Tổng thống Trump đưa ra đề xuất mà Ukraine không thể từ chối

[Romano]

Một thỏa thuận kinh tế với những điều khoản mang tính trừng phạt đã được chính quyền Tổng thống Trump đưa ra cho Ukraine nhưng việc nói không sẽ khiến Kiev đối mặt với một kịch bản còn tồi tệ hơn.
Những phiên bản thỏa thuận của chính quyền ông Trump cho Ukraine
Các quan chức Ukraine đang mắc kẹt trong các cuộc đàm phán với Mỹ sau những tuyên bố và động thái của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Nhà lãnh đạo Mỹ và đội ngũ của mình đang yêu cầu Ukraine ký kết chuyển giao lợi nhuận từ khai thác mỏ, cảng biển và các ngành công nghiệp khác để đổi lấy bất kỳ sự hỗ trợ nào từ Washington.

Phát biểu tại Kiev ngày 23/2, sau một đêm bị UAV của Nga tấn công làm tê liệt thành phố, ông Zelensky đã bác bỏ các điều khoản "không công bằng" của đề xuất mới nhất và nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải bao gồm sự hỗ trợ quân sự.Các cuộc đàm phán hiện vẫn đang tiếp tục. Một câu hỏi được đặt ra là Ukraine sẽ đối mặt với sức ép như thế nào nếu có một thỏa thuận. Câu hỏi còn lại là Tổng thống Trump sẽ trừng phạt Kiev ra sao nếu nước này từ chối ký vào thỏa thuận.

Ukraine hiện lo ngại Mỹ có thể sẽ bóp nghẹt dòng hỗ trợ quân sự, cắt đứt quyền truy cập vào Starlink hoặc đẩy nhanh các cuộc đàm phán hòa bình song phương với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Các quan chức Ukraine cho biết cuộc gặp của họ với đội ngũ của ông Trump khó hiểu đến mức họ phải xem các tài liệu để tìm ra manh mối về phong cách đàm phán của nhà lãnh đạo Mỹ. Điều rõ ràng duy nhất là mức độ quyết liệt của lập trường "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA).

Kể từ 12/2, đã có 3 phiên bản của một thỏa thuận: một phiên bản "tệ", một phiên bản "tốt hơn" và một phiên bản "thảm họa" theo đánh giá của Ukraine và được thúc đẩy bởi các nhóm đối thoại luân phiên từ đội ngũ của ông Trump.

Ý tưởng thỏa thuận với Ukraine xuất hiện từ khi ông Zelensky đề nghị cấp quyền khai thác khoáng sản để đối lấy sự hỗ trợ an ninh trong tương lai và lời mời gia nhập NATO. Tuy nhiên, ông Trump đã đảo ngược yêu cầu này khi tuyên bố rằng tài nguyên và cơ sở hạ tầng của Ukraine là sự đền bù cho khoản viện trợ mà Mỹ đã cung cấp.

Theo phiên bản thỏa thuận mới nhất, phiên bản mà các quan chức Ukraine cho là "thảm họa", Kiev được yêu cầu chuyển 50% lợi nhuận nhà nước trong tương lai từ tài nguyên thiên nhiên và cơ sở hạ tầng như cảng biển sang một quỹ đầu tư mới của chính phủ Mỹ.

Các khoản đóng góp sẽ tiếp tục cho đến khi quỹ đạt 500 tỷ USD, một con số tương ứng với tuyên bố của ông Trump về số tiền mà Mỹ đã chi cho viện trợ Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra. Với mức thu nhập của nhà nước Ukraine hiện tại, việc chi trả sẽ mất hàng trăm năm.

Phát biểu ngày 23/2, ông Zelensky cho biết theo các điều khoản mới nhất, quỹ này giống như một phương tiện để trả nợ chứ không phải phương tiện để khuyến khích đầu tư. Nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố ông sẽ không chấp nhận khoản nợ đó và nói rằng, viện trợ của Mỹ được cựu Tổng thống Joe Biden cung cấp dưới dạng tài trợ. Theo một quan chức Ukraine: "Nếu chúng tôi ký vào đây theo tình hình hiện tại, ngày mai chúng tôi sẽ bị đuổi khỏi văn phòng và bị một đám đông giận dữ hành hình".

Đội ngũ của ông Trump đã gia tăng áp lực cho Ukraine trong nhiều tuần. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trình bày với ông Zelensky một đề xuất được cho là phiên bản "tệ" vào 12/2 tại Kiev và cho nhà lãnh đạo Ukraine 1 giờ để ký. Tổng thống Zelensky đã yêu cầu thêm thời gian. Thỏa thuận "tốt hơn" sau đó đã được ông Keith Kellogg - Đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance trình bày tại Hội nghị An ninh Munich tuần trước.

Giống như đề xuất đầu tiên, nó không chứa cam kết hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine, ngoài một điều khoản về việc bảo vệ các nguồn tài nguyên được khai thác trong thực tế. Tuy nhiên, một nguồn tin của chính phủ Ukraine cho biết "không có nỗ lực rõ ràng nào tương tự nhằm mô tả đây là khoản thanh toán cho khoản nợ tương ứng".

Sau đó, Ukraine đã trình bày một đề xuất của riêng mình. Nhưng vào ngày 20/2, họ đã vô cùng sửng sốt khi nhận được một dự thảo khác, một phiên bản mà họ cho là "thảm họa". Quá trình này do Bộ trưởng Thương mại Mỹ mới được bổ nhiệm Howard Lutnick tiếp quản. Ukraine được thông báo rằng hãy bỏ qua tất cả các cuộc đàm phán trước đó và làm quen với ý tưởng chuyển giao tài nguyên thiên nhiên mà không có nhiều lợi ích hữu hình để đổi lại. Ukraine chỉ có lựa chọn chấp nhận hoặc từ bỏ và thua trong cuộc xung đột này.