HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề gì khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm gì để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung bình. Điều quan trọng là biết làm gì, làm thế nào để trị liệu, và khi nào thì cần tìm kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) BÒ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Bò cạp là loại côn trùng nhiều chân có hình dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ngòi / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được tìm thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết bò cạp cắn:
1. Rửa vùng bị bò cạp cắn bằng xà phòng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị bò cạp cắn trong vòng 10 phút , nếu cần thiết thì lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng gì
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này thì dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hãy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà phòng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tròn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt bò" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Răng ê buốt: Những điều bạn cần biết
Hơn một nửa người dân Việt bị răng ê buốt, nhưng không nhiều người trong số đó để tâm đến tình trạng này. Đã đến lúc đi tìm giải pháp để khắc phục tình trạng nhạy cảm của răng.
Tình trạng răng ê buốt đang ngày càng trở nên phổ biến. Theo khảo sát Managing my health của Kantar, có đến 51% người Việt Nam bị ê buốt răng. Thỉnh thoảng họ cảm thấy một cơn đau thoáng qua, hoặc cảm nhận được sự ê buốt của răng khi ăn thức ăn chua, quá nóng hoặc quá lạnh. Tuy nhiên, không nhiều người thực sự quan tâm đến hiện tượng này, cũng như không tìm được hướng giải quyết triệt để. Họ không biết rằng răng ê buốt nghiêm trọng hơn họ nghĩ. Khi không được xử lý, tình trạng sẽ trở nên tồi tệ hơn, gây ra hàng loạt vấn đề răng miệng như:
– Viêm nha chu, viêm nướu
– Gây tổn thương tủy răng
– Men răng yếu hoặc hỏng hoàn toàn, có nguy cơ mất răng
– Làm giảm chất lượng cuộc sống: khiến bạn ăn uống không ngon miệng, phải kiêng khem các món ăn quá nóng (như lẩu, cháo…), quá lạnh (kem, đá bào…), quá chua (chanh dây, khế, dâu tây, tắc…).
Vậy, vì sao có hiện tượng răng ê buốt và làm sao để khắc phục nó?
Thế nào là răng ê buốt?
Ngà răng bên trong được bao phủ bởi men răng. Theo thời gian và thói quen ăn uống hoặc chăm sóc răng miệng, lớp men răng này dần trở nên mỏng hơn, khiến ngà răng (chứa các ống ngà dẫn trực tiếp đến dây thần kinh trong răng) bị lộ ra ngoài. Dưới tác động của các tác nhân bên ngoài (thực phẩm nóng, lạnh, ngọt, chứa nhiều axit, hay cá biệt là gió thổi), các dây thần kinh trong răng sẽ bị kích thích, gây nên ê buốt răng.
1. Thói quen chăm sóc răng miệng
•Chải răng quá kỹ và mạnh tay, làm mòn men răng, khiến ngà răng bị lộ.
•Thường xuyên cạo vôi răng hoặc có tật nghiến răng (nhất là trong lúc ngủ), dần dần sẽ làm mòn men răng, làm lộ ngà răng.
•Có quá nhiều mảng bám quanh răng: Sự tích tụ quá nhiều mảng bám sẽ khiến men răng bị mòn, dẫn tới răng ê buốt.
2. Sử dụng các phương pháp thẩm mỹ răng
•Sử dụng các biện pháp tẩy trắng răng: Các sản phẩm tẩy trắng răng như miếng dán trắng răng, gel bôi làm trắng răng khi sử dụng lâu dài sẽ gây tổn hại men răng.
•Nghiện nước súc miệng: Giống như kem đánh răng làm trắng, một số loại nước súc miệng có chứa cồn và các hóa chất khác, có thể làm cho răng của bạn dễ bị ê buốt hơn.
3. Thói quen ăn uống
•Ăn nhiều thực phẩm có tính axit như trái cây họ cam chanh, kiwi, dưa chua… khiến lớp bảo vệ răng dần bị bào mòn.
•Hay dùng các loại thức uống ướp lạnh, thức uống bỏ thêm đá, ăn kem cùng những thực phẩm lạnh thường xuyên…
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Khi răng cũng biết… nhạy cảm
Khắc phục ê buốt răng cách nào?
Sử dụng kem đánh răng chuyên dụng dành cho răng ê buốt
Loại kem đánh răng này được nghiên cứu dành riêng cho răng ê buốt. Chúng có chứa các hoạt chất như Strontium Acetate hay Potassium Nitrate giúp giảm ê buốt răng, đồng thời cũng có đầy đủ công dụng của kem đánh răng thông thường. Nhiều nghiên cứu cho thấy, Strontium giúp thay thế men răng bị mất đi và bít các ống ngà bị lộ, bảo vệ răng khỏi các phản ứng kích thích tác động đến các dây thần kinh trong răng, giúp giảm tình trạng ê buốt một cách nhanh chóng và hiệu quả lâu dài.
Đặc biệt, kem đánh răng với công nghệ tiên tiến NOVAMIN có khả năng giúp phục hồi răng ê buốt bằng cách hình thành lớp bảo vệ vững chắc lên trên những vùng răng bị tổn thương. Lớp bảo vệ này cứng hơn ngà răng tự nhiên 50%. Chỉ với 2 lần sử dụng mỗi ngày, kem đánh răng chuyên dụng dành cho răng ê buốt được chứng minh lâm sàng giúp giảm ê buốt hiệu quả và ngăn ê buốt quay trở lại. Lưu ý là bạn nên duy trì thói quen chải răng với kem đánh răng chuyên dụng cho răng ê buốt để đạt được hiệu quả giảm ê buốt và bảo vệ lâu dài.
Trị răng ê buốt bằng các nguyên liệu tự nhiên
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để giảm ê buốt tạm thời. Chẳng hạn như nha đam; dầu mè; tỏi và nước muối sẽ giúp kháng khuẩn và giảm triệu chứng ê buốt tạm thời ở răng. Ngoài ra, baking soda sẽ giúp tang sự cân bằng độ pH trong miệng và làm giảm triệu chứng ê buốt của răng.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
8 loại thực phẩm không tốt cho răng nhạy cảm
Chỉ cần lưu ý một số loại thực phẩm cấm kỵ kết hợp với chế độ dinh dưỡng tốt cho răng thì bạn sẽ không còn phải khổ sở vì những cơn đau buốt do răng nhạy cảm nữa!
Vậy làm thế nào để bạn có thể tránh những loại thức ăn không tốt cho răng nhạy cảm? Hello Bacsi sẽ cùng bạn đi tìm câu trả lời nhé.
Trong số những loại thực phẩm không tốt cho răng nhạy cảm, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra 8 loại thực phẩm mà bạn nên hạn chế đưa vào trong thực đơn như sau:
1. Soda
Giáo sư nha khoa John Grbic tại Đại học Nha khoa Columbia, thành phố New York, cho biết soda là một trong những thực phẩm hàng đầu bạn nên tránh khi có vấn đề về răng nhạy cảm. Soda có hai thành phần gây kích ứng dây thần kinh răng là đường và axit. Khi uống soda, bạn có thể gặp những cơn đau buốt gấp hai lần thông thường.
2. Kem
Các chuyên gia nha khoa cho biết kem không chỉ lạnh mà còn chứa nhiều đường, sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến răng nhạy cảm. Những người có vấn đề về răng nhạy cảm sẽ không có lớp men răng làm nhiệm vụ rào chắn bảo vệ. Chính vì răng không được bảo vệ nên sẽ dễ dàng bị nhiệt độ của thức ăn tác động lên và gây ra nhiều cơn đau hơn.
3. Cà phê nóng
Thức ăn nóng cũng có thể làm răng của bạn bị đau đấy. Cà phê có chứa đường kết hợp độ nóng sẽ gây ra những cơn đau nghiêm trọng với răng nhạy cảm. Các chuyên gia nha khoa gợi ý, nếu bạn muốn uống cà phê, hãy thêm một ít sữa để giảm nhiệt độ và độ chua của cà phê xuống, điều này sẽ ít gây hại đến răng của bạn hơn.
4. Kẹo cứng
Khi gặp tình trạng răng nhạy cảm, bạn không nên ăn kẹo cứng như kẹo que, kẹo mút. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, các loại kẹo cứng không chỉ chứa đường gây đau răng mà còn làm răng trở nên mòn và dễ gãy hơn.
