Giang Sung trở thành biểu tượng của gian thần, của sự xảo quyệt có thể khiến triều đại hưng thịnh nhất Tây Hán bị lung lay. Nếu không có sự gian trá của ông ta, có lẽ Thái tử Lưu Cứ – người được đánh giá nhân hậu và có tư tưởng cải cách – đã kế vị, và triều Hán có thể bước sang một thời kỳ phát triển khác.
Giang Sung, tự Thứ Sai, vốn tên Giang Tề, xuất thân ở nước Triệu, là một trong những gian thần nổi tiếng tàn độc và xảo trá nhất dưới triều Hán Vũ Đế. Cuộc đời của ông ta gắn liền với những âm mưu, thủ đoạn, sự gian ngoan đến mức có thể khiến một hoàng đế từng được ca tụng sáng suốt như Hán Vũ Đế cũng nhiều lần mờ mắt tin theo. Sự xuất hiện của Giang Sung không chỉ làm khuynh đảo triều chính cuối đời Vũ Đế mà còn dẫn tới bi kịch tột cùng: Thái tử Lưu Cứ – người kế vị hợp pháp và hiền đức – bị dồn ép đến bước đường nổi binh rồi tự sát, gây ra vụ án “Vu cổ” chấn động nhất thời Tây Hán.
Thuở thiếu thời, Giang Sung từng sống dưới quyền cai trị của Triệu vương Lưu Bành Tổ – anh trai của Hán Vũ Đế. Ông ta giỏi y thuật nhưng tính khí nhỏ nhen, lại thường sinh hiềm khích với người khác, đặc biệt là thái tử nước Triệu Lưu Đan – người trót yêu cô em gái ca kỹ của Giang Sung. Không tranh nổi với thái tử mà còn bị ghét bỏ, Giang Sung phải trốn chạy lên Trường An. Chính từ đây vận mệnh của triều đình và của thái tử Lưu Cứ về sau bị cuốn vào vòng xoáy tội ác mà ông ta tạo dựng.
Nhờ biết lấy lòng, khôn khéo và tỏ ra tận trung, lại thêm khả năng nịnh bợ đúng lúc, Giang Sung nhanh chóng được Hán Vũ Đế trọng dụng. Khi được cử đi sứ Hung Nô trở về, ông ta lập tức tìm cơ hội trả thù người từng khiến mình ôm hận là Lưu Đan. Giang Sung bịa đặt tội danh dâm loạn, gièm pha Lưu Đan trước mặt Hán Vũ Đế. Nhà vua tin theo, ép Triệu vương phế con trai và tống giam. Sự kiện này khiến Giang Sung từ một kẻ vô danh bỗng trở thành người được hoàng đế đặc biệt tin cậy. Và từ đây, tính gian hiểm của ông ta càng được che chắn bởi quyền lực mà Hán Vũ Đế trao cho.
Về cuối đời, Hán Vũ Đế do bệnh tật, do nhiều năm chinh chiến và bị ám ảnh bởi cái chết, bắt đầu trở nên đa nghi, mê tín. Đây là môi trường lý tưởng để Giang Sung tung hoành. Ông ta thường xuyên bịa ra những dị tượng, nói về tà khí, cổ thuật, yêu ma… để dần dần gieo vào đầu Hán Vũ Đế nỗi lo sợ có kẻ đang yểm bùa hãm hại ngài. Mỗi lần nói như thế, Giang Sung đều được Hán Vũ Đế tin tưởng một cách kỳ lạ, giao cho quyền điều tra mà không cần đối chứng hay kiểm tra lại. Chính sự u mê này đã mở đường cho thảm án “Vu cổ” – sự kiện mà hàng vạn người bị giết chỉ trong thời gian ngắn vì tội danh vu vơ.
