Mỗi hộ gia đình Mỹ dự kiến sẽ thiệt hại 5.000 USD mỗi năm sau khi Mỹ áp mức thuế mới lên hầu hết các đối tác thương mại của nước này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu ngày 2/4. (Ảnh: Reuters)
Đó là ước tính của Giáo sư kinh tế Justin Wolfers tại Đại học Michigan. Ông cho biết, chi phí sinh hoạt của người Mỹ dự kiến tăng 6% khi các doanh nghiệp sẽ tính thêm phí vào hàng hóa của họ.
"Điều này đặc biệt gây tổn hại đến người lao động và tầng lớp trung lưu ở Mỹ. Chúng ta sẽ sớm thấy nỗi đau xuất hiện”, ông nói với CNN.
Nhà nghiên cứu này cho rằng biện pháp thuế của Tổng thống Trump là "ác độc".
"Ý tưởng cho rằng các nước là mối đe dọa đối với người Mỹ rất vô lý. Tất cả những gì Tổng thống Trump đã làm được là cô lập người Mỹ khỏi phần còn lại của nền kinh tế toàn cầu”, ông nói.
Nhà nghiên cứu này cũng cho rằng ông Trump “vô lý” khi gọi chính sách thuế mới là biện pháp “có đi có lại”, vì hầu hết các nền kinh tế công nghiệp đều áp mức thuế thấp.
“Kế hoạch này sẽ biến Mỹ trở thành quốc gia công nghiệp hóa có mức thuế quan cao nhất thế giới”, ông nói.
Năm quốc gia bị Mỹ áp mức thuế cao nằm trong nhóm 26 nền kinh tế nghèo nhất thế giới, gồm CHDC Congo (11%), Madagascar (47%), Mozambique (16%), Malawi (18%) và Syria (41%). Theo Ngân hàng Thế giới, các nền kinh tế này chỉ tạo ra 0,5% sản lượng và thu nhập toàn cầu nhưng lại là nơi sinh sống của gần 40% số người nghèo trên thế giới.
Dù đang trong giai đoạn nội chiến triền miên và vừa hứng trận động đất kinh hoàng hôm 28/3, Myanmar bị Mỹ áp mức thuế 44%.
Một nhà phân tích ví chính sách thuế quan của Tổng thống Trump như đánh bạc. "Ông ấy đang sử dụng thị trường tiêu dùng Mỹ như một quân bài khổng lồ trên bàn chơi poker toàn cầu của nền kinh tế. Đây là một trò chơi có mức cược cao", Rana Foroohar, nhà phân tích kinh tế toàn cầu của CNN so sánh.
Bà cho rằng bước đi này sẽ giành được sự ủng hộ của những người lao động trong ngành ô tô ở Mỹ, nhưng sẽ gây tổn hại đến các đồng minh.
Bà dự đoán châu Âu sẽ đáp trả mạnh mẽ, cho rằng các thị trường đang phát triển có thể phản ứng khác nhau, tùy thuộc mức độ họ phụ thuộc vào nền kinh tế Mỹ.
Theo nhà phân tích này, cuộc chiến thương mại mà ông Trump phát động trong nhiệm kỳ đầu tiên chủ yếu nhằm vào Trung Quốc, nhưng lần này rất khác biệt.
“Điều này sẽ lật đổ hệ thống Bretton Woods, sẽ lật đổ toàn cầu hóa như chúng ta đã biết”, bà nói.
Hệ thống Bretton Woods năm 1944 đã đặt nền móng cho trật tự kinh tế thế giới sau Thế chiến II. “Tôi nghĩ đây chắc chắn sẽ là thời điểm mang tính quyết định trong nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy. Tôi hy vọng điều đó không đẩy Mỹ và thế giới vào suy thoái”, bà Foroohar nói.
Trung Quốc, Liên minh châu Âu chuẩn bị đáp trả
Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế toàn diện với tất cả đối tác thương mại của Mỹ trên toàn thế giới, Bộ Thương mại Trung Quốc ra tuyên bố cho rằng động thái của Mỹ không tính đến sự cân bằng về lợi ích đã đạt được trong các cuộc đàm phán thương mại đa phương trong nhiều năm qua và thực tế là Mỹ từ lâu đã được hưởng lợi rất nhiều từ thương mại quốc tế.
"Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này và sẽ có các biện pháp đối phó để bảo vệ quyền và lợi ích của mình", tuyên bố viết.
Theo thông báo mà ông Trump đưa ra ngày 2/4, Trung Quốc sẽ bị áp mức thuế 34%, ngoài mức 20% mà ông đã áp dụng vào đầu năm nay, nâng tổng mức thuế mà hàng hóa Trung Quốc phải chịu lên 54%, tiệm cận mức 60% mà ông Trump đã tuyên bố trong giai đoạn tranh cử.
Cũng như các nước khác, các công ty xuất khẩu Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế cơ bản 10%, như một phần của mức thuế mới 34% trong hầu hết hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, trước khi mức thuế “có đi có lại” có hiệu lực từ ngày 9/4.
Ông Trump cũng đã ký một sắc lệnh nhằm xử lý lỗ hổng thương mại được gọi là "de minimis", cơ chế cho phép bán các lô hàng giá trị thấp từ Trung Quốc đại lục và đặc khu Hong Kong được miễn thuế khi vào Mỹ.
Ông Trump đã yêu cầu Đại diện Thương mại Mỹ xác định xem Trung Quốc có thực hiện đúng các cam kết theo thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 trước ngày 1/4.
Thỏa thuận này yêu cầu Trung Quốc tăng mua hàng hóa Mỹ thêm 200 tỷ USD trong thời hạn 2 năm, nhưng Bắc Kinh không đạt được mục tiêu khi đại dịch COVID-19 bùng phát.
Dữ liệu của hải quan Trung Quốc cho thấy nước này đã mua 153 tỷ USD hàng hóa của Mỹ năm 2017, trước khi chiến tranh thương mại nổ ra, và con số đó đã tăng lên 164 tỷ USD vào năm ngoái.
"Có thể nói, thuế quan của Tổng thống Trump ở những nơi khác sẽ gây đau đầu nhiều nhất. Các công ty Trung Quốc đã chuyển hoạt động thương mại đến những quốc gia như Mexico để tránh lệnh trừng phạt của Mỹ, nhưng nay những nước đó cũng bị áp thuế”, Ruby Osman, một chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Tony Blair về Thay đổi toàn cầu, cho biết.
Biện pháp mới của ông Trump có thể khuyến khích Trung Quốc nỗ lực đẩy mạnh thương mại với các thị trường khác, nhưng chưa có quốc gia đơn lẻ nào có thể sánh được với sức tiêu thụ của Mỹ, nơi các nhà sản xuất Trung Quốc bán hơn 400 tỷ USD hàng hóa mỗi năm.
Các nhà sản xuất Trung Quốc ví việc chuyển sang các thị trường khác là "cuộc đua chuột", dẫn đến cuộc chiến giá cả giữa các nhà xuất khẩu, từ đó gây nguy cơ giảm phát trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khi biên lợi nhuận của các công ty bị thu hẹp.
Trung Quốc giữ nguyên mục tiêu tăng trưởng kinh tế "khoảng 5%" trong năm nay, bất chấp các đòn thuế quan của ông Trump có thể kìm hãm đà phục hồi.
Một quan chức cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) cho biết, Brussels đang chuẩn bị các biện pháp đối phó mới để đáp trả việc ông Trump áp mức thuế 20% với hàng hóa của EU.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết, EU đang hoàn thiện kế hoạch ban đầu để đáp trả việc Mỹ công bố mức thuế với thép và nhôm từ tháng trước.
"Chúng tôi đang chuẩn bị các biện pháp đối phó tiếp theo để bảo vệ lợi ích và doanh nghiệp của mình nếu đàm phán thất bại", bà von der Leyen cho biết.
Tháng trước, EU thông báo sẽ áp thuế lên tới 50% đối với một loạt sản phẩm của Mỹ, bao gồm rượu whisky, thuyền máy và xe mô tô, để đáp trả Mỹ tăng thuế với kim loại.
Bà von der Leyen không cho biết EU sẽ có biện pháp nào tiếp theo, đồng thời vẫn hy vọng giải quyết được những lo ngại của Mỹ thông qua đàm phán.
Nhật Bản, một đồng minh và đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, nói rằng chính sách thuế của ông Trump “cực kỳ đáng tiếc”, nhưng chưa đưa ra bất kỳ biện pháp trả đũa nào.
