|
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tung ra “vũ khí” mới trong cuộc chiến chống nhập cư bất hợp pháp bằng việc đề xuất đánh thuế 3,5% lên các khoản kiều hối gửi từ Mỹ. Động thái này không chỉ làm rung chuyển hàng triệu gia đình nhập cư tại Mỹ mà còn có thể tái định hình dòng tiền toàn cầu trị giá hàng trăm tỉ đô la.
“Siết” vòng kim cô với kiều hối
Với kết quả sát sao 215 phiếu thuận và 214 phiếu chống, dự luật mang tên “One Big, Beautiful Bill” theo đề xuất của Tổng thống Donald Trump vừa được Hạ viện Mỹ thông qua hồi tuần trước, đưa ý tưởng đánh thuế kiều hối tiến gần hơn tới việc hiện thực hóa. Mặc dù giới lập pháp đã quyết định giảm mức thuế từ 5% ban đầu xuống 3,5%, sự điều chỉnh điều này vẫn không làm giảm bớt tác động gây sốc của chính sách. Nếu được Thượng viện Mỹ thông qua, mức thuế này sẽ áp dụng từ ngày 1-1-2026.
Động cơ chính của chính sách này được thể hiện rõ qua tuyên bố của Tổng thống Donald Trump rằng số tiền thu được sẽ được sử dụng để kiểm soát nhập cư bất hợp pháp, đồng thời tạo nguồn thu để tài trợ cho các chương trình như tăng cường an ninh biên giới, xây tường ngăn biên giới. Một số bang như Florida thậm chí còn đề xuất yêu cầu xác minh danh tính khi chuyển tiền, nhằm ngăn chặn người nhập cư bất hợp pháp gửi kiều hối.
Phạm vi áp dụng của mức thuế mới này là rất rộng, bao gồm tất cả những người không phải là công dân Mỹ, từ những người có visa H-1B, L-1, F-1 đến cả những người có thẻ xanh. Đặc biệt, việc đánh thuế không chỉ áp dụng cho kiều hối thông thường mà còn mở rộng sang tất cả các hình thức chuyển tiền ra nước ngoài, bao gồm cả những giao dịch tài chính phức tạp như bán cổ phiếu, đầu tư và bất động sản.
Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), Mỹ hiện là quốc gia gửi kiều hối lớn nhất thế giới với hơn 656 tỉ đô la Mỹ được chuyển ra nước ngoài trong năm 2023. Con số khổng lồ này không chỉ phản ánh quy mô của cộng đồng nhập cư tại Mỹ mà còn cho thấy tầm quan trọng của dòng tiền này đối với nền kinh tế toàn cầu.
Cơn địa chấn kinh tế khi “huyết mạch” tài chính bị đe dọa
Tác động kinh tế từ chính sách thuế kiều hối của Mỹ có thể được mô tả như một cơn “địa chấn” đối với nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước Mỹ Latinh và Ấn Độ. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ, kiều hối từ Mỹ đến khu vực Mỹ Latinh và Caribe đã đạt 160,9 tỉ đô la trong năm 2024, tăng 7,7 tỉ đô la so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, chỉ riêng Mexico đã nhận được 64,7 tỉ đô la, còn Guatemala nhận được 21,5 tỉ đô la.
Tầm quan trọng của dòng kiều hối này được chuyên gia Jesus Alejandro Cervantes Gonzalez từ Trung tâm Nghiên cứu Tiền tệ Mỹ Latinh (CEMLA) mô tả rất rõ ràng: kiều hối chiếm “20% GDP ở Guatemala, 27% ở Nicaragua, 26% ở Honduras, 24% ở El Salvador, 20% ở Haiti và 19% ở Jamaica”. Những con số này cho thấy kiều hối không đơn thuần là nguồn thu nhập quan trọng mà đã trở thành “huyết mạch” của nền kinh tế nhiều quốc gia.
