|
Bật dậy quá nhanh và rời khỏi giường ngay khi vừa thức giấc, nhất là vào mùa lạnh có thể gây tăng huyết áp đột ngột khiến máu không kịp lên não.
Thời tiết lạnh khiến mạch máu co thắt, huyết áp dao động mạnh, làm gia tăng nguy cơ đột quỵ não, đặc biệt ở người cao tuổi và người có bệnh nền. Vào mùa lạnh, số ca đột quỵ não xu hướng gia tăng rõ rệt.
Theo bác sĩ Hoàng Quyết Tiến, Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, nguy cơ đột quỵ trong những tháng lạnh có thể tăng 20-30% so với các thời điểm khác trong năm. Nguyên nhân chính đến từ sự thay đổi nhiệt độ khiến mạch máu co lại để giữ nhiệt, làm tăng huyết áp, tăng độ nhớt của máu và cản trở lưu thông máu lên não. Trong bối cảnh đó, việc điều chỉnh những thói quen sinh hoạt hằng ngày đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa đột quỵ.
Một trong những sai lầm thường gặp là bật dậy quá nhanh khi vừa thức giấc. Vào buổi sáng, đặc biệt trong thời tiết lạnh, huyết áp có xu hướng tăng cao. Việc thay đổi tư thế đột ngột có thể khiến huyết áp tăng vọt, máu không kịp lên não, gây chóng mặt, ngã hoặc thậm chí khởi phát đột quỵ. Các bác sĩ khuyến cáo nên nằm yên trên giường 1- 2 phút, vận động nhẹ tay chân cho ấm rồi mới từ từ ngồi dậy.
Giữ ấm cơ thể cũng là yếu tố then chốt. Đầu, cổ, ngực, bàn tay và bàn chân là những vùng dễ mất nhiệt, nếu không được che chắn kỹ sẽ làm mạch máu co thắt đột ngột. Khi ra ngoài vào sáng sớm hoặc chiều tối, nên mặc áo khoác nhiều lớp, đội mũ, đeo khăn, mang tất và găng tay để hạn chế ảnh hưởng của lạnh lên hệ tim mạch và não bộ.
Thói quen tắm khuya trong mùa đông cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhiệt độ buổi tối thường giảm nhanh, việc tắm muộn, nhất là bằng nước lạnh hoặc khi cơ thể đang mệt, vừa vận động mạnh hay sau khi uống rượu bia, có thể khiến huyết áp thay đổi đột ngột, làm tăng nguy cơ co mạch và đột quỵ.
Bác sĩ Tiến cho biết những người cao tuổi, người mắc tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc thừa cân, béo phì cần đặc biệt chú ý kiểm soát các yếu tố nguy cơ trong mùa lạnh. Việc theo dõi và duy trì ổn định huyết áp, đường huyết, mỡ máu giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và tắc mạch não.
Giấc ngủ và tinh thần cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe não bộ. Trời lạnh, ngày ngắn đêm dài dễ gây rối loạn nhịp sinh học. Ngủ đủ giấc, đi ngủ và thức dậy đúng giờ, hạn chế căng thẳng giúp ổn định huyết áp và giảm nguy cơ đột quỵ.
Ngoài ra, nhiều người có xu hướng uống ít nước hơn vào mùa đông. Việc uống đủ nước, ưu tiên nước ấm, giúp duy trì độ loãng của máu và hỗ trợ tuần hoàn. Các chuyên gia khuyên nên uống vài ngụm nước ấm mỗi 30-45 phút, kể cả khi không cảm thấy khát.
Vận động đều đặn nhưng phù hợp cũng rất cần thiết. Người trưởng thành nên duy trì khoảng 30 phút tập luyện mỗi ngày, ưu tiên các bài tập trong nhà, tránh gắng sức hoặc tập ngoài trời quá lạnh. Với người lớn tuổi, thời điểm ra ngoài an toàn hơn là sau 6h sáng, khi nhiệt độ đã ổn định.
Bên cạnh lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ hằng năm giúp phát hiện sớm các bất thường. Chế độ ăn cân đối, giảm muối, đường, chất béo bão hòa, tăng rau xanh và trái cây, kết hợp các dưỡng chất hỗ trợ sức khỏe mạch máu não, góp phần giảm nguy cơ đột quỵ trong suốt mùa lạnh.
7 việc cần làm khi sơ cứu người bị đột quỵ não
Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tiến Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai, đột quỵ não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, cũng là nguyên nhân chính gây tàn tật ở người trưởng thành. Đột quỵ não gây ra gánh nặng rất lớn đối với gia đình và xã hội.
Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa, giảm nguy cơ bị đột quỵ và điều trị thành công cho người bệnh. Quan trọng nhất, cần nhận biết các dấu hiệu sớm của đột quỵ não và đưa người bệnh nhanh nhất đến các cơ sở y tế chuyên về đột quỵ não.
Sau đây là những việc cần thực hiện ngay:
- Cập tức gọi xe cứu thương: Gọi 115 là lựa chọn thông minh nhất.
- Thông báo với cấp cứu 115 người bệnh bị “đột quỵ não”: Nhân viên cấp cứu 115 sẽ chuẩn bị phương tiện y tế phù hợp và lựa chọn bệnh viện chuyên điều trị đột quỵ não là đích đến.
- Cho người bệnh nằm tư thế an toàn: nằm nghiêng một bên với đầu cao. Để giữ cho người bệnh thoải mái, hãy nới lỏng quần áo của họ. Tư thế này giúp tăng cường lưu lượng máu đến não.
- Theo dõi các triệu chứng và hỏi người bệnh: Hỏi về tất cả các loại thuốc mà người bệnh đang dùng. Cần ghi lại thông tin như thời điểm đột quỵ, tiền sử bệnh tật của người bệnh như tăng huyết áp, bệnh tim, tiểu đường và bạn sẽ cung cấp cho nhân viên y tế sau đó.
- Không cho người bệnh uống thuốc: Đột quỵ não có hai thể là chảy máu não và nhồi máu não. Vì vậy, khi không biết người thân bị mắc loại đột quỵ nào thì tuyệt đối không cho họ uống bất kỳ loại thuốc nào mà chưa rõ khuyến cáo, hay chỉ là truyền miệng.
- Không cho người bệnh ăn hoặc uống bất cứ thứ gì: Đột quỵ não thường không tỉnh táo và có thể có rối loạn nuốt. Do đó có thể dẫn đến tình trạng nghẹn, gây sặc dẫn đến suy hô hấp và hệ quả là viêm phổi, thậm chí tử vong.
- Không cho người bệnh tự đi xe đến bệnh viện: Các triệu chứng đột quỵ não rất khó để nhận biết ngay từ đầu, và có thể tiến triển nặng hơn trong những giờ đầu. Nếu bạn phán đoán người bệnh đang bị đột quỵ não thì tuyệt đối không để người bệnh tự đi xe đến viện mà hãy gọi 115 và chờ sự giúp đỡ.
VietBF@sưu tập
|
|
