Hai chủng virus khiến cúm mùa ở Mỹ diễn biến nghiêm trọng

[june04]

Virus cúm A/H3N2 và H1N1 đang chiếm ưu thế tại Mỹ đều từng gây ra các đợt bùng phát nghiêm trọng trong quá khứ, tốc độ lây lan nhanh.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), mùa cúm năm nay tại Mỹ có hai biến chủng virus lưu hành đồng thời là A/H3N2 và A/H1N1, với mức độ lây nhiễm gần như tương đương. Đây là điều hiếm thấy trong các mùa dịch trước đó.

Các chuyên gia nhận định, hai chủng virus lây nhiễm kép có thể là lý do khiến đợt bùng phát hiện nay trở nên phức tạp và nghiêm trọng hơn. Tính đến 8/2, ít nhất 370.000 ca nhập viện và 16.000 ca tử vong do cúm. Con số này trên đà vượt qua mức cao trước đó được ghi nhận trong mùa cúm 2017-2018.

H3N2 thường lưu hành ở lợn nhưng có thể lây sang người, được phát hiện ở người lần đầu vào năm 2011. Lịch sử cho thấy, nếu H3N2 chiếm ưu thế, mùa cúm thường nghiêm trọng. Dữ liệu của CDC Mỹ ghi nhận trong mùa cúm 2017-2018 có 808.129 trường hợp nhập viện khi chủng cúm H3N2 chiếm ưu thế. Ước tính khoảng 643 ca tử vong ở trẻ em, chủ yếu là ở trẻ chưa được tiêm chủng.

Chủng bệnh thứ hai đang lây lan tại Mỹ là H1N1, còn được gọi là cúm lợn. Virus dẫn đến viêm phổi ở lợn, có thể gây ra nhiễm trùng đường hô hấp ở người. Năm 1918, đại dịch cúm H1N1 lây nhiễm cho 500 triệu người trên toàn thế giới, được biết đến là dịch cúm Tây Ban Nha. Ít nhất 50 triệu người đã tử vong vì dịch này.

Năm 2009, một biến chủng mới của H1N1 xuất hiện tại Mỹ, sau đó lan ra toàn cầu, khiến Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phải công bố đây là đại dịch. Ở thời điểm đó, mầm bệnh lan nhanh vì người trẻ tuổi chưa có miễn dịch, trong khi người lớn tuổi tiếp xúc với chủng H1N1 cũ hơn, kháng thể không còn hiệu quả. Chủng H1N1 mới lây nhiễm cho hàng triệu người trên toàn thế giới, với ít nhất 150.000 người tử vong. 80% trong số những người tử vong dưới 65 tuổi. Đến năm 2010, WHO tuyên bố đại dịch kết thúc, nhưng H1N1 vẫn tồn tại như một loại cúm mùa nguy hiểm.

Cả H3N2 và H1N1 đều lây lan thông qua giọt bắn từ người bệnh khi ho hoặc hắt hơi, hoặc khi chạm vào bề mặt nhiễm virus rồi đưa tay lên miệng, mũi, mắt. Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 5 đến 7 ngày, nhưng triệu chứng có thể tồn tại lâu hơn, như ho kéo dài 3 tuần. Các triệu chứng bao gồm sốt, đau nhức cơ thể, đau đầu, đau họng, ho, mệt mỏi và nôn mửa, hiếm gặp ở người lớn nhưng thường xảy ra ở trẻ em.

Những người dễ gặp biến chứng nặng khi nhiễm cúm bao gồm trẻ em dưới 5 tuổi, người trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai và những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, hen suyễn, bệnh tim, suy giảm miễn dịch.

H3N2 và H1N1 đều có thể được điều trị bằng thuốc kháng virus như Tamiflu hoặc Relenza. Hai loại thuốc này hiệu quả nhất khi sử dụng trong 48 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng.

Để phòng ngừa cúm, người dân cần che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay. Khăn giấy sau khi sử dụng cần vứt ngay vào thùng rác. Hãy rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước hoặc dùng dung dịch rửa tay khô có cồn nếu không có điều kiện. Tránh chạm tay vào mặt để giảm nguy cơ nhiễm virus, hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh và nếu có triệu chứng cúm, cần nghỉ làm hoặc học để bảo vệ cộng đồng. Việc tiêm vaccine phòng cúm hàng năm là biện pháp hữu hiệu nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nguy hiểm.