Nhà độc tài Hàn Cộng, Kim Jong Un, được cho là đã tiến hành phẫu thuật tim mạch vào ngày 12 tháng 4, điều trị tình trạng sức khỏe được cho là xuất phát từ việc hút thuốc quá mức, béo phì và làm việc quá sức, theo một ấn phẩm của Hàn Quốc. Kể từ đó, Kim không xuất hiện trước công chúng; ông vắng mặt trong lễ kỷ niệm 15 tháng 4 của ngày lễ quan trọng nhất của Bắc Triều Tiên, ngày sinh nhật của ông nội và người sáng lập chế độ, Kim Il Sung. Vào thứ bảy, ngày 25 tháng 4, ông thậm chí đã bỏ lỡ cuộc diễu hành hàng năm kỷ niệm ngày thành lập lực lượng vũ trang. Hoảng loạn nổ ra ở thủ đô Bình Nhưỡng của Bắc Triều Tiên, nơi người dân đang mua các nhu yếu phẩm để chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất.
Kết quả là, có nhiều suy đoán rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên bị bệnh nặng. Các quan chức Hoa Kỳ và cộng đồng tình báo đã nhận được báo cáo về tình trạng sức khỏe gặp khó khăn của Kim, nhưng, do tính chất khép kín của Bắc Triều Tiên, không thể đánh giá chính xác mức độ nghiêm trọng của tình trạng Kim.
Nếu Kim chết, hoặc thậm chí mất năng lực, nó gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho chế độ. Bản chất di truyền của chính phủ Bắc Triều Tiên có nghĩa là sự ổn định nội bộ phụ thuộc rất nhiều vào sự kế thừa suôn sẻ của một nhà lãnh đạo mới, có khả năng là một trong những thành viên gia đình của Kim. Nhưng, như tôi đã tìm thấy trong nghiên cứu gần đây của tôi về tất cả các chế độ tự trị di truyền kể từ Thế chiến II, quyền lực đặc biệt khó khăn chuyển giao trong các chế độ độc tài gia đình, nơi khả năng tìm thấy một cá nhân vừa có năng lực vừa được sự hỗ trợ của giới tinh hoa là tương đối thấp. Như trong các chế độ quân chủ thời trung cổ, các cuộc khủng hoảng kế vị trở thành chuẩn mực và các nhân vật mơ hồ hoặc các triều đại mới trỗi dậy: Từ Thế chiến II, không có chế độ độc tài gia đình nào có thể vượt qua quyền lực lần thứ ba.
Tình hình ở Bắc Triều Tiên rất tồi tệ, nơi không có người kế vị rõ ràng với Kim. Sự bất ổn ở Triều Tiên sẽ có tác động ngay lập tức và lâu dài đối với khu vực và cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
1. Nếu chế độ sụp đổ, nó sẽ xảy ra nhanh chóng.
Một đặc điểm chung của chế độ độc tài gia đình là sụp đổ nhanh chóng và thường bất ngờ. Hầu hết các chế độ thất bại tan rã hoàn toàn sau chưa đầy một năm kể từ những dấu hiệu khủng hoảng đầu tiên: Các chuyên gia đã suy đoán về sự sụp đổ tiềm năng của chế độ Bắc Triều Tiên trong nhiều thập kỷ, ví dụ, trong sự vắng mặt hàng tháng của Kim trong mắt công chúng vào năm 2014. Những tin đồn về Kim là mối quan tâm lớn, bởi vì kỳ vọng về sự chuyển đổi quyền lực có thể đủ để châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng như vậy.
Độ bền của chế độ Kim là một sự bất thường trong lịch sử. Mười hai trong số 18 chế độ độc tài gia đình tại chỗ kể từ Thế chiến II đã sụp đổ, với trung bình kéo dài 32 năm. Ngược lại, chế độ Bắc Triều Tiên đã tồn tại hơn bảy thập kỷ, bất chấp nạn đói, khủng hoảng kinh tế, các lệnh trừng phạt quốc tế và hạn chế đối với ngoại thương, cũng như hai lần chuyển giao quyền lực. Hiện tại không có thách thức nào ghê gớm bên ngoài đối với triều đại Kim, không phải bởi quân đội cũng như người dân Bắc Triều Tiên.
Tuy nhiên, khả năng phục hồi trong quá khứ này cho chúng ta biết rất ít về tương lai, bởi vì một đặc điểm chung của chế độ độc tài gia đình là nhanh chóng và thường sụp đổ bất ngờ. Điều đó không giúp ích gì cho việc Kim Chỉ định là người kế vị, và ứng cử viên có khả năng nhất là người em gái Kim Jong Yo, người mà sẽ không có tiền lệ cho chế độ cha truyền con nối độc đoán.
