|
Tại sao một số người vẫn có thể nói lưu loát, suy nghĩ rõ ràng và có trí nhớ tốt hơn người trẻ khi họ đã ở độ tuổi 70 hoặc 80? Trong khi một số người bắt đầu hay quên và thậm chí không thể gọi tên người quen ngay khi họ bước sang tuổi 60?
Lão hóa não có phải là điều không thể tránh khỏi? Bệnh mất trí nhớ (Alzheimer) có phải là bệnh không thể chữa khỏi không? Những câu hỏi này không chỉ được gia đình bệnh nhân hỏi mà tôi cũng thường được hỏi khi làm việc tại bệnh viện.
Trên thực tế, căn bệnh này không đến đột ngột như bạn nghĩ và không phải ai cũng mắc phải. Suy cho cùng, bệnh Alzheimer là một dạng "thoái hóa não mãn tính". Không phải tất cả ký ức đều mất đi chỉ sau một đêm, mà là lối sống tích tụ qua nhiều thập kỷ và tổn thương từng chút một ở các tế bào não cuối cùng bùng phát đột ngột vào một ngày nào đó.
Việc một người có mắc căn bệnh này hay không không liên quan nhiều đến di truyền mà liên quan nhiều hơn đến thói quen sống hàng ngày. Đặc biệt, những người lớn tuổi không bị bệnh thường có một số đặc điểm tương tự. Một số thói quen này nghe có vẻ bình thường, nhưng nếu bạn duy trì, chúng có thể giúp duy trì và tăng giá trị của bộ não và ngăn ngừa não bị thoái hóa.
6 thói quen giúp bạn rời xa bệnh mất trí nhớ
Thích dọn dẹp phòng
Bộ não không tồn tại chỉ nhờ vào trí nhớ, thực ra nó là một "hệ thống phân loại" cần được liên tục tổ chức, lập kế hoạch và tóm tắt. Những việc như dọn dẹp phòng cũng giống như rèn luyện "chức năng tổ chức" của não bộ.
Một bệnh nhân lớn tuổi có các chỉ số thể chất bình thường sau khi khám, trạng thái tinh thần của ông lại tốt một cách đáng ngạc nhiên.
Các bác sĩ chia sẻ, người bệnh nói chuyện một cách có trật tự và cuộc sống của ông rất ngăn nắp. Việc đầu tiên ông ấy làm mỗi sáng là dọn dẹp phòng, phân loại báo ngày hôm trước, treo quần áo theo màu sắc và sắp xếp nhà bếp theo tần suất sử dụng. Ông ấy không bị ám ảnh cưỡng chế, nhưng rất thích giữ cuộc sống của mình "có trật tự".
Những người giữ nhà cửa ngăn nắp và sắp xếp cuộc sống hằng ngày có mức độ hoạt động ở hồi hải mã cao hơn đáng kể so với những người sống cuộc sống hỗn loạn trong thời gian dài.
Thường xuyên tương tác với người lạ
Nhiều người trở nên quá lười giao tiếp hoặc thậm chí là nói chuyện khi họ già đi , nhưng kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp là những phần của não dễ bị suy giảm và bị bỏ bê nhất.
Đặc biệt khi giao tiếp với người quen, phần lớn là "cuộc trò chuyện tự động", không kích thích não bộ; nhưng khi nói chuyện với người lạ, bạn cần phải nhanh chóng sắp xếp ngôn ngữ, phán đoán ý định của người khác và điều chỉnh giọng điệu của mình. Bộ quy trình này huy động hầu hết các vùng của não.
Một thành viên trong gia đình của một bệnh nhân lớn tuổi kể rằng ban đầu, cha cô có dấu hiệu suy giảm nhận thức nhẹ, nhưng sau đó cô đã đưa ông đi tham gia các hoạt động tình nguyện cộng đồng, yêu cầu ông hướng dẫn du khách và giao tiếp với người lạ mỗi ngày. Ba tháng sau, tình trạng của ông đã thay đổi hoàn toàn, ông nói rõ ràng hơn và trí nhớ cũng được cải thiện.
Các tương tác xã hội chất lượng cao có thể kích hoạt vỏ não trước trán, một trong những vùng đầu tiên bị tổn thương ở bệnh Alzheimer. Ngay cả việc trò chuyện đơn giản với hàng xóm cũng có thể làm chậm quá trình thoái hóa não.
Thích viết bằng tay
Ngày nay, mọi thứ đều phụ thuộc vào điện thoại di động và nhập liệu bằng giọng nói, và ít người viết bằng bút nữa. Tuy nhiên, hành động viết thực chất là một nhiệm vụ phức tạp và được phối hợp chặt chẽ, đòi hỏi thị giác, xúc giác và trí nhớ vận động để hoàn thành. Việc viết dài hạn, đặc biệt là ghi chép bằng tay, ghi chép sổ sách và viết nhật ký, có thể rèn luyện hiệu quả khả năng kiểm soát tinh tế của các dây thần kinh não.
Một bệnh nhân đã nhất quyết viết nhật ký hàng ngày về cuộc đời mình, thậm chí ông còn nhớ rõ thời tiết, tâm trạng và những gì mình đã ăn. Ông cho biết khi viết, ông phải sử dụng não để nhớ lại và sắp xếp các câu, và quá trình này khiến ông "cảm thấy não mình vẫn còn sống".
