Mỹ tê liệt ngân sách khiến hàng loạt thỏa thuận quốc phòng với Ukraine bị đình trệ. Kiev lo ngại các gói vũ khí 90 tỷ USD có thể bị chậm trễ, tác động trực tiếp đến chiến trường.
Mỹ và Ukraine hiện đang trong quá trình đàm phán nhiều thỏa thuận vũ khí quan trọng. Tuy nhiên, Theo truyền thông Ukraine (Kyiv Independent, UNIAN) ngày 3/10, việc chính phủ Mỹ đóng cửa đang làm đình trệ các cuộc họp, đe dọa làm chậm trễ việc chuyển giao vũ khí và các dự án hợp tác quốc phòng giữa hai nước.
Cụ thể, sự kiện chính phủ liên bang Mỹ đóng cửa, bắt đầu từ ngày 1/10 do các đảng trong quốc hội không đạt được thỏa thuận về ngân sách, đã nhanh chóng lan tỏa tác động đến Ukraine – đối tác quân sự quan trọng của Washington. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang buộc phải nghỉ ở nhà, khiến các cuộc đàm phán quan trọng giữa các quan chức Ukraine và đối tác Mỹ từ Lầu Năm Góc, Bộ Ngoại giao và Nhà Trắng bị đình trệ.
Đàm phán vũ khí rơi vào tình trạng không chắc chắn
Truyền thông Ukraine dẫn tin từ tờ Telegraph (Anh) đưa tin (trích dẫn các nguồn ẩn danh ở Ukraine) rằng, việc chính phủ Mỹ đóng cửa đã làm đình trệ các cuộc đàm phán vũ khí và có nguy cơ làm chậm trễ việc giao vũ khí cho Kiev. Về hậu quả cụ thể:
Thứ nhất, làm gián đoạn các cuộc họp quan trọng: Sự gián đoạn này đã làm đình trệ các cuộc họp giữa các quan chức Ukraine và các đối tác Mỹ. Mối quan ngại chính là các cuộc đàm phán về việc cung cấp vũ khí trong tương lai đã bị gián đoạn, làm chậm trễ các dự án quan trọng.
Thứ hai là phái đoàn Ukraine gặp khó khăn: Một phái đoàn Ukraine đã tới Washington D.C. để đàm phán về việc sản xuất thiết bị bay không người lái chung nhưng những cuộc họp này hiện đang rơi vào trạng thái không chắc chắn. Các phái đoàn Ukraine khác dự kiến đến Nhà Trắng trong những tuần tới để thảo luận các vấn đề khác cũng đang phải điều chỉnh lại kế hoạch.
Tờ Telegraph lưu ý, điều này đồng nghĩa với việc việc chuyển giao vũ khí của Mỹ có thể bị chậm trễ trong việc tiếp cận chiến trường.
Các gói mua sắm và hợp tác lớn bị ảnh hưởng
Tin tức trên xuất hiện trong bối cảnh Ukraine đang nỗ lực hoàn thiện các thỏa thuận vũ khí lớn với Mỹ, sau chuyến thăm Washington D.C. gần đây của Tổng thống Volodymyr Zelensky.
Về "thỏa thuận lớn" và "thỏa thuận thiết bị bay không người lái": Sau cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Zelensky đã công bố kế hoạch cho cả "thỏa thuận lớn" để mua vũ khí của Mỹ và "thỏa thuận thiết bị bay không người lái (UAV)" để bán UAV do Ukraine sản xuất cho Mỹ. Thỏa thuận UAV lớn này là trọng tâm của phái đoàn Ukraine hiện đang có mặt tại Washington D.C.
Về gói mua sắm 90 tỷ USD: Kiev đã lập danh sách các loại vũ khí dự định mua từ Mỹ, với tổng giá trị khoảng 90 tỷ USD. Ukraine lần đầu nêu ra yêu cầu này trong chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Zelensky vào tháng 8 vừa qua, mô tả đây là một phần trong các đảm bảo an ninh rộng hơn sau xung đột. Trước đó, tờ Financial Times đưa tin Kiev đã đề xuất mua vũ khí Mỹ trị giá 100 tỷ USD, có khả năng được các đối tác châu Âu tài trợ. Ngoài ra, Ukraine cũng đang tìm kiếm các thỏa thuận riêng cho các loại vũ khí khác, đặc biệt là tên lửa tầm xa.
Việc đóng cửa chính phủ Mỹ đang làm đình trệ các cuộc đàm phán, gây rủi ro cho quá trình xúc tiến các thỏa thuận lớn này.
Tên lửa Tomahawk và lợi thế của Nga
Trong khi đó, tình hình chuyển giao vũ khí tầm xa cho Ukraine cũng đang đối diện với những phức tạp:
Một là, khó khăn với Tomahawk: Hãng tin Reuters đưa tin vào ngày 2/10, trích dẫn các quan chức Mỹ giấu tên, rằng Mỹ khó có khả năng cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine. Tên lửa Tomahawk, với tầm bắn lên tới 1.600 km và khả năng bay ở độ cao thấp, là một phần quan trọng trong kho vũ khí của Mỹ và đã nằm trong danh sách vũ khí mong muốn của Kiev nhiều năm.
Hai là, giải pháp thay thế: Các nguồn tin nói với Reuters rằng Washington có nhiều khả năng sẽ cung cấp các hệ thống tầm ngắn hơn hoặc để các đồng minh châu Âu mua vũ khí tầm xa cho Ukraine, do lượng hàng dự trữ hiện tại của Mỹ được giao cho Hải quân nước này.
Ba là, cảnh báo từ Nga: Việc thảo luận về Tomahawk đã khiến người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo Nga sẽ đáp trả "thích đáng". Tổng thống Nga Vladimir Putin bác bỏ khả năng chuyển giao, cho rằng đây là hành động không đáng kể về mặt quân sự.
Bốn là, lợi thế tên lửa của Nga: Hiện tại, Ukraine đang phụ thuộc vào tên lửa Storm Shadow do phương Tây cung cấp, có tầm bắn 250 km, ngắn hơn nhiều so với Tomahawk. Nga vẫn duy trì lợi thế đáng kể về tên lửa khi thường xuyên tấn công các thành phố của Ukraine bằng tên lửa hành trình Kalibr và tên lửa đạn đạo Iskander.
Cuộc thảo luận về Tomahawk diễn ra khi chính quyền Mỹ mới bắt đầu cung cấp vũ khí trở lại cho Kiev thông qua một thỏa thuận được NATO hỗ trợ, bao gồm tên lửa Patriot và HIMARS, được phê duyệt vào ngày 16/9.
Việc chính phủ Mỹ đóng cửa không chỉ ảnh hưởng đến Ukraine mà còn gây ra những thiệt hại kinh tế lớn tại Mỹ. Theo ước tính của các cố vấn kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nước này có thể thiệt hại 15 tỷ USD mỗi tuần. Ngoài ra, chính quyền Trump sẽ bắt đầu sa thải hàng loạt nhân viên chính phủ Mỹ trong những ngày tới.
Như vậy, việc chính phủ Mỹ đóng cửa đang tạo ra những gợn sóng đáng kể, làm chậm lại dòng chảy viện trợ và hợp tác quân sự quan trọng đối với Ukraine trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga vẫn đang tiếp diễn.