2. Hoa Kỳ chuẩn bị 2 kịch bản
Quân đội Hoa Kỳ lên kế hoạch cho hai kịch bản chính: một cuộc tấn công của Bắc Triều Tiên vào Hàn Quốc và sự sụp đổ của Bắc Triều Tiên. Hoa Kỳ tiến hành một số cuộc tập trận chung hàng năm với Hàn Quốc để kiểm tra và trau dồi sự chuẩn bị của họ trong những tình huống bất ngờ này. Liên minh này rất mạnh, với cả hai nước liên tục nâng cao hiệu quả hoạt động chung. Ví dụ, Bộ Tư lệnh Lực lượng Kết hợp, được thành lập năm 1978, bao gồm số lượng sĩ quan Hoa Kỳ và Hàn Quốc ngang nhau. Các cấu trúc và quy trình của "Lệnh chỉ huy" đã cho phép hai nước xây dựng hội nhập hoạt động mạnh mẽ, cho phép ra quyết định quân sự nhanh hơn và hiệu quả hơn so với việc Hoa Kỳ và Hàn Quốc có hai mệnh lệnh riêng biệt.
Nhưng việc chuyển giao quyền kiểm soát hoạt động thời chiến từ Hoa Kỳ sang Hàn Quốc vẫn chưa được giải quyết. Hai bên vẫn đang trong quá trình thực hiện "một lệnh" thay đổi như vậy là một lựa chọn khả thi, mặc dù phải mất nhiều năm trước khi Hàn Quốc đáp ứng các điều kiện thỏa thuận cho việc chuyển nhượng đó.
Ngoài ra, phản ứng tốt nhất đối với sự bất ổn ở Triều Tiên sẽ phụ thuộc vào một biến số không thể đoán trước, nguyên nhân của sự bất ổn có thể xảy ra: vấn đề tị nạn do thiếu lương thực, bất ổn chính trị do phe phái chiến đấu, cuộc nội chiến hoặc một cuộc đảo chính.
3. Kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên
Hoa Kỳ sẽ đối mặt với nhiều thách thức, cùng với Hàn Quốc, trong trường hợp sụp đổ ở miền Bắc. Nhưng đảm bảo và phá hủy vũ khí hạt nhân và các cơ sở liên quan sẽ là ưu tiên hàng đầu. Một phần quan trọng trong chiến lược chống lại vũ khí hủy diệt hàng loạt của Triều Tiên là ngăn chặn sự phổ biến vũ khí và bí quyết bán ra ngoài bán đảo cho các nước mới. Trong một kịch bản sụp đổ của Bắc Triều Tiên, Hoa Kỳ có thể sẽ tìm cách thiết lập một hàng rào trên khắp bán đảo để ngăn chặn các vật liệu hạt nhân thoát ra và vào tay các nước nguy hiểm khác, hoặc thậm chí là các tổ chức khủng bố.
Triều Tiên hiện được ước tính có từ 20 đến 60 tên lửa hạt nhân, kho dự trữ từ 75 đến 320 kg uranium, 39 địa điểm làm giàu hạt nhân có liên quan và 49 địa điểm tên lửa. Với những tiến bộ trong công nghệ tên lửa của mình, Triều Tiên có thể tấn công Hàn Quốc, Nhật Bản và thậm chí có khả năng bắn sang Mỹ . Kim hoặc người kế nhiệm có thể sử dụng vũ khí hạt nhân như một nỗ lực cuối cùng để ngăn chặn sự can thiệp từ bên ngoài thúc đẩy nhanh sự sụp đổ của chế độ.
Theo Business Insider, Triều Tiên*có thể đã mở rộng kho vũ khí hạt nhân của nước này với việc bổ sung thêm 12 quả bom hạt nhân kể từ sau cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều đầu tiên giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un tại Singapore hồi tháng 6/2018.
Tờ báo Wall Street Journal mới đây dẫn phân tích tình báo cho rằng Triều Tiên đang đẩy mạnh việc sản xuất các tên lửa tầm xa và vật liệu phân hạch, đều là hai thành phần chính để chế tạo vũ khí hạt nhân.
Các chuyên gia đã phân tích hình ảnh vệ tinh và phát hiện thấy sự dịch chuyển của các container và xe tải tại cơ sở vũ khí quan trọng ở phía bắc Triều Tiên. Họ cũng ước tính, Bình Nhưỡng hiện đang sở hữu từ 20 đến 60 vũ khí hạt nhân.
