|
Ngày 29/9/2025, Nhà Trắng đă công bố chi tiết kế hoạch 20 điểm của Tổng thống Mỹ Donald Trump để chấm dứt cuộc chiến ở Gaza. Nội dung bao trùm của kế hoạch này là đề nghị khởi động một cuộc đối thoại giữa Israel và Palestine để đạt được một tương lai chính trị đảm bảo sự chung sống ḥa b́nh và thịnh vượng giữa hai bên.
Đề xuất này của ông Trump khác với kế hoạch 21 điểm ông trao cho các nhà lănh đạo Ả Rập và Hồi giáo vào ngày 25/9/2025 bên lề phiên họp lần thứ 80 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York sau khi đưa vào một số thay đổi theo yêu cầu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, đặc biệt liên quan đến các điều kiện và thời gian biểu để Israel rút khỏi Gaza.
Nội dung chính kế hoạch của Tổng thống Mỹ
Kế hoạch này yêu cầu Hamas phải giải giáp toàn bộ, Israel sẽ đ́nh chỉ tất cả các hoạt động quân sự của ḿnh ở Gaza, và trong ṿng 72 giờ kể từ thời điểm các bên tuyên bố chấp nhận thỏa thuận, tất cả các tù nhân c̣n sống được thả và hài cốt của những người đă chết được trao trả. Israel sẽ thả 250 tù nhân Palestine bị kết án tù chung thân và 1.700 người Gaza bị giam giữ từ 7/10/2023. Ngoài ra, mỗi con tin Israel được thả sẽ tương đương với việc trao trả hài cốt của 15 người Palestine đă chết ở Gaza.
Quân đội Israel sẽ dần dần rút khỏi Gaza theo thời gian biểu phù hợp với quá tŕnh giải giáp Hamas. Viện trợ nhân đạo sẽ được cung cấp đầy đủ và ngay lập tức vào Dải Gaza sau khi thỏa thuận được chấp nhận, việc mở rộng phạm vi viện trợ sẽ được thực hiện ở các khu vực được xác nhận là "không có khủng bố".
Một cơ quan giám sát quốc tế mới trên Dải Gaza được thành lập gọi là "Hội đồng Ḥa b́nh" do Tổng thống Trump đứng đầu với sự tham gia của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair. Hội đồng sẽ chịu trách nhiệm thành lập một chính quyền quá độ ở Gaza với sự tham gia của người Palestine, nhưng không có Hamas.
Đề xuất này đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách của Washington, từ chỗ ủng hộ tuyệt đối Tel Aviv chuyển sang một thái độ cân bằng hơn. Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), Tổng thống Trump đă đưa ra thỏa thuận thế kỷ nhằm xóa bỏ vấn đề Palestine; và ngay sau khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 2/2025, ông Trump đă gây sốc cho cộng đồng thế giới khi tuyên bố kế hoạch di dời toàn bộ người dân của Dải Gaza và tái định cư ở các nước khác; th́ bây giờ ông ủng hộ người Palestine ở lại và hứa sẽ giúp tái thiết Gaza.
"Nỗ lực chân thành" của ông Trump được hoan nghênh
Sau khi gặp Tổng thống Trump vào ngày 29/9/2025, Thủ tướng Israel Netanyahu tuyên bố ủng hộ kế hoạch của nhà lănh đạo Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh ở Dải Gaza và gọi ông Trump là người bạn tuyệt vời nhất trong Nhà Trắng.
Chính quyền Dân tộc Palestine (PNA) hoan nghênh "những nỗ lực chân thành và không mệt mỏi" của Tổng thống Trump để chấm dứt chiến tranh ở Gaza và bày tỏ niềm tin vào khả năng t́m ra con đường hướng tới ḥa b́nh. Trong khi đó, Hamas cho biết sẽ nghiên cứu kế hoạch một cách thiện chí, có trách nhiệm và sẽ phản hồi.
Các ngoại trưởng Saudi Arabia, Jordan, UAE, Indonesia, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và Ai Cập đă ra tuyên bố chung hoan nghênh "những nỗ lực chân thành" của Tổng thống Trump để chấm dứt cuộc chiến ở Gaza và ngăn chặn việc trục xuất người dân Palestine, cũng như lời hứa của ông không cho phép sáp nhập Bờ Tây và Dải Gaza. Các ngoại trưởng nhấn mạnh sẵn sàng hợp tác tích cực, mang tính xây dựng với Mỹ và các bên liên quan để đảm bảo việc thực hiện thỏa thuận thành công.
Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) tuyên bố hoan nghênh kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Gaza của Tổng thống Trump, nói rằng ngừng bắn, viện trợ và ngăn chặn việc trục xuất người dân khỏi Gaza là những ưu tiên hàng đầu của bất kỳ hành động quốc tế có trách nhiệm nào, góp phần mở đường cho một giải pháp công bằng, đảm bảo các quyền bất khả xâm phạm của người Palestine, quan trọng nhất là việc thành lập Nhà nước Palestine độc lập bên trong đường biên giới năm 1967 với thủ đô là Đông Jerusalem.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italia Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez, Thủ tướng Pakistan Shahbaz Sharif, Chủ tịch Ủy ban Âu Ursula von der Leyen, Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonio Costa, Chủ tịch Nghị viện Châu Âu Roberta Mistula, Cao ủy phụ trách đối ngoại của EU Kaja Kallas, người phát ngôn Liên Hợp Quốc tại Geneva Alessandra Vellucci... đều lên tiếng hoan nghênh kế hoạch của Tổng thống Trump để kết thúc cuộc chiến ở Gaza và kêu gọi tất cả các bên nắm bắt cơ hội này để mang lại cho ḥa b́nh, cho rằng kế hoạch của ông Trump sẽ đảm bảo an ninh cho Israel và mang lại cho người Palestine hi vọng để đạt được nguyện vọng chính đáng về quyền tự quyết và thành lập nhà nước của họ.
Trong khi đó, Trung Quốc và Nga phát biểu ở mức độ dè dặt hơn. Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Quách Gia Côn trong cuộc họp báo thường kỳ không đề cập cụ thể đến kế hoạch của Tổng thống Mỹ mà chỉ nói "ủng hộ mọi nỗ lực có lợi để giảm bớt căng thẳng giữa Palestine và Israel". Thư kư báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov nói "Nga luôn ủng hộ và hoan nghênh mọi nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump để giải quyết cuộc xung đột Trung Đông và mong muốn kế hoạch ḥa b́nh của ông được thực hiện".
Những thách thức trong việc thực hiện kế hoạch
Dư luận nh́n chung hoan nghênh và ủng hộ kế hoạch kết thúc chiến tranh ở Gaza, tuy nhiên việc thực hiện kế hoạch này c̣n gặp nhiều rào cản. Cả hai bên trong cuộc vẫn c̣n các quan điểm khác nhau.
Trong các cuộc đàm phán với Tổng thống Trump vào ngày 29/9/2025, Thủ tướng Netanyahu nói bản thân ủng hộ kế hoạch ḥa b́nh của ông Trump, nhưng phản đối mạnh mẽ việc thành lập nhà nước Palestine. Ông Netanyahu nói thêm rằng Israel sẽ lấy lại tất cả các con tin và Lực lượng Pḥng vệ Israel (IDF) sẽ ở lại hầu hết các khu vực ở Dải Gaza.
Bộ trưởng Tài chính cực hữu của Israel Bezalel Smotrich đă chỉ trích kế hoạch ḥa b́nh do Tổng thống Trump công bố và được Thủ tướng Netanyahu tán thành. Ông Smotrich mô tả kế hoạch này là "một thất bại ngoại giao của Mỹ v́ đă bỏ qua tất cả các bài học của cuộc tấn công ngày 7/10/2023 do Hamas phát động vào Israel, gây ra cuộc chiến ở Gaza".
Về phần ḿnh, Hamas mô tả kế hoạch của Mỹ là "không công bằng và bất công, chủ yếu phục vụ lợi ích của Israel, không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của người Palestine và không thực hiện công lư cho họ, trong khi đó lại cho Israel quyền tự do hành động tại Dải Gaza, đặc biệt liên quan đến việc thực hiện quá tŕnh rút quân dần dần. Tuy nhiên, phong trào này nói sẽ hợp tác tích cực với kế hoạch.
Các nhà lănh đạo Hamas cho biết, nội bộ phong trào có nhiều ư kiến khác nhau, hiện đang thảo luận với các phe phái để đạt được sự đồng thuận và sẽ có phản hồi sớm. Tuy nhiên, việc giải giáp hoàn toàn và loại bỏ toàn bộ vai tṛ của phong trào này trong cơ cấu quyền lực ở Gaza sẽ rất khó được Hamas chấp nhận.
Một số người trong ban lănh đạo Hamas cho rằng đây chỉ là “một thành tựu cá nhân cho Tổng thống Trump, nhằm thực hiện lời hứa của ông trong chiến dịch tranh cử, tranh thủ sự ủng hộ của cử tri khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến gần, mục tiêu chính là để Israel lấy lại con tin và sau đó tiếp tục cuộc chiến theo những cách khác nhau".
Các nhà phân tích chính trị cho rằng, Hamas chỉ có thể đồng ư với kế hoạch của Tổng thống Mỹ như một bước đi chiến thuật. Kế hoạch này có nhiều nội dung thiên vị Israel, không giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột ở Dải Gaza. Mục đích của ông Trump có thể là tạm thời đóng băng cuộc xung đột. Những biện pháp này khó có thể đưa đến một giải pháp hợp lư, v́ đóng băng xung đột không giải quyết được vấn đề thành lập một nhà nước Palestine, không giải quyết được cốt lơi cuộc xung đột Palestine- Israel.
VietBF@ Sưu tập
|
|