Với thái tử Lưu Cứ, Giang Sung càng nuôi mối hận sâu đậm. Xuất phát từ một sự va chạm nhỏ giữa sứ giả của Thái tử và Giang Sung trên Trì đạo, mâu thuẫn giữa hai người ngày càng lớn. Thái tử vốn là người nhân hậu, học rộng và có tư tưởng khoan dung, rất được lòng sĩ phu; nhưng bởi không cùng đường lối cai trị với nhiều đại thần cuối triều, lại không khéo lấy lòng nên ngày càng bị cô lập. Giang Sung nhìn thấy điểm yếu này liền dồn sức phá hoại. Mỗi lời vu cáo của ông ta đều được Hán Vũ Đế tin, và nhà vua càng tin bao nhiêu thì Thái tử càng bị đẩy xa khỏi phụ hoàng bấy nhiêu.
Đến khi vụ án Công Tôn Hạ và Công Tôn Kính Thanh bị lộ, Chu An Thế vu cáo có người dùng thuật Vu cổ để nguyền rủa hoàng đế, Vũ Đế lập tức hoang mang. Lợi dụng thời cơ cực kỳ nhạy cảm ấy, Giang Sung dâng tấu rằng bệnh tình của Hán Vũ Đế xuất phát từ sự hãm hại bằng bùa chú của những người trong hoàng thất. Nhà vua giao cho ông ta toàn quyền điều tra. Kết quả là chỉ trong một tháng, hơn mười nghìn người bị tra khảo, buộc tội và hành quyết. Đến cả công chúa, thế tử, con cháu nhà họ Vệ – vốn là ngoại thích của Thái tử – cũng bị liên lụy và chết thảm. Giang Sung, với gương mặt nghiêm nghị và miệng luôn nói về “yêu khí”, gần như nắm trong tay một thứ quyền lực đáng sợ: quyền định đoạt sinh mạng của bất cứ ai.
Tuy nhiên, điều ông ta nhắm đến không phải dân thường, không phải các quan lại thế gia, mà chính là Thái tử Lưu Cứ. Khi đến khám xét phủ Thái tử, Giang Sung bằng cách nào đó đã “tìm thấy” hình nhân gỗ. Dù chưa biết vật đó có phải do ai cố tình cài đặt hay không, nhưng nó trở thành bằng chứng để Giang Sung tâu với Vũ Đế rằng chính Thái tử muốn yểm bùa hại cha. Hán Vũ Đế khi ấy ở Cam Tuyền cung, bệnh nặng, thần trí không ổn định, không cho Thái tử đến gặp. Lưu Cứ muốn giải thích cũng không thể.
Đẩy đến đường cùng, Thái tử phải nghe theo lời Thiếu phó Thạch Đức, giả mạo chiếu chỉ để bắt Giang Sung nhằm ngăn tội ác. Giang Sung bị giết ngay trước phủ Thái tử, nhưng cái chết ấy lại trở thành nguyên cớ để triều đình cáo buộc Lưu Cứ mưu phản. Từ đây bi kịch bùng phát thành cuộc chiến đẫm máu kéo dài nhiều ngày giữa quân Thái tử và quân triều đình dẫn do Vũ Đế đích thân chỉ huy. Lưu Cứ rơi vào thế cô lập, bị dân chúng xa lánh, bị quan lại bỏ rơi, cuối cùng phải chạy trốn và tự sát trong cảnh cơ hàn, đau đớn, mang tiếng phản nghịch.
Chỉ đến khi mọi chuyện lắng xuống, Hán Vũ Đế mới tỉnh ngộ. Vị hoàng đế từng kiêu hùng bậc nhất thời Tây Hán rơi vào nỗi ân hận suốt phần đời còn lại. Khi lệnh điều tra được tiến hành, sự thật về Giang Sung bị phơi bày: từ chuyện hãm hại Lưu Đan, mưu mô với Lưu Cứ, đến việc gieo rắc sợ hãi để mở rộng vụ án Vu cổ. Hán Vũ Đế vô cùng phẫn nộ, ra lệnh xử tử toàn bộ gia tộc Giang Sung. Những kẻ từng a tòng, a dua với ông ta cũng bị chu di hoặc giáng chức, tống giam. Cái chết của Giang Sung đến nhanh và thảm như bao sinh mạng mà ông ta từng tước đoạt – nhưng không thể bù đắp những mất mát mà ông ta để lại.
Vietbf @ Sưu tầm