5. Kẹo dính
Những loại kẹo ngọt như kẹo bơ cứng, caramel, kẹo cao su và cam thảo thường không thích hợp cho những người có răng nhạy cảm. Bên cạnh việc chứa nhiều đường, chúng có thể dính vào răng của bạn. Chuyên gia phẫu thuật nha khoa tại Anh cho biết, các loại thực phẩm ngọt và có chất dính có thể kích thích các dây thần kinh trong răng và ảnh hưởng không tốt đến những người có răng nhạy cảm.
6. Trái cây giàu axit
Theo nghiên cứu, cam quýt, dứa, bưởi, chanh đều là những loại trái cây có tính axit cao khiến men răng bạn mòn nhanh chóng và trở nên nhạy cảm hơn. Bạn nên lưu ý vì cả trái cây và nước ép giàu axit cũng sẽ làm răng nhạy cảm trở nên đau buốt và khó chịu hơn đấy.
7. Cà chua
Chúng ta đều biết cà chua là loại thực phẩm giàu vitamin C, cung cấp rất nhiều dinh dưỡng cho cơ thể. Tuy nhiên, vì cà chua cũng có chất axit nên sẽ ảnh hưởng đến răng của bạn. Theo những khuyến nghị tại Viện nha khoa Hoa Kỳ, cà chua sống cũng như nước sốt cà chua đều không tốt cho răng.
8. Đá lạnh
Dù những loại đồ uống có đá sẽ rất ngon và dễ uống, nhưng bạn hãy hạn chế khi có răng nhạy cảm nhé. Các chuyên gia chia sẻ, đá là “kẻ thù” với răng nhạy cảm, vì độ rắn và lạnh có thể phá hủy men răng nhanh chóng.
Nếu gặp tình trạng răng nhạy cảm kèm theo nhiều triệu chứng đau buốt kéo dài hơn vài tuần, cách tốt nhất là bạn nên đến khám tại các bệnh viện nha khoa uy tín. Răng nhạy cảm có thể là một dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, bạn hãy cẩn thận và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe răng miệng thật khoa học nhé
Cách sử dụng serum vitamin C giúp da bạn sáng khỏe
Tác giả: Minh Thư
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Cách sử dụng serum vitamin C giúp da bạn sáng khỏe
Serum vitamin C có thể giúp cho làn da luôn sáng khỏe và căng mịn rạng ngời. Hãy cùng khám phá cách sử dụng serum vitamin C sao cho hiệu quả nhất nhé!
Nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp chăm sóc đơn giản để giúp làn da luôn căng mịn, tươi trẻ thì serum vitamin C là một lựa chọn đáng cân nhắc. Serum vitamin C là một trợ thủ đắc lực có tác dụng bảo vệ, tái tạo và tăng cường sức khỏe của làn da.
Tuy nhiên, không phải mọi serum vitamin C đều có cấu tạo giống nhau. Điều này còn tùy thuộc vào nồng độ vitamin C, thành phần, cách đóng chai, nhà sản xuất mà lợi ích của vitamin C đem lại cho làn da cũng có sự thay đổi đáng kể.
Vậy serum vitamin C nào tốt nhất? Hãy cùng khám phá một số điều cần biết về cách sử dụng serum vitamin C giúp làn da bạn sáng khỏe nhé!
Lợi ích của vitamin C
cách sử dụng serum vitamin c
Vitamin C là một chất chống oxy hóa có tác dụng ngăn chặn tế bào da khỏi tác hại của môi trường như khói bụi và ánh nắng mặt trời. Thói quen thoa serum vitamin C trực tiếp lên làn da vào mỗi buổi sáng sớm là biện pháp giúp bảo vệ cơ thể và làn da của bạn.
Câu hỏi đặt ra là liệu bạn có thể tự đặt một miếng cam hoặc quýt trực tiếp lên vùng má thay vì sử dụng serum không? Dĩ nhiên là không vì khi tự thực hiện điều này ở nhà, bạn hoàn toàn không thể kiểm soát được liều lượng và chất lượng vitamin C thẩm thấu vào làn da. Nghĩa là cách này không hề an toàn và sẽ chẳng mang lại hiệu quả gì đáng kể.
Khi bạn ăn, uống hoặc bổ sung thực phẩm chứa vitamin C hay còn được gọi là axit ascorbic, da chỉ hấp thụ được một phần rất ít. Trong khi đó, khi sử dụng vitamin C ở dạng serum, chất này đã bị thay đổi đặc tính hóa học, giúp da thẩm thấu nhiều hơn và hiệu quả hơn.
Serum vitamin C được nhiều người tin dùng do có nhiều công dụng làm đẹp đáng kể như:
•Giảm nếp nhăn
•Giảm sắc tố da
•Tăng cường sản sinh collagen
•Cải thiện chỗ da bị thâm và nám
•Bảo vệ da khỏi tác hại ánh nắng mặt trời
•Chống tác hại của ô nhiễm môi trường và các gốc tự do
Serum vitamin C chỉ có thể phát huy tối đa công dụng làm đẹp nếu được sử dụng đúng thời điểm và đúng cách.
1. Thời điểm sử dụng serum vitamin C
Bạn nên thoa serum vitamin C vào mỗi buổi sáng và tối, sau khi rửa sạch mặt và dưỡng da bằng toner. Một nghiên cứu còn khuyến khích bạn nên thoa serum vitamin C cứ sau mỗi 8 giờ hoặc 2 lần mỗi ngày để bảo vệ làn da tốt nhất. Đừng lo lắng rằng vitamin C sẽ dễ bị trôi vì không giống như kem chống nắng hoặc dưỡng ẩm, vitamin C không thể bay hơi hoặc bị loại bỏ dễ dàng.
Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý rằng tác động của tia cực tím có thể làm giảm nồng độ vitamin C của da. Do đó, tốt nhất là bạn nên thoa serum vitamin C sau khi để da tiếp xúc với ánh nắng ngoài trời.
2. Chọn serum vitamin C nào tốt nhất?
Việc lựa chọn một loại vitamin C phù hợp là điều không hề dễ dàng chút nào. Sản phẩm làm đẹp này có ảnh hưởng rất lớn đến làn da, thế nên hãy lưu ý kỹ một vài yếu tố dưới đây trước khi quyết định mua loại serum vitamin C nào tốt nhất nhé.
• Thành phần: Hãy tìm kiếm thành phần vitamin C và E, hoặc tương ứng là axit L-ascorbox và tocopherol trong danh sách thành phần. Bên cạnh đó, một chất chống oxy hóa khác gọi là glutathione cũng hỗ trợ rất tốt cho vitamin C. Thành phần axit ferulic cũng làm giảm độ pH của vitamin C xuống dưới 3,5% để làn da của bạn dễ dàng hấp thu hơn.
• Nồng độ: Nồng độ serum vitamin C thích hợp là từ 10 – 20%. Đối với một số người, nồng độ của serum vitamin C cao hơn 8% cũng đã đủ để đạt hiệu quả. Thế nhưng, nếu nồng độ serum vượt quá 20% có thể gây nhờn rít da và không mang lại thêm lợi ích nào khác.
• Bản test trước khi mua: Serum vitamin C an toàn cho mọi loại da nhưng trong một số ít trường hợp, serum có thể gây ra tác dụng phụ như gây kích ứng, đỏ da, khô da hay vàng da. Vì thế, trước khi mua, hãy thử bản test ở một vùng da nhỏ trước khi thoa lên vùng da lớn.
• Cách đóng gói: Tình trạng tiếp xúc với không khí, ánh sáng và nhiệt độ có thể làm giảm tác dụng của serum. Do đó, hãy tìm sản phẩm serum vitamin C đựng trong chai thủy tinh tối màu, có dạng nắp nhỏ giọt thay vì dạng ống xịt.
• Cách bảo quản: Một số sản phẩm serum sẽ cần phải bảo quản trong tủ lạnh để kéo dài thời hạn sử dụng. Bạn nên đọc kỹ hướng dẫn in trên bao bì để bảo quản serum vitamin C một cách tốt nhất.
• Hạn sử dụng: Nhiều loại serum có màu vàng, nhưng nếu nó bắt đầu chuyển sang màu nâu hoặc cam đậm thì đã hết hạn sử dụng và không nên sử dụng nữa. Nếu serum chuyển dần sang màu vàng nhạt, hóa lỏng cũng là dấu hiệu đã bị oxy hóa và giảm bớt hiệu quả.
