Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết cuộc tấn công lớn của Nga vào Ukraine gần đây chủ yếu dựa trên công nghệ phương Tây.
Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng hơn 100.000 linh kiện nước ngoài đã được tìm thấy trong các drone (máy bay không người lái) và tên lửa mà Nga sử dụng tấn công Ukraine đêm 5.10.
Theo ông, Nga đã phóng 496 drone cùng 53 tên lửa vào Ukraine đêm 5.10 và trong các vũ khí này có 102.785 linh kiện nước ngoài đến từ công ty ở Mỹ, Anh, Trung Quốc, Đài Loan, Đức, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hà Lan.
Ông Volodymyr Zelensky nói có khoảng 100.688 linh kiện nước ngoài trong các drone của Nga (gồm cả 250 chiếc Shahed) và 1.500 linh kiện nước ngoài trong tên lửa Iskander. Ngoài ra, ông nói có 192 linh kiện nước ngoài trong tên lửa Kinzhal và 405 linh kiện nước ngoài trong tên lửa Kalibr.
Shahed là loại drone cảm tử do Iran thiết kế, nổi bật nhất là Shahed-136 và Shahed-131, được Nga sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến ở Ukraine.
Shahed còn được gọi là đạn tuần kích vì có thể bay lượn trên một mục tiêu trước khi lao xuống tấn công. Dù tốc độ bay chậm hơn tên lửa hành trình hay tên lửa đạn đạo, nhưng các drone này rẻ hơn rất nhiều, cho phép Nga sử dụng trong các đợt oanh tạc quy mô lớn. Hiện Shahed đã được Nga sản xuất quy mô lớn trong nước.
Đây là ví dụ mới nhất trong chuỗi các trường hợp mà Ukraine cho rằng vũ khí Nga chứa linh kiện nước ngoài, kể cả từ phương Tây. Điều đáng nói là nhiều quốc gia phương Tây từ lâu đã áp đặt các lệnh trừng phạt nặng nề lên Nga, gồm cả nhằm ngăn nước này tiếp cận công nghệ có thể sử dụng cho vũ khí.
“Mỗi tên lửa và drone tấn công của Nga đều chứa các linh kiện từ phương Tây và nhiều nước gần Nga”, Volodymyr Zelensky nói trong bài phát biểu hôm 7.10.
Ông không nêu tên các công ty cụ thể, nhưng nói rõ loại linh kiện mà Ukraine đã xác định được từ mỗi quốc gia.
Tổng thống Ukraine cho biết các công ty Mỹ sản xuất nhiều linh kiện được sử dụng trong một số vũ khí của Nga, gồm bộ chuyển đổi dùng trong tên lửa Kh-101 và Shahed của Nga, cảm biến dùng cho drone và tên lửa Kinzhal, bộ chuyển đổi analog sang kỹ thuật số trong drone và tên lửa, linh kiện vi điện tử có trong tên lửa.
Ông Volodymyr Zelensky cũng chỉ ra máy vi tính do Anh sản xuất dùng để điều khiển chuyến bay drone của Nga; bộ vi điều khiển cho drone Nga được sản xuất tại Thụy Sĩ và đầu nối chuyển mạch đến từ Đức, cùng nhiều ví dụ khác.
Theo Tổng thống Ukraine, trong số tất cả linh kiện vi điện tử nhập khẩu mà Nga sử dụng cho drone và tên lửa, phần lớn đến từ Trung Quốc và Đài Loan.
Ông nói rằng dữ liệu về các công ty và linh kiện này đã được chuyển cho các đối tác của Ukraine.
Shahed nằm trong số những vũ khí của Nga mà Ukraine cho biết đã tìm thấy linh kiện được sản xuất ở nước ngoài - Ảnh: Getty Images
Shahed gây ra vấn đề lớn với Ukraine - Ảnh: Getty Images
Tên lửa Kh-101 là một trong những vũ khí mà Nga bắn vào Ukraine - Ảnh: Getty Images
Một số quốc gia được ông Volodymyr Zelensky xác định, như Anh và Hà Lan, nằm trong số những người ủng hộ Ukraine lớn nhất, cung cấp viện trợ quân sự và huấn luyện binh sĩ để chống lại Nga.
Nhiều công ty không thể kiểm soát hoàn toàn điểm đến hàng hóa của họ. Dù các lệnh trừng phạt đã hạn chế đáng kể Nga tiếp cận công nghệ tiên tiến từ phương Tây, nhưng vẫn còn những kẽ hở trong việc thực thi. Những mặt hàng lưỡng dụng và chuỗi cung ứng dân sự cho phép Nga tiếp tục tìm nguồn cung ứng thiết bị điện tử thông qua các quốc gia khác. Những lỗ hổng này khó có thể bị bịt kín.
Tuy nhiên, ông Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự thất vọng khi Nga vẫn có thể có được nhiều linh kiện từ nước ngoài. "Bây giờ, trong năm thứ 4 của cuộc chiến toàn diện, thật kỳ lạ khi nghe bất cứ ai tuyên bố không biết làm thế nào để ngăn chặn dòng chảy của các linh kiện quan trọng". Tổng thống Ukraine nói rằng điều này phải được ngăn chặn.
