Chúng ta đang sống trong thời đại đang dư thừa protein. Thực vậy, bạn có thể tìm thấy thức ăn chứa protein ở bất cứ đâu, không chỉ ở quầy bán
"thực phẩm bổ sung" ("supplement") ở phòng gym thôi đâu, mà còn ở trong siêu thị, ở quầy bán trứng, thịt, sữa và ngay cả loại ngũ cốc để ăn điểm tâm sáng.
Tính ra trung bình, một người sống ở Bắc Mỹ đang tiêu thụ gấp 2,5 lần số lượng protein mà họ sẽ cần mỗi ngày. Và có bằng chứng cho thấy rằng, nếu ăn dư thừa protein có thể sẽ gây ra tác động bất lợi đến tuổi thọ.
Ngược lại, một chế độ ăn giảm bớt protein, đặc biệt là các axit amin có chứa lưu huỳnh, có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa, phòng ngừa các bệnh về tim mạch, tiểu đường và chứng đột quỵ để cho bạn có thể sống lâu hơn và khỏe hơn.
Tất cả các hiệu ứng này dường như có liên quan đến một chất khí đặc biệt:
hydrogen sulphide (H2S) có mùi giống như trứng thối, thứ đã ám ảnh tất cả chúng ta trong các thí nghiệm FeS tác dụng với HCl thời còn trung học phổ thông.
(Minh họa)
Giới khoa học từ lâu đã chú ý đến vai trò kỳ lạ của
H2S đối với cơ thể người. Đây không phải là một loại khí trong lành hay thơm tho mà bất cứ ai cũng muốn ngửi. Nó có mùi hối thối,
H2S luôn có mặt trong bụng của bạn khi bạn bị đầy hơi.
Hơn 252 triệu năm về trước, chất
H2S này thậm chí còn đầu độc các đại dương và gây ra một cuộc đại tuyệt chủng đối với tất cả các loài sinh vật ở Trái Đất, mở ra một thời kỳ cho phép loài sinh vật từ đại dương hình thành ra và phát triễn thịnh vượng.
Đáng ngạc nhiên thay, giới sinh vật học cho biết:
Bên trong cơ thể người, H2S lại được tự động sản sinh ra ở một nồng độ nhỏ,như một phân tử tín hiệu làm nhiệm vụ truyền tin hóa học. H2S đóng nhiều vai trò và sản sinh ra các tác động có lợi đến sức khỏe.
Bí quyết mà các chuyên gia về dinh dưỡng tìm thấy là: Ăn ít thịt, giúp giảm nạp chất lưu huỳnh vào cơ thể, có thể khiến cho cơ thể sản sinh ra nhiều H2S hơn và từ đó giúp khỏe mạnh hơn.
Ăn kiêng axit amin lưu huỳnh và tuổi thọ
"Less is more" có thể là một câu thành ngữ đúng với chuyện ăn uống. Khi giới khoa học nuôi động vật thí nghiệm bằng một chế độ ăn kiêng giúp cân bằng mức dinh dưỡng, những sinh vật này đều sống khỏe mạnh và tăng được tuổi thọ một cách đáng kể.
Công thức này đúng với loài nấm men, ruồi giấm, sâu và khỉ. Ở chuột, chế độ ăn kiêng này làm giảm nguy cơ bị ung thư, tăng cường hệ thống miễn dịch và cải thiện chức năng nhận thức.
Nhưng do lão hóa và tuổi thọ là những quá trình diển biến rất phức tạp, nên các chuyên gia nghiên cứu rất khó xác định rõ cơ thể người sẽ hoạt động đằng sau chế độ ăn kiêng đó. Các cuộc nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ một phần câu chuyện này, và rõ ràng có liên quan đến
H2S, chất khí đóng một vai trò quan trọng trong đời sống con người.
H2S đóng rất nhiều vai trò quan trọng trong sức khỏe của não bộ, phổi, hệ thống tim mạch và đường tiêu hóa, thậm chí còn có tác dụng làm giảm đau.(Minh họa)
Các cuộc nghiên cứu từ những năm 1990 đã chỉ ra việc cắt giảm tiêu thụ một số axit amin có chứa lưu huỳnh, thành phần cấu tạo của protein, có thể làm tăng tuổi thọ ở chuột lên khoảng 30%.
Gần đây hơn, một nhóm các khoa học gia tại ĐH Harvard đã thực hiện một loạt các nghiên cứu trên động vật, trong đó họ cho chúng ăn chế độ ăn hạn chế 2 axit amin lưu huỳnh (
cysteine và
methionine) để xem xét liệu điều này có ảnh hưởng gì tốt/xấu hay không.