Những người thường xuyên viết có hoạt động ở vùng vận động và trí nhớ của vỏ não cao hơn đáng kể so với những người phụ thuộc vào thiết bị điện tử quanh năm. Họ cũng nhạy cảm hơn với văn bản và có tốc độ nhớ lại nhanh hơn.
Vì vậy, đừng đánh giá thấp hành động viết. Viết không chỉ là một cách để giữ cho bộ não của bạn được chi tiết và có tổ chức. Ngay cả khi bạn chỉ viết vài câu mỗi ngày thì vẫn tốt hơn là không làm gì cả.
Ăn sáng thường xuyên giảm nguy cơ mất trí nhớ
Nhiều người có cảm giác chán ăn khi họ già đi, vì vậy họ bỏ bữa sáng và thậm chí hình thành thói quen "không ăn nếu thức dậy muộn". Tuy nhiên, đối với não bộ, buổi sáng là thời điểm cần hỗ trợ năng lượng nhất.
Đặc biệt ở người cao tuổi, hiệu quả sử dụng glucose ở não giảm đi. Nếu không bổ sung dinh dưỡng kịp thời, não dễ bị thiếu hụt năng lượng, về lâu dài sẽ đẩy nhanh quá trình thoái hóa não.
Các bác sĩ đã gặp một bệnh nhân trong tình trạng tinh thần rất tệ, nói chậm và hay mất tập trung. Sau khi khám, người ta phát hiện ông đã nhịn ăn hơn 12 giờ.
Sau đó, gia đình ông thường chuẩn bị cháo ấm, kê và trứng cho ông vào mỗi buổi sáng. Sau một thời gian, trạng thái tinh thần của ông đã cải thiện đáng kể, lượng đường trong máu ổn định và trí nhớ cũng không còn tệ nữa.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bỏ bữa sáng trong thời gian dài sẽ suy giảm chức năng nhận thức nhanh hơn. Trong khi ăn sáng thường xuyên có thể duy trì nguồn cung cấp glucose vitaminB và carbohydrate phức hợp có ý nghĩa rất lớn đối với sức khỏe não bộ.
Tắm nắng mỗi ngày
Một trong những bản chất của bệnh Alzheimer là tình trạng viêm mãn tính ở các dây thần kinh não và vitamin D là một trong những yếu tố chống viêm tự nhiên trong cơ thể. Cách tốt nhất để hấp thụ vitamin D là tắm nắng.
Đặc biệt là ánh nắng buổi sáng, không chỉ giúp kích hoạt quá trình tiết melatonin mà còn tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện tâm trạng, tất cả đều là "chiếc ô" bảo vệ não bộ khỏi tình trạng thoái hóa.
Một người đàn ông đã 90 tuổi nhưng phản ứng của ông không hề chậm, các chỉ số khám sức khỏe của ông còn tốt hơn người bình thường. Ông ấy nói ánh sáng mặt trời có thể giúp mọi người cảm thấy tỉnh táo, và tôi nói với ông ấy rằng đây không phải là một "cảm giác" mà là khoa học.
Ngủ đều đặn và tránh ngủ nướng
Sau khi nghỉ hưu, nhiều người nghĩ rằng cuối cùng họ có thể "thức dậy bất cứ lúc nào họ muốn", nhưng họ lại đi ngủ muộn và thức dậy muộn trong một thời gian dài, điều này làm gián đoạn nhịp điệu giấc ngủ và khiến não bộ "mất kiểm soát".
Nhiều người không biết rằng thời gian đào thải chất thải của não bộ tập trung vào giai đoạn ngủ sâu vào ban đêm. Nếu chất lượng giấc ngủ kém và lịch trình ngủ bị rối loạn, chất thải không thể được đào thải. Đặc biệt là các loại "rác" như protein beta-amyloid. Khi tích tụ, nó chính là nguyên nhân gốc rễ gây ra bệnh Alzheimer.
Một bệnh nhân bị rối loạn giấc ngủ kéo dài. Anh ấy không thể ngủ được, không thể ngủ sâu và cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày. Kiểm tra não cho thấy chức năng nhận thức và trí nhớ của người bệnh bị suy giảm. Sau khi điều chỉnh lịch trình làm việc, nghỉ ngơi và kiên trì đi ngủ trước 10 giờ tối mỗi ngày, tình trạng bệnh của anh đã cải thiện rất nhiều sau một thời gian.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rõ ràng rằng rối loạn giấc ngủ mãn tính có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông dịch não tủy, làm giảm hiệu quả thanh thải chất thải chuyển hóa của não và là một yếu tố nguy cơ độc lập quan trọng gây bệnh Alzheimer.
Vì vậy, đừng coi thường giấc ngủ. Giấc ngủ đều đặn, ổn định và có nhịp điệu là "thời gian phục hồi" mà não bạn cần nhất.
Bệnh Alzheimer không phải là một "tai nạn về trí nhớ", đó là kết quả tất yếu của lối sống kéo dài hàng thập kỷ. Cách bạn đối xử với não chính là cách não phản ứng lại bạn. Đừng coi nhẹ trí nhớ của mình; đó là giá trị tích lũy của các hành động hàng ngày của bạn.
VietBF@ sưu tập
|
|
