Khi đi khám, nam bệnh nhân 29 tuổi bất ngờ phát hiện máu trắng đục như sữa. Bác sĩ cho biết bệnh nhân được xếp vào nhóm có nguy cơ đột quỵ cao.
TS.BS Kiều Xuân Thy, Phó Trưởng phụ trách Cơ sở 3 – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, người bệnh đến khám theo chương tŕnh chăm sóc sức khỏe doanh nghiệp. Thời điểm đến khám, bệnh nhân không có biểu hiện bất thường nhưng h́nh ảnh huyết thanh trắng đục như sữa đă lập tức thu hút sự chú ư của nhân viên y tế.
“Kết quả sinh hóa cho thấy triglyceride máu ở mức 2.250 mg/dL, cholesterol toàn phần ở mức 321 mg/dL. Các chỉ số cho thấy bệnh nhân bị rối loạn lipid máu nặng dù không có triệu chứng lâm sàng”, TS.BS Thy cho biết.
Chỉ số triglyceride máu (mỡ trong máu) của bệnh nhân cao gấp 15 lần so với giá trị b́nh thường (giá trị b́nh thường <150 mg/dL). T́nh trạng mỡ máu tăng cao tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn đến viêm tụy cấp, đột quỵ thiếu máu năo và các biến chứng tim mạch.
Máu bệnh nhân có một lớp trắng đục như sữa. (Ảnh: Bác sĩ cung cấp)
Cảnh báo từ ca bệnh điển h́nh
Trường hợp của bệnh nhân trên được xem là minh chứng rơ ràng cho thấy thực trạng rối loạn chuyển hóa âm thầm đang gia tăng ở người trẻ tuổi – nhóm đối tượng thường bỏ qua thăm khám định kỳ v́ cho rằng ḿnh “khỏe mạnh”.
Triglyceride tăng cao không chỉ là dấu hiệu bất thường về chuyển hóa, mà c̣n là yếu tố nguy cơ của các biến cố cấp tính. Khi nồng độ vượt ngưỡng 1.000 mg/dL, nguy cơ viêm tụy cấp bắt đầu tăng mạnh. Ở mức trên 2.000 mg/dL, người bệnh đứng trước nguy cơ cao bị đột quỵ thiếu máu năo hoặc nhồi máu cơ tim.
Theo TS.BS Thy, triglyceride cao làm tăng độ nhớt máu, ảnh hưởng đến tuần hoàn vi mô và gây tổn thương nội mô mạch máu. Quá tŕnh viêm mạn tính thúc đẩy h́nh thành mảng xơ vữa, làm hẹp ḷng mạch. Nếu các mảng này vỡ ra, huyết khối có thể h́nh thành và gây tắc nghẽn tại mạch máu năo hoặc động mạch vành.
Đặc biệt, khi t́nh trạng tăng triglyceride đi kèm với giảm HDL-C (cholesterol tốt), nguy cơ tổn thương mạch máu càng lớn hơn do mất đi cơ chế bảo vệ thành mạch tự nhiên.
“Điều đáng báo động là nhiều người trẻ vẫn chủ quan với sức khỏe, trong khi tổn thương mạch máu có thể âm thầm tiến triển từ nhiều năm trước khi xảy ra biến cố”, TS.BS Thy nhấn mạnh.
Với mức triglyceride 2.250 mg/dL, nam bệnh nhân nói trên được xếp vào nhóm nguy cơ đột quỵ rất cao, cần điều trị tích cực bao gồm thay đổi lối sống và sử dụng thuốc hạ lipid máu.
Ba trụ cột pḥng ngừa rối loạn lipid máu và đột quỵ
Các chuyên gia khuyến cáo người trẻ cần duy tŕ đồng thời ba điều sau để kiểm soát mỡ máu và giảm nguy cơ đột quỵ:
- Dinh dưỡng hợp lư: Giảm chất béo băo ḥa, đường tinh luyện, tránh đồ chiên xào; tăng cường ăn rau xanh, thực phẩm giàu chất xơ, cá biển và ngũ cốc nguyên hạt.
- Thay đổi lối sống: Tăng cường vận động thể lực, ít nhất 150 phút/tuần, không bỏ bữa sáng, ngủ đủ giấc, hạn chế rượu bia và tránh hút thuốc lá.
- Tầm soát định kỳ: Người trưởng thành nên thực hiện xét nghiệm lipid máu ít nhất 1 lần mỗi 12 tháng, đặc biệt là nhóm nguy cơ cao như người làm việc văn pḥng, béo bụng, ít vận động hoặc có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh tim mạch sớm.
Phát hiện sớm rối loạn lipid máu không chỉ giúp điều chỉnh lối sống mà c̣n giúp mọi người pḥng bệnh hiệu quả ngay từ khi chưa có tổn thương thực thể, đồng thời ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm.