Thủ lĩnh hàng đầu của Hamas, Muhammad Sinwar, mới đây đã bị hạ sát ngay trong căn hầm của mình sau loạt không kích của Israel. Mùi tử khí xộc ra từ căn phòng nhỏ. Điều đáng chú ý là căn hầm này nằm ngay bên dưới một bệnh viện dân sự tại Gaza.
Căn hầm thủ lĩnh Hamas đầy mùi tử khí nằm sâu trong lòng đất
Rộng 0,6m và cao dưới 1,82m, đường hầm này đi sâu bên dưới một bệnh viện lớn ở dải Gaza.
Bên trong đường hầm tăm tối và hẹp này xộc lên mùi tử khí. Sau khi đi bộ chừng 36m, nhóm phóng viên phát hiện ra nguyên nhân có mùi tử thi - đó là một căn phòng nhỏ ở cuối đường hầm, sàn phòng dính vết máu. Quân đội Israel cho biết, chính tại nơi này một trong những thủ lĩnh hàng đầu của Hamas, Muhammad Sinwar, đã bị tiêu diệt sau một loạt không kích của Israel.
Căn phòng nơi thủ lĩnh Hamas, Muhammad Sinwar, được phát hiện đã chết. Ảnh: NY Times.
Khi nhóm phóng viên đi vào đường hầm hôm 8/6, họ thấy nơi này gần như hoàn toàn nguyên vẹn. Căn phòng chật chội, nơi Sinwar và 4 đồng đội được cho là đã tử vong, dính máu nhưng những bức tường thì không bị hư hại gì. Thảm, quần áo, ga giường có vẻ không bị những vụ nổ thổi bay. Một khẩu súng Israel, bị phía Hamas đánh cắp trước đây, vẫn treo ở một góc phòng.
Chuẩn tướng Effie Defrin - phát ngôn viên chính của quân đội Israel, cho rằng thủ lĩnh Sinwar và đồng đội có lẽ đã chết ngạt do các cuộc không kích hoặc tử vong do sóng xung từ các vụ nổ. Ông Defrin phủ nhận Israel đã sử dụng khí độc gây ngạt trong bom để hạ sát thủ lĩnh Hamas. Viên tướng này cũng bác bỏ cáo buộc cho rằng binh lính Israel đã dùng người Palestine làm lá chắn khi họ tiến vào đường hầm.
Người của quân đội Israel hộ tống nhóm phóng viên, bao gồm 1 phóng viên của New York Times, tới đường hầm này vào chiều 8/6 (giờ địa phương). Đây là một phần trong chuyến thăm chóng vánh có kiểm soát của nhóm phóng viên quốc tế. Israel hy vọng chuyến thăm này sẽ chứng minh được rằng Hamas sử dụng cơ sở hạ tầng dân sự làm lá chắn cho hoạt động quân sự của phong trào này.
Trong khi đó, đối với người Palestine, việc Israel tấn công rồi chiếm bệnh viện trên tại Gaza cho thấy Israel coi thường hoạt động dân sự.
Vào tháng 5/2025, quân đội Israel ra lệnh cho nhân viên và bệnh nhân của bệnh viện này phải rời khỏi đây cùng với cư dân những khu vực cận kề. Sau đó, Israel khoan một lỗ lớn, sâu khoảng 9m tại sân bên trong khuôn viên bệnh viện. Binh lính Israel sử dụng lỗ đó để tiếp cận đường hầm và thu lại thi thể của thủ lĩnh Sinwar. Sau đó quân đội Israel hộ tống các nhà báo tới nơi này để các phóng viên được chứng kiến nơi mà Israel gọi là chỗ ẩn náu cuối cùng của Sinwar.
Từ bên trong bản thân bệnh viện này, không ai biết có lối nào dẫn xuống đường hầm. Do vậy, nhóm phóng viên quốc tế đã dùng dây thừng để chui xuống lỗ rộng do Israel tạo sẵn. Để được tham gia tour có kiểm soát này, phóng viên New York Times phải cam kết không chụp ảnh hầu hết binh sĩ Israel hoặc xuất bản thông tin chi tiết có thể khiến họ rơi vào thế nguy hiểm tính mạng ngay lập tức.
Đường hầm dẫn tới căn hầm của Muhammad Sinwar, nằm bên dưới bệnh viện European Gaza. Ảnh: NYTimes.