Nếu da khô, mất nước hoặc nhạy cảm, hãy chọn loại serum vitamin C nhẹ hơn hoặc có hàm lượng axit L-ascorbic thấp hơn 20%. Nếu bạn thích những loại serum cao cấp hơn, hãy pha loãng với kem dưỡng ẩm trong mỗi lần sử dụng.
3. Bổ sung thêm bột vitamin C cho da
Nhiều người cho rằng bột vitamin C mới là “thần dược” cho làn da sáng khỏe. Bạn có thể bổ sung một ít bột vitamin C vào serum hoặc kem dưỡng ẩm hằng ngày của bạn. Hiện nay bột vitamin C khá phổ biến trên thị trường, đặc biệt nhiều sản phẩm chứa gần 100% axit ascorbic. Tuy nhiên, bạn hãy cân nhắc một số ưu và nhược điểm của bột vitamin C trước khi mua:
Ưu điểm
•Giá cả phải chăng
•Sử dụng được lâu hơn
•Liều lượng có thể điều chỉnh
Nhược điểm
•Không thuận tiện vì phải trộn
•Có thể gây kích ứng ở nồng độ cao
•Dễ bị biến chất theo thời gian
Hãy lưu ý rằng vitamin C khi kết hợp với các thành phần khác như vitamin E và axit ferulic thì sẽ làm tăng mức độ hấp thu và thẩm thấu vào làn da của bạn. Do đó, serum vitamin C vẫn mang lại hiệu quả cao hơn so với vitamin C dạng bột.
Dù lựa chọn serum vitamin C nhãn hiệu nào đi chăng nữa thì bạn cần phải thử trước để chắc chắn rằng sự lựa chọn sản phẩm này an toàn cho da. Từ đó, bạn có thể tối ưu hiệu quả của serum vitamin C để giúp chăm sóc và gìn giữ làn da sáng khỏe.
Khớp (joint) là các chỗ những đầu xương nối với nhau. Trong khớp có nhiều cơ cấu rất tinh vi, phối hợp hoạt động để khớp vừa vững chắc vừa linh động. Sụn khớp (articular cartilage), phần quan trọng của khớp, bao bọc các đầu xương như một lớp đệm, giúp các đầu xương trong khớp nhẹ nhàng trượt lên nhau khi khớp chuyển động.
Ở Mỹ đã lâu, chúng ta cần hòa nhập vào dòng y khoa Mỹ, dùng những từ y khoa Mỹ họ dùng: đau cổ (neck pain), đau vai (shoulder pain), đau khuỷu tay (elbow pain), đau cổ tay (wrist pain), đau lưng (back pain), đau lưng dưới (low back pain), đau hông (hip pain), đau gối (knee pain), đau cổ chân (ankle pain), đau khớp (joint pain), viêm khớp (arthritis: khớp vừa đau, vừa sưng to, nóng đỏ). Nên bỏ hai chữ “phong thấp” vào sọt rác quá khứ, vì những chữ này mơ hồ, không biết dịch sang tiếng Anh thế nào. Xin nhớ, vào nhà thương, các bác sĩ, y tá họ nói tiếng Anh, chúng ta cần dùng đúng chữ để họ hiểu (nếu cần thông dịch, người thông dịch cũng dịch được dễ dàng). Các thuốc Ibuprofen, Motrin, Aleve, Celebrex, ..., thuần túy, chỉ là thuốc chống đau như Tylenol, Aspirin, không nên gọi chúng là “thuốc phong thấp”.
Bệnh khớp nhiều lắm. Ba bệnh khớp làm khổ chúng ta nhiều nhất: “osteoarthritis”, (bệnh viêm xương-khớp), “rheumatoid arthritis” (bệnh viêm khớp rheumatoid) và “gout” (thống phong). Hôm nay, chúng ta tìm hiểu bệnh “osteoarthritis”, tên khác dễ hiểu hơn: “degenerative joint disease” (bệnh khớp thoái biến).
Bệnh khớp thoái biến xảy ra nhiều nhất trong các loại bệnh khớp. Ở Mỹ, đến 12% dân số mang bệnh khớp thoái biến, và với các vị trên 70 tuổi, tỉ lệ gần 35% (tức cứ 3 người, 1 người bị). Rất nhiều vị, đi từ phòng ngủ sang phòng tắm cũng khó khăn, vì khớp gối, khớp hông đau nhức quá.
Đời người chúng ta ví như chiếc xe hơi, chập chững chạy đầu đời, bon bon chạy giữa đời, rồi chậm dần vào cuối đời. Do máy đã rêm, bánh đã mòn. Các khớp của ta giống những bánh xe hơi, dùng lâu tất mòn. Bệnh khớp thoái biến gây do sự mòn lở của sụn khớp (articular cartilage), nhất là ở những vùng sụn phải trực tiếp nâng đỡ sức nặng của cơ thể. Do thế, bệnh thường tấn công các khớp mang sức nặng (hông, gối, lưng dưới, ...), hoặc khớp sử dụng nhiều trong công việc hàng ngày (các khớp ngón tay, khớp nơi gốc ngón tay cái).
Dưới tuổi 55, các khớp mòn giống nhau ở cả nam lẫn nữ. Tuổi cao hơn, khớp hông bị nhiều hơn ở đàn ông, còn phụ nữ hay có bệnh ở các khớp ngón tay và gốc ngón cái. Phụ nữ cũng đau khớp gối nhiều hơn đàn ông.
- Tuổi tác: yếu tố quan trọng nhất. Càng cao tuổi, các khớp ta càng dễ hao mòn.
- Phái tính: phụ nữ dễ mang bệnh hơn đàn ông. (Phải chăng, so ra, nữ giới vẫn phải làm việc nhiều hơn nam giới, việc sở, việc nhà?).
- Chấn thương: những khớp trước từng bị chấn thương hoặc sử dụng nhiều quá dễ mang bệnh. Chẳng hạn, người vũ ballet hay có bệnh ở khớp cổ chân. Ngược lại, các võ sĩ boxing hay mang bệnh ở khớp nối bàn tay và ngón tay. Người làm những nghề nghiệp cần quì gối dễ mang bệnh ở khớp gối.
- Nặng cân: xe nặng, bánh tất mau mòn. Người nặng, khớp mau hư, nhất là khớp gối.
- Bệnh bẩm sinh: khiến khớp bất thường ngay từ lúc mới sanh.
Ta đã biết, trong khớp có sụn khớp (articular cartilage), bao bọc các đầu xương như một lớp đệm, giúp các đầu xương nhẹ nhàng trượt lên nhau khi khớp chuyển động. Bệnh khớp thoái biến gây do sự mòn lở của sụn khớp. Khi sụn mòn hoặc lở vỡ, các đầu xương không còn uyển chuyển trượt lên nhau, nên gây đau nhức, cứng khớp, ...
Tuy vậy, rất nhiều trường hợp bệnh không gây đau gì cả. Có người chẳng bao giờ đau, tình cờ chụp phim, phim chụp cho thấy khớp đã mòn.
Đau khớp, nếu xảy ra, trong giai đoạn đầu, thường là cái đau âm ỉ, cảm thấy sâu trong khớp bệnh: khớp lưng, hoặc khớp hông, khớp gối, khớp ngón tay, ... Người bệnh thấy đau nhiều hơn khi đi lại, sử dụng khớp, và bớt đau lúc nghỉ ngơi. Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng hơn, cái đau thành liên tục, làm khổ cả vào ban đêm.
“Công chúa đứt tay, ăn mày đổ ruột”. Mỗi người chúng ta cảm nhận cái đau một khác. Cùng một mức độ bệnh lý của khớp, phụ nữ than đau nhiều hơn đàn ông, người hưởng trợ cấp than đau nhiều hơn người đi làm, và người ly dị than nhiều hơn người có gia đình hạnh phúc. Người ta cho rằng trong bệnh khớp thoái biến, như chứng đau lưng, như nhiều bệnh khác, những yếu tố tâm lý và xã hội có ảnh hưởng quan trọng, khiến người bệnh cảm thấy đau nhiều hay ít.
Triệu chứng quan trọng khác là cứng khớp (stiffness). Khớp thường cứng vào buổi sáng mới ngủ dậy hoặc sau lúc nghỉ ngơi một thời gian ngắn trong ngày. Cứng khớp không kéo dài lâu, chỉ khoảng 20 phút.