Ukraine đề xuất cách hạn chế Nga có được linh kiện nước ngoài cho vũ khí
Nhiều công ty phương Tây thường xuyên thắt chặt quy tắc của họ để cố gắng ngăn Nga có được linh kiện cho vũ khí. Ukraine đã công khai cảm ơn các đối tác vì các lệnh trừng phạt của họ, nhưng cũng đề xuất cách có thể hạn chế hơn nữa khả năng tiếp cận của Nga, chẳng hạn về vận chuyển.
Ông Volodymyr Zelensky nói các quan chức G7 lên lịch gặp nhau tuần này để bàn về việc áp dụng, kiểm soát hoặc điều chỉnh các biện pháp trừng phạt, dù G7 không công bố công khai điều này.
Ông Vladyslav Vlasiuk, chuyên gia làm việc cho chính phủ Ukraine về chính sách trừng phạt của họ, nói rằng "cần một quyết định có hệ thống, phối hợp ở cấp độ G7 để đóng lại những kẽ hở này và đảm bảo các lệnh trừng phạt có hiệu quả".
Ukraine đã nhiều lần nêu bật sự hiện diện của linh kiện nước ngoài trong vũ khí Nga, gồm cả drone chạy bằng động cơ phản lực Geran-3. Tháng trước, Cơ quan tình báo quân đội Ukraine cho biết bên trong Geran-3 có gần 50 linh kiện nước ngoài, phần lớn đến từ các công ty ở Mỹ, châu Âu, Trung Quốc và Đài Loan.
Hồi đầu năm, Ukraine tuyên bố tên lửa hành trình phóng từ drone mới của Nga có nhiều linh kiện từ bên ngoài, gồm cả Mỹ. Ngoài ra, Ukraine còn phát hiện nhà sản xuất xe tăng và xe bọc thép của Nga đang sử dụng 260 thiết bị nước ngoài.
Các cuộc oanh tạc bằng drone và tên lửa của Nga là vấn đề nghiêm trọng với nhiều thành phố khắp Ukraine, gồm cả những khu vực xa chiến tuyến. Các đợt tấn công liên tục từ Nga đã giết chết cả dân thường và phá hủy hoặc làm hư hại cơ sở hạ tầng của Ukraine, theo trang Insider.
Geran-3 là loại drone tấn công tự sát, phiên bản cải tiến hoặc sản phẩm nội địa hóa của dòng Shahed-238 do Iran phát triển. Đây là thế hệ tiếp theo của Geran-2, loại drone được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào hạ tầng năng lượng và các thành phố Ukraine kể từ năm 2022.
Khác với Geran-2, Geran-3 được trang bị động cơ phản lực thay vì động cơ cánh quạt. Việc sử dụng động cơ phản lực giúp Geran-3 bay nhanh hơn, cao hơn và khó bị phát hiện hoặc đánh chặn hơn. Tuy nhiên, Geran-3 cũng gây ra tiếng ồn hơn và tốn nhiên liệu hơn.
Theo Cơ quan tình báo quân đội Ukraine, Geran-3 có khả năng bay với tốc độ từ 400-600 km/giờ, phạm vi hoạt động hàng trăm km và có thể mang theo đầu đạn nặng từ 20-50 kg. Drone này được thiết kế để lao trực tiếp vào mục tiêu và phát nổ khi va chạm, gây thiệt hại tương đương một quả tên lửa cỡ nhỏ nhưng với chi phí thấp hơn nhiều.
Báo cáo của Ukraine cho biết bên trong Geran-3 có gần 50 linh kiện nhập khẩu, gồm vi mạch, cảm biến, hệ thống định vị, bộ xử lý tín hiệu và mô đun điều khiển bay. Nhiều trong số đó là hàng dân dụng hoặc lưỡng dụng, vốn không được thiết kế cho mục đích quân sự nhưng vẫn có thể được Nga tận dụng cho vũ khí.
Mục tiêu chính của Geran-3 là tấn công hạ tầng trọng yếu của Ukraine như trạm biến áp, kho nhiên liệu, hệ thống phòng không và cơ sở quân sự. Geran-3 có giá thành sản xuất tương đối thấp (ước tính chỉ bằng 1/10 giá một tên lửa hành trình). Vì thế, Nga có thể triển khai ồ ạt Geran-3 theo chiến thuật bão hòa, buộc Ukraine phải tiêu tốn lượng lớn tên lửa phòng không để đối phó.
Geran-3 được trang bị động cơ phản lực, gây khó khăn cho hệ thống phòng không của Ukraine
Giới phân tích quân sự cho rằng Geran-3 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chiến lược sử dụng drone của Nga, cho thấy nước này đang đầu tư mạnh vào các hệ thống tấn công không người lái tốc độ cao.
Việc Ukraine phát hiện nhiều linh kiện phương Tây trong Geran-3 cũng làm dấy lên câu hỏi về hiệu quả từ các lệnh trừng phạt quốc tế với Nga, đặc biệt là trong việc kiểm soát xuất khẩu các linh kiện điện tử nhạy cảm.
