Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển dịch vụ Internet vệ tinh thương mại quỹ đạo thấp, với mục tiêu xây dựng các hệ thống nội địa có thể cạnh tranh với Starlink của SpaceX.
Tên lửa Long March-8, mang theo vệ tinh Queqiao-2, phóng lên từ Trung tâm phóng vũ trụ Văn Xương ở tỉnh Hải Nam vào tháng 3. Ảnh: China Daily.
Trong văn bản hướng dẫn mới được công bố, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc (MIIT) cho biết sẽ khuyến khích các đơn vị vận hành chùm vệ tinh quỹ đạo thấp tiến hành thử nghiệm dịch vụ thương mại “vào thời điểm thích hợp”.
Theo văn bản, các nhà mạng cũng được khuyến khích tận dụng Internet vệ tinh quỹ đạo thấp để mở rộng dịch vụ dữ liệu tốc độ cao, ngoài dịch vụ nhắn tin thoại và văn bản, đồng thời thúc đẩy sự phát triển tích hợp giữa hạ tầng viễn thông mặt đất và trên không gian.
Chặng đường dài
Trung Quốc đang đẩy mạnh nỗ lực xây dựng các phiên bản “Starlink” của riêng mình, với hai dự án do nhà nước dẫn dắt đang phát triển chùm vệ tinh quỹ đạo thấp.
MIIT cũng kêu gọi các công ty viễn thông vệ tinh khám phá thêm cách ứng dụng mới để khai thác cơ sở hạ tầng hiện có.
“Internet vệ tinh đang nhanh chóng mở rộng, từ mục đích sử dụng chuyên biệt sang các thiết bị hàng ngày như điện thoại, ôtô và thiết bị bay không người lái, có khả năng tạo ra cơ hội tăng trưởng mới”, theo tuyên bố của MIIT.
Ngoài ra, văn bản mới đề cập đến áp dụng “các biện pháp phù hợp cho từng loại hình doanh nghiệp” nhằm đảm bảo “quá trình mở cửa thị trường viễn thông vệ tinh diễn ra theo từng giai đoạn và có trật tự”.
Bắc Kinh đã xác định viễn thông vệ tinh là lĩnh vực công nghệ mới quan trọng từ năm 2020, và cung cấp nguồn tài trợ cùng chính sách hỗ trợ hào phóng để thúc đẩy sự phát triển của ngành.
Theo báo cáo do công ty nghiên cứu Omdia công bố vào tháng 7, với các vệ tinh có khả năng kết nối, giúp các doanh nghiệp triển khai thiết bị Internet vạn vật (IoT) ngay cả ở vùng xa xôi hay trên khắp đại dương, kết nối IoT qua vệ tinh dự kiến sẽ tăng trưởng trung bình 23,8% mỗi năm cho đến năm 2030.
Trung Quốc hiện đã có mạng lưới vệ tinh quỹ đạo cao hoàn thiện - chủ yếu được sử dụng cho mục đích dẫn đường, viễn thông và theo dõi thời tiết. Tuy nhiên, các chùm vệ tinh quỹ đạo thấp vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu.
Trong văn bản mới, hướng dẫn nêu rõ các nhà mạng nên hợp tác với công ty vệ tinh để tận dụng tốt hơn hệ thống vệ tinh quỹ đạo cao như BeiDou - phiên bản GPS của Trung Quốc, và đẩy nhanh việc áp dụng dịch vụ kết nối trực tiếp vệ tinh-điện thoại.
Hai dự án Internet vệ tinh do Trung Quốc dẫn dắt - Spacesail (còn gọi là Qianfan) và GuoWang - đã phóng lô vệ tinh quỹ đạo thấp đầu tiên trong năm qua, nhưng vẫn còn chặng đường dài để bắt kịp Starlink của SpaceX.
Công ty của Elon Musk đã có hàng nghìn vệ tinh ở quỹ đạo Trái Đất tầm thấp, cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh gần như toàn cầu.
Spacesail và GuoWang đã phóng lô vệ tinh quỹ đạo thấp đầu tiên trong năm qua, nhưng vẫn còn chặng đường dài để bắt kịp Starlink của SpaceX. Ảnh: Shutterstock.
Dấu hiệu tăng tốc
Với việc Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ phóng vệ tinh, giới phân tích cho rằng bản hướng dẫn mới là dấu hiệu chính phủ nước này đang chuẩn bị triển khai dịch vụ Internet vệ tinh thương mại.
“Chúng tôi dự đoán quá trình cấp phép cho ngành công nghiệp viễn thông vệ tinh sẽ được đẩy nhanh trong tương lai gần, tạo nền tảng thể chế cho việc thương mại hóa các ứng dụng Internet vệ tinh”, công ty chứng khoán CITIC Securities nhận định.
Một nguồn tin trong ngành tiết lộ với IT Times rằng trong tương lai gần, Trung Quốc dự kiến cấp giấy phép Internet vệ tinh đầu tiên cho 3 tập đoàn viễn thông nhà nước - China Mobile, China Telecom và China Unicom, mở đường cho hoạt động thương mại.
Tuy nhiên, nguồn tin này cho rằng sẽ phải mất thêm 2-3 năm nữa thì các dịch vụ tương đương Starlink mới có thể sẵn sàng.
Ngay cả SpaceX cũng chỉ bắt đầu thử nghiệm công khai dịch vụ Internet vệ tinh từ tháng 10/2020, khi công ty này đã có hơn 800 vệ tinh Starlink trên quỹ đạo.
Theo báo cáo của Guotai Haitong Securities vào đầu tháng 8, việc triển khai vệ tinh quỹ đạo thấp của Trung Quốc đã “bước vào giai đoạn then chốt” khi các nhà điều hành "đẩy nhanh" việc phóng vệ tinh.
Sự cấp bách này xuất phát từ tính cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, khi không gian ở quỹ đạo gần Trái Đất có hạn, khiến việc triển khai chùm vệ tinh trở thành “cuộc đua đến trước, hưởng trước”, công ty cho biết thêm.
Tháng 8/2024, dự án mạng băng thông rộng Spacesail - do chính quyền thành phố Thượng Hải dẫn đầu - trở thành dự án Trung Quốc đầu tiên phóng một loạt vệ tinh quỹ đạo thấp. Tính đến tháng 7, dự án này có khoảng 90 vệ tinh hoạt động.
Trong khi đó, chùm vệ tinh GuoWang do Bắc Kinh hỗ trợ cũng phóng vệ tinh đầu tiên vào cuối năm 2024 và kể từ đó liên tục đẩy nhanh quá trình triển khai. Chỉ trong hai tháng vừa qua, GuoWang đã phóng 5 nhóm vệ tinh, so với 3 nhóm trong nửa đầu năm.
Tỉnh Quảng Đông - một trung tâm kinh tế lớn khác của Trung Quốc - mới đây công bố kế hoạch thúc đẩy ngành công nghiệp không gian thương mại địa phương. Chính quyền tỉnh cho biết sẽ cung cấp hỗ trợ của chính phủ và phê duyệt nhanh chóng cho dự án liên quan đến chùm vệ tinh.