Đến giai đoạn nặng, khớp mất hình dạng bình thường, méo mó, to lên, và không còn gập, duỗi được hết mức. Có khi, đang đi, khớp khựng lại. Khớp sờ thấy đau, hoặc sưng và hơi nóng. Khi khớp chuyển động, sờ như thấy các đầu xương trong khớp chạm vào nhau, kêu “lục cục lạc cạc”.
Sự định bệnh dựa vào bệnh sử (triệu chứng do người bệnh kể), sự thăm khám, và phim chụp. Phim chụp cho thấy hai đầu xương trong khớp sát vào nhau ở chỗ sụn bị mòn, có khi thấy những chồi xương mọc ra bất thường. Khi sụn khớp mòn nhiều, trên phim, khớp lệch lạc thấy rõ (subluxation), mất hình dạng bình thường.
Điểm đáng chú ý là triệu chứng và mức độ tàn tật do bệnh gây nên, nặng hay nhẹ, thường không ăn khớp với phim chụp. Nếu đem 100 người trên 40 tuổi ra chụp phim, theo phim chụp, 90 người sẽ có những thay đổi bất thường ở các khớp nâng đỡ sức nặng cơ thể (lưng dưới, hông, gối, ...), tuy vậy, chỉ 30 người có triệu chứng đau nhức. Đau dữ hay ít, như đã bàn, còn tùy thuộc nhiều yếu tố, đặc biệt những yếu tố tâm lý và xã hội.
Chữa Trị:
Sự trị liệu nhắm mục đích giảm đau, giúp các khớp duy trì được cơ năng, và hoạt động bình thường. Những trường hợp bệnh nhẹ, người bệnh chỉ cần được trấn an, chỉ dẫn cách vận động, thu xếp công việc hàng ngày để tránh những hoạt động khiến khớp dễ tổn thương thêm, và thỉnh thoảng uống thuốc giảm đau nếu cần. Với những trường hợp nặng hơn, có thể phải phối hợp nhiều phương pháp chữa trị khác nhau:
1. Vận động:
Bắp thịt và xương, khớp như anh em ruột thịt, phối hợp, giúp đỡ nhau trong lúc hoạt động. Bắp thịt quanh khớp nếu dẻo dai, vững chắc sẽ giúp khớp bớt làm việc, hoặc làm việc hữu hiệu hơn, và cái đau sẽ nhẹ đi.
Các vận động nhẹ nhàng, không đặt nhiều sức nặng trên khớp (low-impact, nonweight-bearing) rất tốt. Bơi lội tuyệt nhất. Không thì những thể dục năng động nhẹ (low-impact aerobics exercises), hoặc các cách tập đặc biệt dùng cho người mang bệnh khớp. Đạp xe đạp đều có thể làm bớt đau khớp gối bị bệnh. Một chuyên viên thấu đáo về việc tập luyện cho người mang bệnh khớp (physical therapist) có thể giúp ta rất nhiều, chỉ dẫn cho ta những cách tập đúng với nhu cầu của tật bệnh ta.
Kiên nhẫn là mẹ thành công. Tập 4-5 lần mỗi tuần, đều như vậy, sau hai tháng, thường sẽ bắt đầu thấy có tiến triển tốt.
- Ấp nhiệt (khăn, bình nước nóng, heating pad, ...) vào khớp đau có thể giúp khớp bớt đau và cứng. Cách giản dị và rẻ tiền là tắm nước ấm vào buổi sáng lúc khớp hay bị cứng. Có vị thấy bớt đau khi dùng nước đá thay vì dùng nhiệt.
- Một loại kem được xem có tác dụng giảm đau, mua bên ngoài không cần toa bác sĩ là capsaicin cream. Thoa kem capsaicin ngày vài lần trên khớp, có khi bạn không cần uống thuốc giảm đau nữa. Kem capsaicin rất hữu hiệu cho các khớp gối và bàn tay. Khi mới dùng, có thể thấy nóng ở chỗ thoa thuốc, song tiếp tục dùng, phản ứng khó chịu này sẽ bớt dần.
3. Tránh bắt khớp bệnh làm việc quá sức:
- Luôn giữ cơ thể trong tư thế thẳng thắn. Khi nghỉ ngơi, học hành, làm việc, lái xe, bạn nên ngồi ghế có lưng tựa thoải mái (thêm tay dựa càng tốt), sát người vào lưng ghế, để lưng ghế nâng đỡ cơ thể bạn cho thẳng, giúp các khớp xương, bắp thịt lưng và cổ không mỏi.
- Trong công việc hàng ngày, bạn xếp đặt công việc và dụng cụ làm việc hợp lý, thuận tầm tay, vừa tầm mắt, hầu khỏi cong cúi nhiều trong lúc làm việc. Đồng thời, ứng dụng tinh thần “chị ngã em nâng”, sử dụng càng nhiều khớp càng tốt trong lúc làm việc. Chẳng hạn, bưng tách cà phê với cả hai tay, nâng bình cà phê bằng cách đỡ cả trên lẫn dưới (một tay đỡ đáy bình, một tay xách quai xách phía trên), ... Với cách này, lực tác động sẽ lan tỏa, không khớp nào phải làm việc quá sức.
Cũng nhớ, khi nhặt vật gì dưới đất, thay vì cúi lưng, bạn cong hai gối trong lúc giữ lưng cho thẳng. Khi bưng bê vật nặng, bạn đưa sát vào người, từ từ đứng lên, trong lúc vẫn thẳng lưng. Nếu vật quá nặng, cách tốt nhất là nhờ thêm người khác giúp sức.
- Người bị bệnh mòn khớp hông hay khớp gối nên tránh đứng, quì, ngồi chồm hổm (squatting) lâu.
- Xe nặng, bánh mau mòn. Nên xuống cân nếu béo mập.
- Giữ sự cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Những dịp nghỉ ngắn (10-20 phút) trong ngày giúp các khớp nghỉ ngơi sau những lúc hoạt động.
- Người bị bệnh mòn khớp gối hay khớp hông một bên, có thể dùng gậy chống (cầm bằng tay bên không đau) để nâng đỡ cơ thể trong lúc đi lại, giúp các khớp đau đỡ làm việc trong lúc đi lại.
- Giày thể thao loại tốt, hấp thu bớt các sức tác động (impact-absorbing shoes), giúp giảm sức nặng đè trên các khớp ở chân, có thể khiến bớt đau khi đi lại, và có lẽ cũng làm chậm đà tiến triển của căn bệnh. Khổ nỗi, các cụ ta ít quen đi giày thể thao, thích đi dép cao su, dép Nhật cho nhẹ, thoáng, và chỉ... vài đồng một đôi.
Thuốc giúp bớt đau. Những trường hợp đau nhẹ hoặc vừa, ta dùng Tylenol là đủ, rẻ, lại an toàn. Không mang bệnh gan hay thận, ta có thể dùng đến 8 viên Tylenol 500 mg mỗi ngày (2 viên ngày 4 lần). Những thuốc giảm đau chứa chất nha phiến như Tylenol số 2, số 3, Vicodin, ... thường không cần thiết, vì tác dụng không dài. Hơn nữa, dùng liên tục, lâu ngày, thuốc có thể sẽ mất tác dụng và gây nghiện.
Các thuốc chống viêm không chứa chất steroid (non-steroid anti-inflammatory drugs, viết tắt NSAID) như Advil, Nuprin, Motrin, ... làm bớt đau và cứng khớp. Dùng Tylenol không bớt đau, ta có thể dùng đến những thuốc loại này. Cái bất lợi là, dùng lâu ngày, chúng có thể gây khó chịu, lở bao tử, chảy máu đường tiêu hóa, và hại cho thận, ... Dùng những thuốc này, ta nên uống lúc bụng no (đang ăn hoặc sau khi ăn). Thấy khó chịu vùng bụng trên, hoặc đi cầu ra phân đen, bạn nên ngưng thuốc và cho bác sĩ biết ngay. Một thuốc giảm đau khác có tên Ultram, cũng giúp nhiều người bớt đau, nhưng không gây những tác dụng độc hại như các thuốc trên. Tất nhiên, nó có thể gây những tác dụng phụ khác.
