Trong khi nhiều công ty AI tại Thung lũng Silicon chạy đua khai thác doanh thu từ cơn sốt trí tuệ nhân tạo, công ty khởi nghiệp DeepSeek của Trung Quốc lại chọn một con đường khác: ưu tiên nghiên cứu thay vì thương mại hóa.
Theo Financial Times, dưới sự dẫn dắt của tỉ phú quỹ đầu cơ Liang Wenfeng, DeepSeek không vội vàng mở rộng kinh doanh mà tập trung nguồn lực vào phát triển mô hình AI, đặc biệt là xây dựng trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) - công nghệ giúp máy móc có khả năng suy nghĩ và học tập như con người.
Dù có sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu từ khách hàng cá nhân lẫn doanh nghiệp, công ty vẫn kiên định với hướng đi của mình, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc từ chối đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn và quỹ đầu tư mạo hiểm.
CEO DeepSeek, ông Liang Wenfeng - Ảnh: Financial Times
DeepSeek tạo dấu ấn trong cuộc đua AI
DeepSeek, có trụ sở tại Hàng Châu, đang ngày càng thu hút sự chú ý kể từ khi phát hành mô hình lý luận R1 giá rẻ vào tháng 1 năm 2024. Sản phẩm này mang lại hiệu suất tương đương với các mô hình hàng đầu từ Mỹ và Trung Quốc, nhưng được phát triển với ngân sách thấp hơn đáng kể. Nhờ đó, công ty nhanh chóng thu hút sự quan tâm của nhiều khách hàng từ các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tài chính và công nghệ, những đơn vị đang tìm kiếm giải pháp AI chất lượng cao với chi phí hợp lý.
Tuy nhiên, do nguồn lực hạn chế và ưu tiên nghiên cứu, DeepSeek đã tạm dừng cung cấp API thương mại vì không muốn phân tán nguồn lực cho các mục tiêu ngoài nghiên cứu, bất chấp nhu cầu thị trường rất lớn.
Dù đang ở vị thế thuận lợi để huy động vốn, CEO Liang Wenfeng vẫn giữ công ty hoạt động một cách "tinh gọn" và từ chối sự tham gia của các tập đoàn công nghệ lớn lẫn các quỹ đầu tư do nhà nước hậu thuẫn. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư khó tiếp cận công ty.
Một nhà đầu tư từ quỹ công nghệ trị giá hàng tỉ USD của Trung Quốc chia sẻ: "Chúng tôi đã sử dụng các mối quan hệ cấp cao trong chính phủ nhưng chỉ được gặp bộ phận tài chính của họ (DeepSeek), nơi chúng tôi nhận được câu trả lời rõ ràng: ‘Chúng tôi không huy động vốn’".
Giới chuyên gia nhận định cách tiếp cận này hiếm thấy trong ngành công nghệ. Việc giữ quy mô nhỏ nhưng hiệu quả giúp DeepSeek tập trung tối đa vào mục tiêu dài hạn - phát triển AGI.
Sự trỗi dậy của DeepSeek đặt ra câu hỏi về tương lai của các tập đoàn công nghệ Mỹ như Google và OpenAI. Trong khi OpenAI tận dụng lợi thế dẫn đầu để xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh mạnh mẽ xung quanh ChatGPT, DeepSeek lại chọn con đường khác. Thay vì thương mại hóa sớm, họ ưu tiên phát triển công nghệ cốt lõi.
Hiện tại, OpenAI đã huy động khoảng 20 tỉ USD kể từ năm 2019 và đang tìm cách kêu gọi thêm 40 tỉ USD, với mức định giá 260 tỉ USD. Công ty đã chi 5 tỉ USD vào năm ngoái để đào tạo các mô hình mới, tạo ra khoảng 4 tỉ USD doanh thu. Ngược lại, DeepSeek chỉ có 160 nhân viên, so với hơn 2.000 nhân viên của OpenAI, nhưng vẫn đạt được những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực AI.
DeepSeek "nhường sân" thương mại cho Alibaba và Tencent
Việc DeepSeek không tập trung vào thương mại hóa đã tạo điều kiện cho các công ty như Alibaba và Tencent giành thị phần tại Trung Quốc. Các tập đoàn này có cơ sở hạ tầng đám mây và dịch vụ AI hoàn thiện hơn, giúp họ tiếp cận khách hàng doanh nghiệp một cách nhanh chóng.
Ví dụ, Apple đã chọn Qwen của Alibaba thay vì DeepSeek để triển khai các chức năng AI trên iPhone tại Trung Quốc. Trong khi đó, Tencent đã tận dụng mô hình nguồn mở của DeepSeek, giúp doanh số API của họ tăng vọt. Khoảng một nửa khách hàng đám mây của Tencent đã thử nghiệm các mô hình của DeepSeek, và 20% trong số đó yêu cầu tùy chỉnh phiên bản riêng với sự hỗ trợ của Tencent.
Dù vậy, việc DeepSeek không tự cạnh tranh trong thị trường tiêu dùng cũng là một lợi thế. Chính điều này đã khiến Tencent chọn họ làm đối tác thay vì xem như đối thủ.
Một trong những thách thức lớn nhất của DeepSeek là vấn đề phần cứng. Công ty đã mua 10.000 chip H800 và 10.000 chip A100 từ Nvidia trước khi lệnh cấm xuất khẩu chip sang Trung Quốc có hiệu lực. Tuy nhiên, trong tương lai, họ sẽ cần hợp tác với các đối tác khác hoặc tìm cách phát triển phần cứng nội địa để duy trì khả năng cạnh tranh.
Bắc Kinh cũng đang ủng hộ mạnh mẽ DeepSeek, coi AI là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế. Công ty đã được phép sử dụng các trung tâm dữ liệu do nhà nước Trung Quốc tài trợ, giúp giảm bớt rào cản về tài nguyên tính toán.
Để duy trì vị thế, DeepSeek đang đẩy nhanh quá trình phát triển các mô hình R2 và V4, vốn dự kiến ra mắt vào tháng 5 nhưng có thể được công bố sớm hơn.
DeepSeek đang đi một con đường khác biệt so với hầu hết các công ty AI hiện nay. Thay vì vội vàng khai thác lợi nhuận, họ kiên trì với sứ mệnh dài hạn: tạo ra một bước đột phá công nghệ thực sự thay vì chỉ tập trung vào doanh thu trước mắt.
"Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một cuộc cách mạng, nơi công nghệ phát triển với tốc độ rất nhanh. Các công ty nên tập trung vào đột phá thay vì kiếm tiền sớm. Một học sinh trung học không thể kiếm được nhiều tiền, nhưng nếu đào tạo thành tiến sĩ, họ có thể tạo ra giá trị lớn hơn nhiều", chuyên gia Yusen Dai, đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm Zhen Fund, nhận định.