Tranh cãi về nỗ lực của Israel đánh vào hầm của thủ lĩnh Sinwar
Đối với những người lính Israel đưa nhóm phóng viên xuống hầm, nơi ẩn náu của Sinwar (ngay bên dưới khoa cấp cứu của Bệnh viện European Gaza) là biểu tượng cho cách Hamas thường xuyên gây nguy hiểm cho dân thường và phá vỡ luật pháp quốc tế, bằng việc chỉ đạo các chiến dịch quân sự dưới sự che chắn của bệnh viện và trường học. Hamas cũng đào đường hầm bên dưới bệnh viện al-Shifa tại thành phố Gaza và dưới khu phức hợp của Liên Hợp Quốc cùng tại đô thị này.
Tướng Defrin phát biểu tại Bệnh viện European Gaza vào chiều 8/6: “Chúng tôi đã bị Hamas kéo tới mức này. Nếu họ không xây dựng cơ sở hạ tầng bên dưới bệnh viện, chúng tôi cũng sẽ không có mặt tại đây và tấn công bệnh viện này”.
Tướng Defrin cho biết thêm Israel đã cố hết sức nhằm giảm thiểu thiệt hại cho bệnh viện, bằng cách đánh vào khu vực xung quanh bệnh viện thay vì đánh trực diện vào cơ sở y tế này. Ông nói: “Mục đích không phải là gây hư hại cho bệnh viện mà cố gắng tối đa để tránh những thiệt hại bên lề”.
Còn đối với những người Palestine buộc phải rời khỏi đây, vụ Israel tấn công thủ lĩnh Sinwar là hiện thân cho việc Israel sẵn lòng ưu tiên phá hủy Hamas trước bảo vệ cuộc sống dân thường và hạ tầng dân sự, đặc biệt là hệ thống y tế.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Israel đã thực hiện ít nhất 686 vụ tấn công vào cơ sở y tế ở Gaza kể từ khi nổ ra chiến tranh Israel - Hamas, làm hư hại ít nhất 33 trong số 36 bệnh viện của Gaza. Nhiều bệnh viện, như European Gaza, hiện không còn hoạt động, làm dấy lên các cáo buộc từ các nhóm nhân quyền và chính phủ nước ngoài cho rằng Israel đang diệt chủng - điều mà Israel đã cực lực phủ nhận.
Bác sĩ Salah al-Hams - phát ngôn viên của bệnh viện European Gaza, trả lời phỏng vấn qua điện thoại từ một địa điểm ở Nam Gaza: “ Điều đó là không chấp nhận được về đạo đức và pháp lý nhưng phía Israel nghĩ rằng họ đứng trên pháp luật”.
Trên thực tế Israel chỉ đánh vào khu vực chu vi bệnh viện và để chừa bệnh viện ra. Mặc dù vậy, bác sĩ al-Hams phàn nàn rằng các cuộc tấn công của Israel đã làm bị thương 10 người trong khuôn viên bệnh viện, làm hư hỏng hệ thống cấp nước và thoát nước, thổi bay một phần mái của bệnh viện. Ông kể, chấn động do những vụ không kích gây ra như thể động đất.
Bác sĩ al-Hams nói ông không biết có đường hầm nào bên dưới bệnh viện. Trong tình huống có đường hầm như vậy, ông nói: “Điều này vẫn không biện minh được cho việc tấn công. Israel lẽ ra phải tìm ra những cách thức khác để loại bỏ những viên chỉ huy mà họ truy nã. Có hàng ngàn cách khác để làm điều đó”.
Trong hành trình đi xa khoảng 20 phút từ biên giới Israel tới đây, nhóm phóng viên không thấy người Palestine nào - đây là kết quả của việc Israel ra lệnh cho cư dân Nam Gaza bỏ nhà cửa và di chuyển theo hướng Tây ra biển. Nhiều tòa nhà đã trở thành đống đổ nát do bị phá hủy bởi bom đạn Israel hoặc thuốc nổ do Hamas gài lại bên trong.
Nhóm phóng viên đi bằng xe jeep không mui - dấu hiệu cho thấy tại dải đất Đông Nam Gaza này quân đội Israel không còn sợ bị chiến binh Hamas phục kích nữa. Lực lượng vũ trang Israel dường như đã hoàn toàn làm chủ cho tới ít nhất là đường lớn Salah al-Din - tuyến huyết mạch Bắc-Nam của vùng lãnh thổ này.
Theo luật chiến tranh, một cơ sở y tế được xem là một địa điểm được bảo vệ và chỉ có thể bị tấn công trong những trường hợp rất hiếm. Nếu một bên dùng nơi này cho mục đích quân sự, nơi đấy có thể trở thành mục tiêu hợp pháp, nhưng chỉ khi rủi ro đối với dân thường là tỷ lệ thuận với lợi ích về mặt quân sự từ việc tấn công.
VietBF@ sưu tập