Gần đây, một số tài liệu đề cập đến việc dùng chất glucosamine và chất chondroitin để chữa bệnh khớp thoái biến, cho rằng hai chất này có khả năng giúp sửa chữa, tái tạo sụn khớp, và bổ khuyết lượng chất nhờn cần có trong khớp. Chúng tác dụng chậm, ít nhất 4 tuần mới công hiệu, và cũng có thể gây một số tác dụng phụ. Sự an toàn và hiệu quả về lâu về dài của thuốc chưa được biết rõ. Thuốc mua bên ngoài không cần toa, bạn có thể thử, song nên cho bác sĩ biết.
Ngoài các thuốc uống, trong nhiều trường hợp, bác sĩ cũng chích thuốc chứa chất steroid hoặc thuốc Synvisc thẳng vào khớp giúp khớp bớt đau.
Giải phẫu dùng cho những trường hợp bệnh quá nặng gây đau nhức liên tục, chữa trị hết mức bằng những phương pháp nội thương song không kết quả. Có nhiều phương pháp giải phẫu khác nhau:
- Thay hẳn một khớp: khớp hông, khớp gối nay có thể thay.
- Đưa ống soi vào khớp, dọn dẹp những chỗ bị hư hoại trong khớp.
Sau cùng, ta cũng đừng quên vai trò của tinh thần trong sự chữa trị bệnh khớp thoái biến. Tinh thần và thể xác tuy hai nhưng là một. Trong điều kiện sức khỏe cho phép, nên thường xuyên vận động, hầu giúp cơ thể khỏe mạnh. Thể xác khỏe khoắn, ta thấy yêu đời, yêu người, đỡ căng thẳng tinh thần, và cảm nhận cái đau ít hơn. Một thể xác khỏe mạnh, một tinh thần lạc quan, một lý tưởng hoặc triết lý sống trong sáng, đấy là những viên thuốc bổ của đời sống. Xin biên toa để bạn dùng hàng ngày.
Bước chân vào cõi đời này, chẳng ai muốn mình phải rơi vào cảnh nghèo cảnh khổ cả. Thế nhưng, với thân phận, với khả năng cộng thêm phần không may mắn nên nhiều người đã rơi vào cảnh nghèo. Đứng trước cảnh nghèo đó, cái ăn cái mặc còn thiếu trước hụt sau chứ làm gì mơ đến chuyện đến trường hay đến bệnh viện để chữa bệnh cho đến nơi đến chốn.
Có lẽ, nhìn vài mảnh đất Sài Thành xem ra phồn hoa đô thị thật đấy nhưng số người nghèo, số người dân lao động, số người dân chạy ăn từng bữa và những người di dân xa quê vào thành phố chiếm phần đông dân số. Đằng sau những cao ốc, đằng sau những ngôi nhà lộng lẫy đó lại có những căn nhà nghèo nằm sâu trong hẻm nhỏ, có khi con hẻm đó chỉ lọt được vừa đủ chiếc xe gắn máy thôi, muốn qua lại phải nhường nhau từng tí. Hay là ở những quận trung tâm thành phố xem ra phồn vinh đấy nhưng những vùng ven đặc biệt là những vùng đang cưu mang dân nghèo nhập cư tá túc thì cái nghèo nó cứ như muốn ôm chầm đời sống của họ.
Có những ngôi trường Âu - Á - Mỹ - Úc ... chi phí mỗi tháng bằng lương cả năm của người giúp việc hay lao động chân tay. Và rồi cũng có những ngôi trường tình thương đâu đó nằm ở xã Bình Hưng huyện Bình Chánh, Bình Hưng Hòa quận Bình Tân ... những ngôi trường tình thương đó đang cưu mang hàng ngàn trẻ em nghèo không có khả năng đến trường công bình thường như bao trẻ khác. Ở những ngôi trường đó, có em sáng đi học, chiều về phụ mẹ coi em để kiếm thêm cho cuộc sống. Lại cũng có những em sáng đi học nhưng chiều cắp trên tay tập vé số để phụ giúp gia đình ...
Nghèo quá để rồi đi kiếm con chữ cũng phải đổ mồ hôi sôi con mắt. Nước mắt lưng tròng trên má những trẻ nghèo thiếu thốn.
Kinh tế phát triển, xã hội phát triển, đó là điều ai ai cũng mong ước. Đó là điều bình thường và hợp lý của con người trong đời sống hiện đại.
Và, có những bệnh viện tư hay của nước ngoài đầu tư cao sang lộng lẫy mọc lên để đáp ứng nhu cầu của những người có khả năng. Bên cạnh đó, không thiếu những bệnh viện công ngày mỗi ngày thêm xuống cấp nhưng lượng bệnh nhân ngày mỗi ngày cũng quá tải.
Những người nghèo không nơi bấu víu dĩ nhiên phải vào những bệnh viện của nhà nước, đó là lẽ thường tình trong xã hội. Nhưng rồi, đến đó, họ cũng chẳng được yên bởi lẽ viện phí ngày mỗi ngày lại leo thang tăng tốc.
Vừa qua, một tin nóng đã đến với người nghèo : Với sự tán thành của HĐND TP, kể từ ngày 1-6-2014
Cụ thể, từ ngày 1-6-2014: áp dụng viện phí tăng đối với các dịch vụ khám bệnh, kiểm tra sức khỏe; giá giường bệnh/ngày; các dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm (477 dịch vụ) với mức bằng 75% của khung giá do Bộ Y tế và Bộ Tài chính quy định. Giá dịch vụ của nhóm này sẽ tiếp tục tăng thêm từ ngày 1-6-2015 với mức bằng 85% của khung giá do Bộ Y tế quy định và tăng đến mức bằng 100% khung giá của bộ từ ngày 1-6-2016. Đối với nhóm các phẫu thuật, thủ thuật thực hiện lộ trình tăng: từ ngày 1-6-2014 áp dụng mức giá bằng 65%, từ ngày 1-6-2015 bằng 75% và từ ngày 1-6-2016 bằng 100% khung giá quy định của Bộ Y tế - Bộ Tài chính
Nhiều bệnh nhân đang bị bệnh nặng, cần điều trị lâu dài đã tỏ ra lo lắng vì đời sống còn nhiều khó khăn trước thông tin tăng viện phí. Ông Q, một bệnh nhân bị ung thư vòm họng giai đoạn hai, trăn trở “Đọc báo hay tin các bệnh viện tăng viện phí, bệnh của tôi phải điều trị lâu dài không biết có kham nổi chi phí không”. (theo Tiền Phong)
Bà Nguyễn Thị B (phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân) thì cho rằng việc tăng viện phí là cần thiết nhưng nên tăng từ từ, không tăng một lúc lên tới 65-75%, vì dù có bảo hiểm y tế hay sự hỗ trợ từ Nhà nước nhưng viện phí tăng sẽ có nhiều dịch vụ khác do ăn theo mà tăng lên. Một điều nữa cũng khiến nhiều bệnh nhân băn khoăn là việc tăng viện phí này có đảm bảo chất lượng dịch vụ tăng lên hay vẫn “dậm chân tại chỗ".
Mới đây, người vợ của gia đình neo đơn đã rơi vào ngõ cụt khi người chồng bệnh nằm ngày này qua tháng nọ trong bệnh viện. Neo người nên phải thuê người để phụ chăm ông. Chi phí để lo cho ông đến lúc bà không gánh nổi. Bà chỉ biết xin Chúa cho bà đủ sức để bước đi trên con đường khó khăn gian khổ này.
Người ta vẫn thường nói đùa với nhau rằng ngày còn trẻ thì bỏ sức khỏe ra để kiếm tiền, khi về già bỏ tiền ra để mua sức khỏe. Với người nghèo, bỏ sức khỏe ra thì cũng đủ sinh nhai chứ chẳng nghĩ đến chuyện gì cao xa. Khi về già, họ làm gì còn tiền để "mua" lại sức khỏe như những người có cuộc sống ổn định hay dư ăn dư để.
Mà xét cho cùng, dù dư ăn dư để đi chăng nữa khi vào bệnh viện thì tiền ra đi như gió vào nhà trống thôi.
Dĩ nhiên, tăng viện phí để việc chữa trị tốt hơn nhưng đáng tiếc thay đồng lương và an sinh xã hội cách riêng với những người lao động nghèo chẳng thấy tăng. Và có tăng đi chăng nữa thì vẫn tăng một cách khiêm tốn so với chi tiêu mỗi ngày của họ cũng như chi phí họ phải trả khi nằm viện.
