Vì sao cựu Tổng thống Philippines Duterte bị bắt?

[vuitoichat]

Theo như có cáo buộc cựu Tổng thống Rodrigo Duterte phạm tội ác chống lại loài người liên quan đến "cuộc chiến chống ma túy" đẫm máu của mình, khiến cảnh sát Philippines mới đây đã bắt giữ cựu Tổng thống Rodrigo Duterte này sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành lệnh truy nã ông Rodrigo Duterte,

Ông bị cảnh sát bắt giữ tại sân bay Manila ngay sau khi từ Hong Kong trở về.

Cuộc trấn áp chống ma túy tàn bạo của ông Duterte, diễn ra khi ông còn là tổng thống của quốc gia Đông Nam Á này từ năm 2016 đến 2022, đã khiến hàng ngàn người thiệt mạng.

Cựu tổng thống 79 tuổi trước đó đã tuyên bố sẵn sàng ngồi tù khi trả lời các thông tin về khả năng bị bắt giữ.

Liên minh Quốc tế về Nhân quyền (ICHRP) ở Philippines gọi vụ bắt giữ là "khoảnh khắc lịch sử".

"Công lý có thể đến muộn nhưng đã được thực thi hôm nay. Việc bắt giữ Duterte là khởi đầu cho sự trừng phạt những kẻ gây ra các vụ giết người hàng loạt, thứ đã định hình chế độ cai trị tàn bạo của ông ta," Chủ tịch ICHRP Peter Murphy nói.

"Cuối cùng, chúng ta dần dần sẽ giành được công lý cho tất cả các nạn nhân... Nhưng mặt khác, hy vọng rằng không chỉ dừng lại ở việc bỏ tù,'' báo Philippines Rappler dẫn lời một người được gọi là Ana. Chồng và bố chồng của cô bị giết trong cuộc chiến chống ma túy của Duterte vào năm 2017.

''Cũng mong rằng ông ta sẽ thừa nhận mọi sai lầm và xin lỗi tất cả những người bị hại, để linh hồn của những người đã khuất cũng được yên nghỉ,'' Ana nói.

Ông Rodrigo Duterte cầm một khẩu súng bắn tỉa trong một buổi lễ của cảnh sát vào năm 2018

Vị cựu tổng thống đã đến Hong Kong để vận động tranh cử cho danh sách thượng nghị sĩ của mình trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 12/5 sắp tới.

Những thước phim được phát trên truyền hình địa phương cho thấy ông chống gậy bước ra khỏi sân bay. Các nhà chức trách cho biết ông "có sức khỏe tốt" và đang được các bác sĩ chính phủ chăm sóc.

"Tôi có tội gì? Tôi làm mọi thứ trong thời gian tại nhiệm để mang lại hòa bình và cuộc sống yên ổn cho nhân dân Philippines," ông nói với đám đông người Philippines ở nước ngoài hò reo trước khi rời Hong Kong.

Một video do con gái ông, Veronica Duterte, đăng tải cho thấy ông Duterte bị giam giữ trong một phòng chờ ở Căn cứ Không quân Villamor tại thủ đô Manila. Trong video, có thể nghe thấy ông đặt câu hỏi về lý do bị bắt giữ.

"Luật là gì và tôi đã phạm tội gì? Tôi bị đưa đến đây không phải do tôi tự nguyện mà do người khác. Các người phải trả lời ngay lập tức về việc tước đoạt sự tự do của tôi."
'Cuộc chiến chống ma túy'

Các nghi phạm ma túy bên trong đồn cảnh sát ở thủ đô Manila, Philippines năm 2016

Duterte, người từng là thị trưởng của một trong những thành phố lớn nhất ở Philippines, đã giành được chiếc ghế tổng thống bằng lời hứa về một cuộc trấn áp tội phạm trên diện rộng.

Nhưng các nhà phê bình cho rằng "cuộc chiến chống ma túy" của ông đã dẫn đến sự lạm dụng quyền lực của cảnh sát và tình trạng nhiều nghi phạm ma túy bị hành quyết không qua xét xử. Ông đã phủ nhận các cáo buộc này.

Ông xây dựng hình ảnh mình là một người đàn ông cứng rắn, chống lại giới tinh hoa và gần gũi với quần chúng, khiến những người dân Philippines bầu ông làm tổng thống đầu tiên của đất nước đến từ đảo Mindanao ở miền nam.

Với lời lẽ hùng hồn, ông đã tập hợp lực lượng an ninh để bắn chết những nghi phạm ma túy. Hơn 6.000 nghi phạm đã bị cảnh sát hoặc những kẻ tấn công không rõ danh tính bắn hạ trong chiến dịch, nhưng các nhóm nhân quyền cho biết con số này có thể lớn hơn.

"Hitler đã thảm sát ba triệu người Do Thái. Bây giờ có ba triệu con nghiện ma túy [ở Philippines]. Tôi rất vui khi tàn sát chúng," ông nói sau vài tháng nhậm chức.

Nhưng những người chỉ trích cho rằng "cuộc chiến chống ma túy" của ông đã dẫn đến việc cảnh sát lạm dụng quyền lực và nhiều nghi phạm ma túy đã bị hành quyết ngay lập tức.

Các cuộc điều tra tại quốc hội tiết lộ "biệt đội tử thần" bí ẩn gồm những thợ săn tiền thưởng nhắm vào những nghi phạm ma túy.

Ông Duterte đã phủ nhận các cáo buộc.

ICC lần đầu ghi nhận các cáo buộc lạm dụng vào năm 2016 và bắt đầu điều tra vào năm 2021. Tòa án này xử lý các vụ án từ tháng 11/2011, khi ông Duterte còn là thị trưởng Davao, cho đến tháng 3/2019, trước khi Philippines rút khỏi ICC.

Ông Duterte có bốn người con, trong đó có con gái lớn là Sara Duterte, hiện là phó tổng thống Philippines và được dự báo là ứng cử viên tổng thống tiềm năng vào năm 2028.

Trong những tháng gần đây, liên minh của gia tộc Duterte với đương kim Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã tan vỡ một cách chấn động trước công chúng cả nước. Ông Marcos và bà Sara Duterte từng cùng nhau giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử năm 2022.

Hồi tháng 11/2024, bà Duterte đã nói với các phóng viên rằng quan hệ giữa bà với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã trở nên độc hại và bà mơ đến chuyện chặt đầu ông ta.

Bà cũng đe dọa sẽ đào mộ cha của tổng thống Marcos Jr. từ Nghĩa trang Anh hùng ở Manila và đổ tro cốt xuống biển.