làm việc với vợ chồng tổng thống và khen ông Nieto là một khách hàng thông minh, tinh tế, thân thiện và luôn tôn trọng người khác, khi Aragones trả lời phỏng vấn ngày 26.10.2013.
Nhóm điều tra-của trang điện tử aristeguinoticias.co m do nhà báo truyền thanh-truyền hình Carmen Aristegui lập-nêu ông Nieto không kê khai tòa biệt thự này trong bản kê khai tài sản suốt 2 năm qua, vốn cho biết ông có 4 nhà, 4 lô đất ở bang Mexico và một căn hộ ở thành phố Acapulco.
Tòa biệt thự có biệt danh “Nhà Trắng”vì sơn trắng toát, có tên chính thức là Casa La Palma (do có hai hàng cọ trồng trước nhà), gồm nhà để xe dưới hầm rất lớn, một thang máy nối các tầng, một phòng khách ngoài trời, 7 phòng ngủ (1 cho vợ chồng Nieto, 6 phòng còn lại cho 6 đứa con) với các phòng để quần áo phòng tắm và phòng tắm hơi.
Sàn nhà lát đá cẩm thạch, cùng một hệ thống đặc biệt điều chỉnh ánh sáng và thay đổi màu tường và sàn theo ý muốn của chủ nhà.
Một góc "Nhà Trắng"
Tòa biệt thự không do vợ chồng Nieto đứng tên, nhưng gần nhà riêng của bà Nieto, người gọi “Nhà Trắng” là “nhà của chúng tôi”, trong cuộc trả lời phỏng vấn của một tạp chí Mexico hồi tháng 5.2013.
Lúc đó, bà nói: “Trong nhà chúng tôi, chúng tôi ráng sống thật bình dị. chúng tôi thuê chỉ 6 năm, nhưng đây chính là nhà thật sự của chúng tôi, một khi chúng tôi ròi khỏi Los Pinos”, tức tư dinh tổng thống.
Nhà cũ của vợ chồng bà vẫn được giữ và do nhân viên phủ tổng thống trông nom-bảo trì.
Trưa 9.11, văn phòng tổng thống ra tuyên bố, nêu đệ nhất phụ nhân “tạo được gia tài từ một sự nghiệp kéo dài”, và nêu hồi đầu năm 2012 bà đạt thỏa thuận với Grupo Higa, mua căn nhà với giá được 30 % và bà sẽ chồng số tiền mua nhưng không nêu rõ thời hạn.
Tuyên bố 5 dòng này không nêu trị giá tòa biệt thự, nội dung thuê nhà, cũng không thừa nhận có sai phạm nào trong việc đệ nhất phu nhân được cho thuê ngôi nhà, được xây do một nhà thầu chính của chính phủ.
Nếu không có vụ hủy hợp đồng với liên doanh CRCC, hẳn Grupo Higa trúng thêm một quả lớn, vốn đã bắt đầu từ lúc chính khách đẹp trai Nieto-“bộ mặt mới” của đảng Thể chế cách mạng (IRP) cầm quyền-làm thống đốc bang Mexico từ năm 2005 đến năm 2011.
Khi ông Nieto làm thống đốc, Grupo Higa trúng những hợp đồng trị giá hàng trăm triệu USD, chủ yếu là các công trình ở bang Mexico, như một bệnh viện, một tuyến đường nối với sân bay cùng nhiều dự án khác.
Công ty con Eolo Plus của Grupo Higa cũng cung cáp máy bay cho ông Nieto đi tranh cử và đắc cử tổng thống năm 2012, còn các công ty con khác cung cấp xi-măng và vật liệu xây dựng cho chính phủ.
Nhóm nhà báo điều tra ước tính giá trị các hợp đồng cấp bang mà Grupo Higa trúng thời thống đốc Nieto là 652 triệu USD.
Một Thế giới / Financial Times