4. Trung Quốc sẽ dẫn đầu về mặt quân sự, cho dù Hoa Kỳ có thích hay không.
Một vấn đề lớn là kế hoạch dự phòng của Hoa Kỳ không giải thích thỏa đáng cho vai trò của các lực lượng Trung Quốc trong một tình huống sụp đổ. Sự khôn ngoan thông thường là sự can thiệp của Trung Quốc phần lớn sẽ bị hạn chế trong việc đối phó với những người tị nạn dọc biên giới của họ, và bất kỳ hành động nào được thực hiện sẽ hỗ trợ Triều Tiên.
Nhưng những thay đổi trong khả năng của quân đội Trung Quốc, làm tăng mối lo ngại về an ninh hạt nhân và ưu tiên cạnh tranh địa chính trị với Hoa Kỳ đã khuyến khích Trung Quốc mở rộng tư duy trong những năm gần đây. Cụ thể, Trung Quốc có thể sẽ tiến hành một cuộc can thiệp quân sự sâu rộng với mục đích mở rộng ảnh hưởng khu vực nếu một cuộc xung đột lớn nổ ra trên Bán đảo Triều Tiên. Các tuyên bố và bài tập huấn luyện quân sự gần đây của Trung Quốc cũng chỉ ra các biện pháp tăng cường can thiệp.
Hơn nữa, có khả năng quân đội Trung Quốc sẽ đến chiếm các cơ sở hạt nhân của Triều Tiên sớm hơn quân đội Mỹ hoặc Hàn Quốc, nhờ vị trí địa lý của Trung Quốc với Triều Tiên, vùng lân cận của quân đội và khả năng quân đội Triều Tiên sẽ thể hiện sức đề kháng tương đối thấp đối với lực lượng Trung Quốc. Trung Quốc cũng có thể được cảnh báo sớm, cho phép chuẩn bị nâng cao, bởi vì biên giới chung cung cấp cho Trung Quốc cơ hội nhanh để thu thập thông tin tình báo. Tất cả những điều này chỉ ra sự cần thiết của Hoa Kỳ để thay đổi các giả định kế hoạch của mình để giải thích cho sự hiện diện của quân đội Trung Quốc trên bán đảo sau bất kỳ dấu hiệu bất ổn đáng tin cậy nào ở Bình Nhưỡng.
5. Sự sụp đổ của chế độ Kim có thể sẽ đặt lại vị trí địa chính trị của Mỹ ở châu Á.
Không quá khi nói rằng tương lai vai trò Hoa Kỳ ở Châu Á cạnh tranh với Trung Quốc về quyền lực và ảnh hưởng của họ, dựa trên cách Hoa Kỳ phản ứng với sự bất ổn trên Bán đảo Triều Tiên. Không giống như Trung Quốc, Hoa Kỳ không phải là một cường quốc thường trú ở châu Á mà dựa vào một mạng lưới các mối quan hệ liên minh quân sự. Sự khó đoán của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, lập trường của Bắc Triều Tiên, bỏ trống giữa giận dữ và khen ngợi kịch tính đối với Kim, có thể tạo ra sự không chắc chắn giữa các đồng minh của Hoa Kỳ về cách nước này hành xử trong cuộc đối đầu. Tương tự, nếu Hoa Kỳ không hoàn toàn tuân thủ các cam kết liên minh với Hàn Quốc, điều này có thể khuyến khích các đồng minh theo đuổi các thỏa thuận thay thế và tìm kiếm Trung Quốc, làm suy yếu vị thế của Hoa Kỳ.
Sự bất ổn gây ra bởi sự sụp đổ của chế độ Kim chắc chắn sẽ dẫn đến một cuộc nội chiến liên quan đến Hoa Kỳ với tư cách là đồng minh của Hàn Quốc. Cần hàng trăm ngàn binh sĩ cho sự ổn định và các hoạt động loại bỏ WMD ở Triều Tiên. Một cuộc chiến như vậy có khả năng dẫn đến cái chết của hàng chục ngàn người, thậm chí hàng triệu người và kích nổ vũ khí hạt nhân ở Bắc Triều Tiên sẽ mang lại kết quả khủng khiếp. Cơn sốt của một cuộc chiến lớn trên Bán đảo Triều Tiên sẽ là thảm họa đối với Hoa Kỳ trong cuộc cạnh tranh quyền lực với Trung Quốc trong khu vực và các đấu trường khác.
Nói tóm lại, trong khi nhiều người có thể cổ vũ trước dấu hiệu của những rắc rối chính trị ở Triều Tiên, thì tình hình lại phức tạp. Các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với một cỗ bài xếp chồng lên nhau nếu sự bất ổn của chế độ Bình Nhưỡng lên cao. Sẽ cần phải có sự lãnh đạo để tạo ra các điều hướng Hoa Kỳ an toàn xuyên qua một cuộc khủng hoảng tiềm tàng.
