Hàng loạt vụ bắt cóc, tấn công nhằm chiếm đoạt ví tiền số đang lan rộng khắp thế giới. Trong bối cảnh ranh giới giữa tội phạm mạng và tội phạm ngoài đời thực ngày càng bị xóa nhòa, nhiều doanh nhân và nhà đầu tư tiền số (Cryptocurrency) phải siết chặt an ninh cá nhân, thuê vệ sĩ và thay đổi cách sống.
Cảnh sát canh gác ở Mereau (Pháp) sau vụ bắt cóc David Balland, đồng sáng lập Ledger. Ảnh: AFP/Getty Images
Theo tờ The Guardian ngày 28/6, số vụ tấn công nhắm vào các nhân vật trong lĩnh vực tài sản số đã tăng mạnh trong 18 tháng qua. Thống kê từ các hãng tin quốc tế cho thấy đã có ít nhất 231 vụ tấn công có yếu tố bạo lực, trong đó gần một phần ba xảy ra chỉ tính từ đầu năm 2024. Các chuyên gia cảnh báo “ảo tưởng về sự ẩn danh” mà blockchain từng mang lại đang dần sụp đổ.
Kẻ tấn công không còn chỉ tồn tại trên mạng
Blockchain cho phép lưu giữ thông tin giao dịch minh bạch, công khai, nhưng danh tính "chủ ví" lại thường được cho là ẩn danh. Chính điều này từng khiến nhiều nhà đầu tư lầm tưởng họ không dễ bị nhắm đến. Thực tế, khi số tài sản lưu trữ đạt hàng triệu USD, các băng nhóm tội phạm đã tìm cách truy dấu và tiếp cận trực tiếp.
“Chỉ mất vài phút để tra ra địa chỉ nhà ai đó. Ví tiền số của chúng tôi đều hiển thị công khai, giao dịch mỗi ngày lên tới hàng triệu USD - điều đó đủ để kẻ xấu tìm đến tận nơi”, ông Louis d’Origny, nhà sáng lập FTXCreditor, chia sẻ. Ông cho biết đồng sáng lập công ty ông đã phải chuyển nhà vì lo ngại bị lộ thông tin cá nhân.
Các vụ việc gần đây tại Pháp, Mỹ và Pakistan cho thấy mức độ bạo lực của tội phạm đã gia tăng đáng báo động. Tại Pháp, một băng nhóm từng chặt ngón tay một doanh nhân, tạt xăng đe dọa cha của một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và lên kế hoạch bắt cóc con gái của một CEO ngay giữa trung tâm Paris. Ở Mỹ, một nhà đầu tư người Italy bị giam giữ nhiều tuần trong một căn hộ tại New York và bị tra tấn bằng cưa máy, súng điện. Tại Texas, một người nổi tiếng khác cũng bị kề súng uy hiếp, hành hung ngay tại nhà để buộc chuyển hàng triệu USD tiền số cho nhóm tội phạm.
Cái giá của sự nổi tiếng
Trường hợp của Mohammed Arsalan, một nhà đầu tư trẻ tại Karachi (Pakistan), là minh chứng cho mặt trái của thành công quá nhanh trong lĩnh vực tiền số. Xuất thân từ gia đình lao động, Arsalan bắt đầu với số vốn chỉ 24 USD, nhờ Bitcoin và các đồng coin khác anh đã tích lũy hơn 340.000 USD sau 5 năm. Nhưng đêm Giáng sinh 2024, Arsalan bị nhóm người giả danh cảnh sát ép lên xe, dí súng vào đầu buộc phải mở khóa ví.
“Tôi đã làm việc rất cực nhọc để có số tiền này. Sau vụ đó, tôi không còn tin bất cứ ai nữa”, Arsalan nói. Anh cho biết có hai cảnh sát địa phương đã bị mua chuộc để tham gia vụ bắt cóc. Nhờ lần theo manh mối trên blockchain, Arsalan đã lấy lại được khoảng 160.000 USD nhưng phần còn lại vẫn bị niêm phong làm tang vật.