Thử tính nhẩm một lao động chân tay hay một công nhân hay hơn một tí nữa là một nhân viên y tế là y tá đi ta sẽ thấm được phần nào của cái nghèo. Lương của những người đó hiện nay trung bình trên dưới 4 triệu. Để một lần đi khám bệnh và để một lần đi nằm bệnh cũng như một lần mổ xẻ gì đó thì chi phí là bao nhiêu.
Mới đây, một người thân nằm viện vài ngày để phẩu thuật nhỏ về đường tiết niệu thôi cũng đã mất gần 10 triệu. Anh đi làm mỗi tháng hơn 4 triệu. Như thế, chi phí cho một lần mổ như thế đã chiếm khá lớn phần thu nhập mỗi tháng của anh.
Một bà cụ té gãy chân, nhập viện và mổ. Chi phí phẩu thuật và nhập viện của bà ngót nghét trên 50 triệu. Con cháu bà phải chạy vạy khắp nơi để lo cho bà. Họ đã nghèo nay phải nghèo hơn khi lâm cảnh khốn cùng.
Và như vậy, thử hỏi người nghèo có cười nổi không khi phải vào nhập viện ?
Người nghèo đã khóc nay phải khóc thêm nữa đứng trước thềm năm mới, thềm của năm tăng viện phí và tăng giá nhiều chi phí sinh hoạt khác.
Một năm cũ đang dần qua và một năm mới nhiều khó khăn đang chờ đón những người nghèo. Đã nghèo còn phải gặp nhiều khó khăn hơn nữa khi đứng trước những cơn bão giá mà họ chẳng bao giờ ngờ được.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Bạn đã hiểu rõ tiêu chuẩn của Hoa Kỳ về thuốc?
Hiện nay, Hoa Kỳ và châu Âu là 2 khu vực dẫn đầu về lĩnh vực sản xuất dược phẩm an toàn. Lẽ dĩ nhiên, để có thể đến được tay bệnh nhân trên hai thị trường này, các loại thuốc sẽ phải trải qua một quy trình kiểm tra tiêu chuẩn hết sức nghiêm ngặt.
Bạn có biết, để đến được tay người tiêu dùng, một sản phẩm thuốc phải trải qua quá trình xét duyệt gắt gao từ chính khu vực mong muốn được kinh doanh? Trong đó, FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc của Hoa Kỳ) được xem là một trong những cơ quan uy tín nhất trên thế giới trong việc đưa ra những quy chuẩn về dược phẩm. Việc được FDA chứng nhận sẽ là tấm vé đảm bảo cho sản phẩm được sản xuất.
Mời bạn cùng tìm hiểu tiêu chuẩn thuốc của Hoa Kỳ – FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ) đối với các sản phẩm dược để khám phá vì sao mà chất lượng của thuốc phát minh lại đạt hiệu quả cao và uy tín đến vậy.
Tìm hiểu về Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA)
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) được thành lập từ năm 1906, chịu trách nhiệm bảo vệ, tăng cường sức khỏe cộng đồng. Ngoài ra, cơ quan này cũng có nhiệm vụ thúc đẩy sự đổi mới để các sản phẩm y tế ngày càng đạt hiệu quả cao kèm theo tính an toàn. Thêm vào đó, FDA sẽ chứng nhận, cung cấp thông tin y tế một cách chính xác dựa vào nền tảng khoa học với mục đích đảm bảo an toàn cho người dân.
Chính vì các trọng trách nặng nề này mà FDA đã đưa ra các quy định hết sức nghiêm ngặt, chi tiết để những sản phẩm y tế đến tay người dùng đều đảm bảo chất lượng tốt nhất. Một loại thuốc được FDA chứng nhận đồng nghĩa với việc người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm về mức độ an toàn của nó.
Mời bạn tham khảo bài viết Lợi ích của việc sử dụng thuốc tốt “chất lượng cao, an toàn và hiệu quả” trong điều trị
Tiêu chuẩn thuốc của Hoa Kỳ – FDA đối với thuốc phát minh
Khi một công ty dược phẩm phát minh ra một loại thuốc và muốn được cấp phép lưu hành trên thị trường Hoa Kỳ thì phải đáp ứng những yêu cầu sau:
•Mô tả sơ lược sản phẩm
•Đối tượng khách hàng có thể sử dụng
•Đưa ra các thông số kỹ thuật thành phần
•Thực hành sản xuất tốt – GMP đạt yêu cầu
•Sản phẩm thuốc thực tế phải trùng khớp trong bảng mô tả chi tiết đã đưa ra
•Nhãn hiệu thuốc không được trùng lặp với các loại thuốc khác đã có mặt trên thị trường
•Báo cáo chi tiết phản ứng phụ và các ảnh hưởng sức khỏe không mong muốn có thể xảy ra
•Thành phần hoạt chất cũng như tá dược sử dụng trong công thức bào chế trước khi thuốc được lưu hành đạt yêu cầu
•Nghiên cứu in vitro (trong ống nghiệm), in vivo (trong tế bào cơ thể sống), các nghiên cứu lâm sàng phải chứng minh được tính hiệu quả và an toàn của thuốc
•Các tiêu chí kỹ thuật hoặc chính sách khác.
Công ty phải luôn chủ động cung cấp các thông tin cơ sở cần thiết về sản phẩm thuốc để có thể đáp ứng quá trình kiểm tra, thẩm định. Thêm vào đó, nhà sản xuất phải trình kế hoạch chi tiết cách thức xử lý nếu sản phẩm có vấn đề. Ngoài ra, nếu phát hiện điều gì bất thường từ báo cáo dữ liệu hoặc công ty sản xuất không thể giải thích rõ ràng cho các nghi vấn được đưa ra, cơ quan FDA hoàn toàn có thể từ chối việc cấp phép lưu hành.
Chưa dừng lại ở đó, quy trình cấp phép thuốc phát minh của FDA sẽ diễn ra trong một thời gian rất dài, từ 10 – 14 năm nhằm đảm bảo tính an toàn, chất lượng và hiệu quả đối với việc điều trị bệnh. Cuối cùng, cơ quan này cũng sẽ luôn theo dõi chặt chẽ sản phẩm sau khi được lưu hành trên thị trường, tiến hành kiểm tra định kỳ nhà máy sản xuất và đưa ra xử phạt nghiêm khắc đối với các hành vi đi ngược lại quy chuẩn.
Thực hành sản xuất tốt là gì?
Tiêu chuẩn thuốc của Hoa Kỳ
Thực hành sản xuất tốt (GMP) là một quy chuẩn hệ thống có nhiệm vụ đảm bảo rằng các sản phẩm luôn được sản xuất và kiểm soát theo tiêu chuẩn chất lượng. Nó được thiết kế để giảm thiểu tối đa rủi ro xuất hiện trong bất kỳ hoạt động sản xuất dược phẩm nào không thể loại bỏ thông qua thử nghiệm sản phẩm cuối cùng.
Thực hành sản xuất tốt (GMP) bao gồm tất cả các khía cạnh của quy trình sản xuất thuốc: Từ nguyên liệu ban đầu, cơ sở hạ tầng và thiết bị sản xuất cho đến đào tạo và vệ sinh cá nhân của nhân viên…. Những quy chuẩn này phải được đáp ứng để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng, loại bỏ những nguy cơ nhiễm khuẩn chéo
Thuốc phát minh được cấp phép bởi FDA có ưu điểm gì?
Do quá trình nghiên cứu lâu dài, lên đến rất nhiều năm cùng với việc tiêu tốn hàng tỷ đô la Mỹ nên không phải công ty dược nào cũng đủ khả năng để tạo ra thuốc phát minh (thuốc gốc, thuốc branded). Đặc biệt hơn nữa, nếu sản phẩm đã được FDA chứng nhận, bệnh nhân hoàn toàn có đủ cơ sở để đặt niềm tin vào việc thuốc sẽ đảm bảo yếu tố chất lượng và tác dụng của hợp chất được tìm ra đối với việc điều trị.
