Những người biểu tình phẫn nộ tột cùng tập trung trước cổng trường Bergview College ở thị trấn Matatiele, Nam Phi - nơi một người mẹ tố cáo con gái 7 tuổi của mình đã bị cưỡng hiếp. Vụ việc đang khơi dậy một phong trào toàn quốc nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng bạo lực tình dục ở Nam Phi.
Những người biểu tình ở Matatiele, Nam Phi đang kêu gọi công lý cho một bé gái 7 tuổi tên là Cwecwe. Mẹ Cwecwe tố cáo con gái mình đã bị cưỡng hiếp. Ảnh Joao Silva/Thời báo New York
Những người biểu tình giận dữ xô cánh cổng của ngôi trường - nơi người mẹ nói rằng con gái 7 tuổi của cô đã bị cưỡng hiếp. Họ yêu cầu đóng cửa trường và dọa sẽ đốt trường nếu thủ phạm không bị trừng phạt thích đáng, công lý không được thực thi. Vụ án của Cwecwe đang trở thành biểu tượng cho một cuộc khủng hoảng âm ỉ ở Nam Phi. Và lần này, hàng nghìn người dân không còn im lặng. Họ cùng nhau hô vang: “Đã quá đủ!".
Ngọn lửa thổi bùng đám cháy lớn
Tại thị trấn nhỏ Matatiele ở Nam Phi - nơi nổi tiếng với những con đường sạch sẽ, không rác bản - cơn phẫn nộ của dân chúng đã bùng lên sau khi các đoạn video của người mẹ, tên là Thandekile Mtshizana, lan truyền trên mạng bắt đầu từ cách đây vài tháng. Trong các video, Mtshizana đã thuật lại lời kể của con gái về vụ cưỡng hiếp xảy ra tại Trường Bergview College.
Những video thuật lại vụ việc và tìm kiếm công lý cho con gái của người mẹ đau khổ đã thu hút hàng triệu lượt xem và biến vụ cưỡng hiếp bé gái – có biệt danh “Cwecwe” – thành điểm bùng phát mới nhất trong cuộc chiến dai dẳng của Nam Phi để chống lại nạn bạo lực tình dục. Vụ việc cũng phá vỡ văn hóa vốn tràn ngập sự xấu hổ và im lặng trước vấn nạn bạo lực tình dục ở Nam Phi. Ở các cộng đồng nông thôn như Matatiele, vụ việc của Cwecwe đã chạm đến nỗi đau sâu kín của cộng đồng.
“Lần này, chúng tôi không thể coi nhẹ mọi chuyện được nữa. Chúng tôi ở đây để nói rằng: Đã quá đủ rồi!", Thapelo Monareng, một nhân viên bán lẻ đã xin nghỉ việc để tham gia biểu tình tuyên bố.
Câu chuyện thương tâm của bé Cwecwe
Mtshizana cho biết cô đã báo cảnh sát ngay sau khi Cwecwe kể lại việc bé bị cưỡng hiếp vào tháng 10 năm ngoái. Nhưng vụ việc chỉ thu hút sự chú ý của công chúng vào tháng 3, khi Mtshizana đăng câu chuyện lên TikTok sau nhiều tháng chờ đợi cảnh sát điều tra nhưng không thấy có ai bị bắt giữ.
Theo Mtshizana, con gái cô nói một người trông coi trường đã nhờ bé quét lớp. Khi đang quét, bé ngửi thấy mùi giống như lốp xe cháy rồi lịm đi. Khi tỉnh dậy, bé bị thương nặng nhưng không nhớ chuyện gì đã xảy ra.
Mtshizana - vốn là một sĩ quan cảnh sát - cho biết, khi thấy con gái đi học về kêu đau bụng và có vết máu trên quần thể thao, cô đã đưa con đi khám. Bác sĩ sau khi kiểm tra thông báo bé đã bị cưỡng hiếp.
“Tôi đã khóc. Tôi đã khóc vì tôi cũng là nạn nhân của cưỡng hiếp. Tôi biết cảm giác đó ra sao", Mtshizana chia sẻ trong một đoạn video được đăng tải trên mạng.