Ví lạnh, mật khẩu và rủi ro hiển hiện
Với blockchain, mọi ví điện tử đều công khai số dư và địa chỉ, trong khi phần lớn tài sản lớn thường được lưu trữ ngoại tuyến. Chính vì vậy, không ít băng nhóm sẵn sàng đột nhập nhà riêng, khống chế nạn nhân để buộc mở khóa ví. Một số thậm chí hối lộ cả nhân viên sàn giao dịch. Mới đây, một nhóm nhân viên hỗ trợ của Coinbase tại Ấn Độ bị cáo buộc nhận tiền để tiết lộ thông tin cá nhân của hơn 70.000 người dùng.
Ông d’Origny cảnh báo: “Các giao dịch crypto gần như tức thì, không cần ngân hàng phê duyệt, nên kẻ bắt cóc dễ dàng tẩu tán tiền ngay lập tức. Nhiều người nghĩ mình ẩn danh nhưng thực ra họ là những người giàu có lộ diện nhất”.
Tự trang bị an ninh: vệ sĩ, vũ khí và bảo hiểm
Để bảo vệ bản thân, nhiều lãnh đạo và nhà đầu tư cryptocurrency buộc phải thuê vệ sĩ, thay đổi lịch trình di chuyển và tăng cường các biện pháp bảo mật. Kraken - sàn giao dịch lớn thứ hai tại Mỹ - hiện đã bố trí vệ sĩ 24/7 cho các lãnh đạo cấp cao. Matthew Liu, đồng sáng lập Origin Protocol, cho biết anh đang học bắn súng, sử dụng ví đa chữ ký và luôn có đội bảo vệ khi tham dự hội nghị. “Chi phí thuê vệ sĩ không rẻ, nhưng so với nguy cơ bị bắt cóc, đó vẫn là lựa chọn an toàn hơn”, Liu nói.
Tại Pháp, các công ty an ninh cho biết nhu cầu thuê bảo vệ từ giới đầu tư crypto tăng mạnh, nhất là sau vụ David Balland - đồng sáng lập Ledger - bị chặt ngón tay để lộ mật khẩu ví hồi đầu năm. Hội nghị cộng đồng Ethereum tại Cannes cuối tháng 6 đã phải triển khai lực lượng bảo vệ quy mô lớn nhất từ trước đến nay, huy động cả lực lượng an ninh và cảnh sát.
Dù vậy, báo cáo của GlobalData cho thấy chỉ khoảng 10% nhà đầu tư trên thế giới mua bảo hiểm cho tài sản số. Hiện mới chỉ có một số công ty như Aon hay Canopius cung cấp gói bảo hiểm bắt cóc và chuộc (K&R) riêng cho doanh nghiệp crypto.
Pháp luật vẫn chưa theo kịp thực tế
Nhiều nạn nhân, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển, vẫn chọn im lặng vì lo ngại pháp luật không đủ khả năng bảo vệ hoặc sợ lộ thêm thông tin cá nhân. Tại Mỹ, từng có băng nhóm đột nhập vào nhà riêng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ, tra tấn cả người già để chiếm đoạt ví tiền số. Một cặp vợ chồng cao tuổi đã bị chiếm đoạt gần 3 triệu USD - số tiền mà họ định để dành cho những năm hưu trí.
Arsalan cho rằng: "Ở Pakistan, nếu anh nghèo thì chẳng có công lý nào cả. Nhưng blockchain vẫn cho tôi cơ hội tự kiểm soát tài sản của mình". Anh cho biết đã có ít nhất 7 người khác liên hệ với anh để chia sẻ những trải nghiệm tương tự nhưng không dám trình báo vì sợ bị trả thù hoặc không được bảo vệ. Dù vậy, Arsalan vẫn tiếp tục đầu tư cryptocurrency và khẳng định sẽ không bỏ cuộc. "Họ lấy hết tiền của tôi, nhưng không thể lấy đi bộ não của tôi", anh nói.
VietBF@ sưu tập