Kết quả cho thấy, chế độ ăn này khiến cho động vật tăng cường sản xuất
H2S trong các mô của chúng, gây ra một loạt các tác dụng có lợi, bao gồm: tăng cường sản sinh mạch máu mới, thúc đẩy sức khỏe tim mạch và khả năng chống lại stress ôxy hóa trong gan tốt hơn, một yếu tố làm giảm nguy cơ bị mắc bệnh gan.
Câu hỏi đặt ra là các hiệu ứng tương tự có xuất hiện trên người hay không? Đầu năm 2019, một cuộc nghiên cứu sử dụng số liệu từ 11,576 người trưởng thành trong cuộc khảo sát dinh dưỡng quốc gia Hoa Kỳ (
NHANES III) đã đưa ra bằng chứng cho thấy rằng chúng có hiệu ứng này.
Nghiên cứu còn phát hiện ra, những ai đang áp dụng một chế độ ăn giảm lượng axit amin lưu huỳnh có mức cholesterol và glucose trong máu thấp hơn. Đó là các yếu tố nguy cơ chuyển hóa liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường.
Nếu ăn ít thịt, bạn sẽ sống được lâu hơn?
Kết quả của cuộc nghiên cứu này là bằng chứng tốt cho thấy: Hạn chế ăn các thực phẩm có chứa nhiều axit amin lưu huỳnh có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường và bệnh tim, đồng thời làm chậm quá trình lão hóa.
Các axit amin lưu huỳnh có nhiều trong thịt, sữa và trứng, là những chất nổi bật trong giỏ thức ăn của chúng ta hàng ngày. Người Mỹ có xu hướng ăn gấp 2,5 lần nhu cầu axit amin hàng ngày. Thịt đỏ đặc biệt chứa nhiều axit amin lưu huỳnh, nhưng cá và thịt trắng gia cầm cũng có chứa nhiều chất này (thịt sẫm màu chứa ít hơn).
(Minh họa)
Chuyển sang sử dụng protein thực vật sẽ giúp giảm tiêu thụ lượng thức ăn này. Đậu, đậu lăng và các loại đậu là nguồn cung cấp protein tốt mà cũng có ít axit amin lưu huỳnh.
Nhưng hãy cẩn thận: protein đậu nành, hay đậu phụ làm từ đậu nành, có hàm lượng axit amin lưu huỳnh cao một cách đáng ngạc nhiên.
Trong khi đó, các loại rau như súp lơ xanh lại chứa nhiều lưu huỳnh nhưng không ở dạng axit amin.
Nhưng có một lưu ý quan trọng, trẻ em là đối tượng không nên ăn chế độ ăn ít axit amin lưu huỳnh, bởi các axit amin này cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng.
Các vai trò khác của H2S
Nghe có vẻ kỳ lạ khi một loại khí độc có thể giúp duy trì sức khỏe, nhưng nó có thể phản ánh nguồn gốc của sự sống trên Trái Đất thuở sơ khai khi bầu khí quyển lại giàu chất lưu huỳnh hơn nhiều so với ngày nay.
Vai trò truyền tín hiệu của
H2S trong cơ thể đang ngày được chú ý. Nó cũng được chứng minh là có tác dụng giảm viêm, mở ra cánh cửa cho các phương pháp điều trị mới tiềm năng cho bệnh viêm khớp hoặc sử dụng như một loại thuốc giảm đau.
Bí quyết là bạn phải cung cấp
H2S đúng đến nơi cần thiết và trong một cách an toàn. Một số công ty dược phẩm đang nghiên cứu các hợp chất liên kết với
H2S có thể vận chuyển qua cơ thể và giải thoát nó với liều lượng rất nhỏ trong mô.
(Minh họa)
Theo thời gian, chúng có thể được sử dụng như các biện pháp phòng ngừa để hỗ trợ cho quá trình lão hóa thêm lành mạnh. Điều này sẽ hữu ích bởi việc ăn kiêng thịt, đặc biệt nhắm đến thịt có chứa nhiều axit amin lưu huỳnh, là rất khó tuân thủ trong thời gian dài.
Một cơ chế phân phối
H2S thẳng vào mô có thể là một liều thuốc chống lại lão hóa đơn giản và dễ thực hiện hơn nhiều so với hạn chế chế độ ăn. Nhưng chúng ta sẽ phải chờ đợi chúng ra đời, và thậm chí sau đó, có giá thành rẻ để mọi người đều có thể tiếp cận được trong tương lai.
Tham khảo Theconversation