Khi đi khám chữa bệnh, bạn đừng ngại hỏi bác sĩ để hiểu rõ hơn căn bệnh mà mình đang mắc phải, về phương pháp chữa trị, loại thuốc mà bạn phải dùng và cách thức sử dụng cho hiệu quả. Do đó, bạn hãy chủ động trao đổi với bác sĩ điều trị về việc chọn được loại thuốc điều trị thích hợp với điều kiện kinh tế để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Mời bạn tham khảo bài viết 10 điều bạn cần thông báo rõ khi gặp bác sĩ
Thuốc có xuất xứ từ những doanh nghiệp lớn, uy tín hoặc đa quốc gia như Sanofi, Johnson & Johnson, Pfizer, Roche, Novartis, GSK, Gilead Sciences, Merck & Co, Bayer, AstraZeneca… là thuốc có chất lượng cao đã được kiểm nghiệm lâm sàng. Đây là các công ty hàng đầu trong lĩnh vực dược phẩm trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, chiếm được lòng tin của những chuyên gia trong lĩnh vực y tế. Việc sử dụng những loại thuốc từ các thương hiệu uy tín này sẽ góp giúp người bệnh an tâm hơn về hiệu quả điều trị.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Đột quỵ dạng nào nguy hiểm nhất?
Đột quỵ dạng nào nguy hiểm nhất? Tất cả các loại đột quỵ đều nguy hiểm, tuy nhiên một số ít trong chúng nổi bật hơn cả vì có thể gây khuyết tật nặng và/hoặc nhanh chóng dẫn đến tử vong. Hello Bacsi mách bạn về những loại đột quỵ đó.
Đột quỵ ở thân não
Tất cả các xung thần kinh đi từ não đến các bộ phận của cơ thể đều phải đi qua thân não, đó là lý do vì sao đột quỵ thân não có thể còn nguy hiểm hơn cả chấn thương cột sống.
Thân não còn điều khiển hàng loạt các chức năng quan trọng như hít thở, huyết áp, nhịp tim và chứa trung tâm nhận thức của não, là thứ giúp chúng ta nhận thức được thế giới xung quanh. Do đó tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, bệnh nhân có thể bị liệt nửa người, tê liệt hoặc hôn mê bất tỉnh.
Đột quỵ vùng biên hai bên
Đột quỵ vùng biên có tên gọi này do ảnh hưởng của nó lên các khu vực não thường được gọi là “vùng biên”. Đây là các khu vực nhận nguồn cung cấp máu từ những nhánh xa nhất của hai vùng huyết quản kề nhau và luôn cần lượng huyết áp đủ lớn để máu có thể bơm đến mọi lúc. Vì vậy, vùng biên của cả hai bán cầu não đều có nguy cơ bị thiếu máu cục bộ rất cao, khi huyết áp giảm cực thấp do mất nước quá nhiều, đau tim hoặc nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng diện rộng), cùng một số nguyên nhân khác.
Đột quỵ vùng biên gây khuyết tật nghiêm trọng vì nó tác động đến những nhóm cơ bắp lớn ở cả hai bên của cơ thể (ví dụ như vai và hông).
Bệnh nhân mắc chứng hẹp động mạch cảnh cấp tính (động mạch ở cổ bị tắc nghẽn) ở cả hai bên cổ đặc biệt rất dễ mắc phải loại đột quỵ này.
Đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết gây ra bởi xuất huyết não. Có nhiều nguyên nhân làm ta bị xuất huyết bên trong não. Một số nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:
•Dị dạng động mạch
•Phình vỡ mạch máu
•Huyết áp cao một cách không thể kiểm soát
•Rối loạn xuất huyết
•Những tổn thương do chấn thương ở đầu
•Chứng huyết khối xoang não màng cứng
•Bướu não
Đột quỵ xuất huyết cực kỳ nguy hiểm vì máu trong não có thể dẫn đến những tình trạng nguy hiểm như não úng thủy, tăng áp lực nội sọ và chứng co thắt mạch máu. Nếu không được điều trị tích cực, những tình trạng đó có thể dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng cho não, thoát vị não và thậm chí tử vong. Đây chính là lý do vì sao đôi khi chỉ có một vùng xuất huyết nhỏ trong não cũng cần cân nhắc phải phẫu thuật gấp
Đột quỵ huyết khối gây ra bởi những cục máu đông lớn, hình thành ngay trong mạch máu não hoặc di chuyển từ bộ phận khác đến. Các cục máu đông lớn đặc biệt nguy hiểm vì chúng có thể dừng hoàn toàn dòng lưu thông máu ở các mạch máu lớn và quan trọng nhất của não.
Hội chứng động mạch não giữa (MCA) ác tính chính là một ví dụ cho loại đột quỵ này. Trong đó động mạch não giữa bị tắc nghẽn bởi một cục máu đông lớn gây ra tình trạng nhồi máu trên gần như toàn bộ một bên não. Hậu quả là tình phù não nặng sẽ nhanh chóng làm gia tăng áp lực lên toàn bộ não. Áp lực lớn này dẫn đến tình trạng rối loạn toàn bộ chức năng của não, suy giảm ý thức, và rất thường dẫn đến thoát vị não và tử vong.
Đột quỵ do huyết khối lớn thường là kết quả của các tình trạng sức khỏe, trong đó người bệnh có xu hướng hình thành các cục máu đông trong mạch máu ở não, bên trong tim, hoặc bên trong các mạch máu đưa máu lên não. Các tình trạng này bao gồm lóc động mạch cảnh, đốt sống, động mạch đáy và rung nhĩ.
Thật không may, những triệu chứng của cơn đột quỵ lớn ban đầu có thể đơn giản chỉ là chóng mặt hoặc đau đầu và có thể đánh lừa bạn. Tuy nhiên, những cơn đột qụy nhất định có xu hướng gây ra các triệu chứng rất cụ thể. Ví dụ, một triệu chứng điển hình của đột quỵ xuất huyết (xuất huyết trong não) là đột ngột xuất hiện cơn đau đầu mà một số bệnh nhân từng trải qua đã miêu tả là cơn đau đầu tồi tệ nhất trong cuộc đời tôi”.
Những cơn đột quỵ thân não lớn thường gây ra chứng song thị hoặc mờ mắt, chóng mặt, đi đứng không vững, hoặc buồn nôn và ói mửa nặng. Tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng, đột quỵ huyết khối lớn có thể gây sự đột ngột yếu đi và tê liệt một bên cơ thể. Những cơn đột quỵ lớn còn có thể gây đột ngột mất ý thức. Vì thế, khi bạn hoặc người thân xuất hiện bất cứ triệu chứng nào ở trên thì phải ngay lập tức gọi 115.
Hello Health Group không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Ngăn ngừa đột quỵ với 8 mẹo nhỏ nhưng hiệu quả
Có bao giờ bạn thắc mắc rằng cần ngăn ngừa đột quỵ như thế nào? 8 mẹo nhỏ sau sẽ giúp bạn điều chỉnh lối sống và phòng ngừa bệnh hiệu quả đấy.
Đột quỵ là bệnh lý nguy hiểm, xảy ra đột ngột và có tỷ lệ tử vong rất cao nếu không được phát hiện kịp thời. Để phòng tránh trường hợp đáng tiếc trên xảy ra, bạn nên học cách ngăn ngừa đột quỵ ngay từ bây giờ. Hãy tham khảo bài viết sau để có thêm nhiều thông tin bổ ích về vấn đề này nhé.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Phát hiện sớm dấu hiệu cũng là một cách giúp bạn ngăn ngừa đột quỵ kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn phát hiện và điều trị đột quỵ sớm:
•Sưng mặt;
•Xuất hiện những cơn đau đầu bất thường và nghiêm trọng;
•Mất thị giác;
•Bước đi không vững.
8 điều cần làm để ngăn ngừa đột quỵ
Điều hòa huyết áp
Cao huyết áp là nguyên nhân chủ yếu gây ra đột quỵ nếu không được kiểm soát kịp thời.
Để đạt được mục tiêu duy trì mức huyết áp thấp hơn 120/80 và ngăn ngừa đột quỵ, bạn nên thực hiện những điều sau đây:
•Giảm lượng muối có trong bữa ăn, không cao hơn 1.500 mg/ngày;
•Tránh những loại thực phẩm chứa cholesterol cao như phô mai và kem;
•Dùng thuốc hạ huyết áp khi cần.
Giảm cân
Béo phì cùng với các biến chứng khác của nó (bao gồm cao huyết áp và bệnh tiểu đường) sẽ làm tăng khả năng đột quỵ. Vì thế, hãy giảm cân để giảm nguy cơ đột quỵ nhiều nhất có thể.