Mtshizana cho biết lý do cô buộc phải công khai vụ việc là vì cuộc điều tra diễn ra quá chậm chạp và cô gần như không thể cập nhật được tin tức gì từ phía cảnh sát. Ký ức về vụ cưỡng hiếp mà cô trải qua năm 20 tuổi lại hiện về – cùng với cảm giác bị hệ thống công lý phản bội.
“Tôi vẫn sống với những vết sẹo đó”, cô nói. “Tôi muốn con gái tôi có một cuộc sống khác”.
Trước vụ việc, Cwecwe là học sinh xuất sắc ở lớp 1, rất yêu thương các em. Bây giờ, bé trở nên trầm lặng và thường vẽ những trái tim bị vỡ.
“Tất cả những gì tôi có thể làm là chiến đấu vì con bé”, Mtshizana nói.
Cuộc điều tra vẫn chưa có kết quả
Cảnh sát cho biết, cuộc điều tra vẫn đang tiếp diễn và “vô cùng nhạy cảm”. Theo báo cáo mà cảnh sát trình bày trước Quốc hội vào tháng 4, các xét nghiệm không phát hiện ADN lạ trên cơ thể hay quần áo của bé gái Cwecwe. Kết quả kiểm tra ban đầu của bác sĩ cũng không rõ ràng, và hiện tại chưa có nghi phạm nào lọt vào "tầm ngắm".
Theo thống kê gần nhất của cảnh sát, trung bình mỗi ngày ở Nam Phi có 118 vụ cưỡng hiếp được báo cáo. Một trong ba phụ nữ Nam Phi trên 18 tuổi – tức hơn 7 triệu người – từng là nạn nhân của bạo lực tình dục. Các nhà hoạt động vì quyền phụ nữ từ lâu đã chỉ trích phản ứng yếu ớt từ chính phủ. Trong giai đoạn 2018–2023, Nam Phi có hơn 61.740 vụ cưỡng hiếp và 5.523 vụ tấn công tình dục đã bị đóng lại mà không tìm ra thủ phạm.
“Chúng tôi từng sống trong thời mà án phạt cho việc đánh đập và cưỡng hiếp một cô gái chỉ là một con dê và vài roi ở tòa án làng”, ông Thabang Kuali, một lãnh đạo ở Matatiele nói. Dù những ngày ấy phần lớn đã qua, ông Kuali hy vọng vụ án của Cwecwe sẽ “làm thay đổi cách đàn ông suy nghĩ" về vấn nạn này.
“Tôi đã thấy đàn ông xuống đường phản đối nạn cưỡng hiếp lần đầu tiên trong đời trong vụ Cwecwe", ông Kuali nói thêm.
Phong trào toàn quốc và kiến nghị gửi tổng thống
Các cuộc biểu tình đòi công lý cho Cwecwe lên đến đỉnh điểm vào tháng 3 khi hàng nghìn người tuần hành đến văn phòng của Tổng thống Cyril Ramaphosa để nộp bản kiến nghị yêu cầu ông tuyên bố bạo lực tình dục là thảm họa quốc gia ở Nam Phi.
“Vụ việc của Cwecwe phải là chất xúc tác cho một sự thay đổi mang tính hệ thống — chứ không phải chỉ là một làn sóng phẫn nộ thoáng qua rồi lại chìm vào quên lãng” Sabrina Walter, người sáng lập tổ chức Women for Change soạn thảo bản kiến nghị, nói.
Bà Walter cho rằng việc tuyên bố tình trạng thảm họa quốc gia sẽ cho phép chính phủ phân bổ ngân sách khẩn cấp để giải quyết vấn đề bạo lực giới, đồng thời thúc đẩy sự phối hợp hiệu quả hơn giữa các cơ quan chính phủ – từ cảnh sát, y tế đến dịch vụ xã hội.
Trong khi đó, các quan chức trường Bergview không phản hồi yêu cầu bình luận. Luật sư do hiệu trưởng thuê cho rằng, dựa trên thời gian phát hiện vết thương, ông tin rằng bé gái bị tấn công trong cộng đồng chứ không phải ở trường. Còn Mtshizana tuyên bố rằng cô sẽ giành được công lý bằng mọi giá.
VietBF@ sưu tập