•Không tiêu thụ nhiều hơn 1.500–2.000 calo/ngày;
•Tập thể dục thường xuyên.
Tập thể dục nhiều hơn
Tập thể dục giúp giảm cân và giảm huyết áp hiệu quả, nó còn có khả năng giảm nguy cơ đột quỵ. Bạn nên luyện tập từ các động tác đơn giản sau:
•Đi bộ mỗi sáng sau bữa ăn;
•Khi tập thể dục, hãy tập ở mức vừa phải nhưng giữ ở mức vẫn có thể nói chuyện được;
•Sử dụng thang bộ thay vì thang máy;
•Nếu không có thời gian tập thể dục trong vòng 30 phút, bạn nên chia nhỏ bài tập thành một vài lần mỗi ngày và khoảng 10–15 phút mỗi lần
Uống rượu cũng giúp bạn ngăn ngừa đột quỵ nếu thực hiện đúng những điều sau:
•Uống một ly rượu nhỏ mỗi ngày;
•Tốt nhất, bạn nên chọn rượu vang đỏ vì chúng chứa resveratrol, một chất chống oxy hóa có lợi, giúp bảo vệ tim và não.
Điều trị bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường sẽ phá hủy các mạch máu theo thời gian, hình thành các cục máu đông bên trong mạch máu, từ đó làm tăng nguy cơ đột quỵ. Do đó, bạn nên thực hiện những điều sau đây:
•Điều chỉnh lượng đường trong máu theo chỉ dẫn bác sĩ;
•Xây dựng chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý và sử dụng thuốc theo yêu cầu của bác sĩ để duy trì lượng đường trong máu ở mức phù hợp.
Từ bỏ thuốc lá (nếu bạn có thói quen hút thuốc)
Thuốc lá thúc đẩy sự hình thành cục máu đông bằng hai cách khác nhau. Nó làm đặc máu và gia tăng lượng plaque (còn gọi là ke) hình thành trong động mạch.
•Bạn nên tham vấn bác sĩ về cách bỏ thuốc lá phù hợp;
•Bạn nên dùng các biện pháp hỗ trợ cai thuốc lá như viên cai thuốc lá, miếng dán, nhờ bác sĩ tư vấn hay các loại thuốc hỗ trợ. Hơn hết là sự nỗ lực từ bỏ thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của chính bản thân bạn và người thân.
Ăn nhiều loại thực phẩm dinh dưỡng
Trong khẩu phần ăn hằng ngày, bạn nên chọn những loại thực phẩm và thức uống lành mạnh, với mục đích ngăn ngừa đột quỵ, kiểm soát cân nặng và huyết áp, cũng như giảm thiểu nguy cơ tử vong do bệnh động mạch vành. Bạn nên sử dụng những thực phẩm sau:
•Rau củ và hoa quả giàu vitamin, chất khoáng và chất xơ, ít calo;
•Ngũ cốc nguyên hạt chưa tinh chế có chứa chất xơ;
•Ăn cá ít nhất 2 lần/tuần.
Hạn chế các loại thực phẩm nghèo dinh dưỡng và gây hại
Bạn nên dựa vào độ tuổi và mức độ hoạt động thể chất hằng ngày để tìm ra lượng calo phù hợp với cơ thể. Bạn cũng nên hạn chế ăn và uống các thực phẩm chứa nhiều calo nhưng lại thiếu dinh dưỡng, hạn chế hấp thụ các chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, cholesterol và muối.
Thay vào đó, bạn nên lựa chọn các loại thực phẩm sau:
•Các loại thịt nạc và thịt gia cầm không da;
•Hạn chế ăn thực phẩm mà trên bao bì chứa thành phần chất béo chuyển hóa để giảm thiểu chất béo trong bữa ăn;
•Hạn chế thực phẩm giàu cholesterol;
•Hạn chế dùng các thức uống hay thực phẩm có đường;
•Chọn thực phẩm và nấu chúng với ít muối hay không thêm muối;
Bạn nên chọn và chế biến các thực phẩm trong bữa ăn thật cẩn thận để đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình cũng như ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm có khả năng xảy ra, đặc biệt là đột quỵ bạn nhé.
Các dạng mất ngôn ngữ qua vỏ não sau một cơn đột quỵ
Tác giả: Giang Lê
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Các dạng mất ngôn ngữ qua vỏ não sau một cơn đột quỵ
Chứng mất ngôn ngữ qua vỏ não là gì?
Nói chung, chứng mất ngôn ngữ qua vỏ não là một sự suy giảm khả năng ngôn ngữ xảy ra khi một người bị chấn thương ở khu vực ngôn ngữ của não bộ. Các dạng mất ngôn ngữ thường gặp là kết quả của các chấn thương các khu vực riêng biệt điều khiển việc tạo ra ngôn ngữ (Chứng mất ngôn ngữ Broca) và hiểu được ngôn ngữ (chứng mất ngôn ngữ Wernicke).
Ngoài ra, những khiếm khuyết ngôn ngữ hiếm gặp hơn cũng có thể xảy ra khi có chấn thương ở các sợi thần kinh mang thông tin giữa các khu vực hoặc giữa khu vực này và khu vực khác để xử lý các khía cạnh tinh vi của ngôn ngữ như cảm xúc và âm điệu.
Chứng mất ngôn ngữ qua vỏ não là một trong số những dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp đó. Sau đây chúng tôi miêu tả ba dạng mất ngôn ngữ qua vỏ não khác nhau
Chứng mất ngôn ngữ vận động qua vỏ não
Chứng rối loạn ngôn ngữ này giống hệt với chứng mất ngôn ngữ Broca, khi người bệnh không thể tạo ra lời nói tự nhiên được. Về bản chất, người mắc tình trạng này sẽ không thể nói được điều mình muốn nói. Họ đơn giản không thể cấu thành từ ngữ. Tuy nhiên, nếu bạn yêu cầu họ lặp lại một điều gì đó, họ có thể làm được một cách không khó khăn gì. Ví dụ như một người bị chứng rối loạn ngôn ngữ này muốn diễn tả rằng cô ấy khát nước nhưng không thể nói “tôi khát nước” được. Tuy nhiên cô ấy có thể lặp lại câu “Tôi khát nước” nếu cô ấy được yêu cầu. Trong những trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể tạo ra lời nói một cách ngập ngừng, còn được gọi là cách nói như kiểu điện tín. Chứng rối loạn ngôn ngữ nào thường bị gây ra bởi một cơn đột quỵ phía trước khu vực Broca.
Chứng mất cảm giác ngôn ngữ qua vỏ não
Bệnh nhân mắc dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp này không thể hiểu được người khác nói gì nhưng có thể nói một cách lưu loát. Mặc dù họ có thể lặp lại những từ ngữ và câu văn mà họ nghe được, nhưng lại không thể hiểu nghĩa của chúng. Ví dụ như nếu bạn hỏi một bệnh nhân mắc chứng mất cảm giác ngôn ngữ qua vỏ não “ bạn khỏe chứ ?” cô ấy có thể lặp lại một phần của câu hỏi và nói “bạn khỏe” hoặc nói “ bản khỏe chứ” để trả lời. Dạng mất ngôn ngữ này do nguyên nhân từ những chấn thương ở các vùng não bao quanh khu vực ngôn ngữ Wernicke, một khu vực quan trọng của não giúp cảm nhận và hiểu được ngôn ngữ.
Chứng mất ngôn ngữ hỗn hợp qua vỏ não
Người mắc loại mất ngôn ngữ này không thể nói hoăc hiểu người khác khi họ nói nhưng họ có thể lặp lại những từ ngữ và câu văn và hát các bài hát mà họ quen thuộc. Ở dạng mất ngôn ngữ hiếm gặp này, khu vực ngôn ngữ chính (Broca và Wernicke) không bị tổn hại nhưng những khu vực xung quanh chúng, còn được biết đến là khu vực liên kết ngôn ngữ bị tổn thương. Điều này khiến cho khu vực Broca và Wernicke hoàn toàn bị cô lập với hệ thống ngôn ngữ còn lại, do đó ngăn chặn việc sản xuất lời nói tự nhiên và khả năng hiểu ngôn ngữ nói và viết. Nguyên nhân thường thấy nhất của chứng mất ngôn ngữ hỗn hợp qua vỏ não là một cơn đột quỵ ở khu vưc liên kết ngôn ngữ do bị hẹp động mạch cảnh nặng
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