Đối với Ấn Độ - quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới với 129 tỉ đô la trong năm 2024, trong đó 28% đến từ Mỹ - tác động có thể cực kỳ nghiêm trọng. Theo Tổ chức Sáng kiến nghiên cứu thương mại toàn cầu (GTRI), mức thuế mới có thể dẫn đến giảm 10-15% dòng kiều hối, tương đương với thiệt hại 12-18 tỉ đô la mỗi năm.
Với khu vực Đông Nam Á, mức độ ảnh hưởng cũng là rất đáng kể. Thuế kiều hối của Mỹ có thể làm giảm thu nhập hộ gia đình, gây căng thẳng cho dự trữ ngoại hối và đẩy các khoản chuyển tiền sang các kênh không chính thức ở các quốc gia ASEAN.
Tác động vi mô cũng không kém phần nghiêm trọng. Theo CEMLA, khoảng 4,5 triệu hộ gia đình và 9,8 triệu người trưởng thành ở Mexico nhận kiều hối từ Mỹ, trong đó, các vùng nông thôn nghèo được hưởng lợi nhiều nhất. Chuyên gia Cervantes Gonzalez mô tả vai trò của kiều hối như những “sự hỗ trợ tài chính cho hàng triệu hộ gia đình và giúp giảm nghèo đói”. Các khoản tiền này giúp họ “có mức sống cao hơn và giúp tài trợ chi tiêu cho hàng tiêu dùng, giáo dục, y tế, nhà ở và đôi khi đầu tư vào các doanh nghiệp gia đình nhỏ”.
Làn sóng lo ngại gia tăng
Chính sách thuế kiều hối của Mỹ đã nhanh chóng dẫn tới một làn sóng phản đối từ nhiều phía. Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã phản bác đề xuất của chính quyền Tổng thống Donald Trump, nhấn mạnh rằng Mỹ “không thể đánh thuế người dân hai lần khi họ đã trả thuế”.
Chính phủ Mexico cũng đã có những động thái quyết liệt hơn khi Bộ trưởng Ngoại giao Juan Ramon de la Fuente tuyên bố sẽ tiến hành các động thái pháp lý và chính trị để ngăn chặn kế hoạch này. Đại sứ Mexico tại Mỹ ông Esteban Moctezuma Barragan cũng gửi thư kêu gọi giới lập pháp Mỹ không thông qua dự luật, với lập luận rằng đây là động thái đánh thuế hai lần đối với người lao động nhập cư đã đóng thuế thu nhập tại Mỹ. Ông nhấn mạnh: “Việc áp thuế lên các khoản kiều hối sẽ ảnh hưởng một cách thiếu công bằng đến những người lao động có thu nhập thấp, mà không tính đến khả năng chi trả của họ”.
Cộng đồng doanh nghiệp cũng đã bày tỏ sự quan ngại về kế hoạch của Chính phủ Mỹ. Hiệp hội Các công ty thanh toán số (Electronic Transactions Association) đã kêu gọi các nhà lập pháp xem xét lại đề xuất. Họ cảnh báo rằng mức thuế mới sẽ ảnh hưởng đến các nhóm dân số không có tài khoản ngân hàng và phụ thuộc rất nhiều vào dịch vụ chuyển tiền xuyên biên giới như sinh mệnh.
Một trong những hệ lụy nguy hiểm nhất mà các chuyên gia lo ngại là khả năng dòng kiều hối sẽ chuyển sang các kênh không chính thức. Chuyên gia Manuel Orozco từ Inter-American Dialogue ước tính thuế đề xuất có thể dẫn đến sự sụt giảm 10% khối lượng kiều hối gửi đi và số lượng giao dịch. Ông cảnh báo: “Nếu điều này xảy ra, tôi có thể thấy nhiều người chuyển sang tiền mã hóa và những người khác sẽ lách luật bằng cách dựa vào người thân là công dân Mỹ để gửi tiền về nước”.
Chuyên gia Cervantes Gonzalez từ CEMLA cũng đưa ra cảnh báo tương tự về những hậu quả ngoài ý muốn, khi cho biết: “Thuế kiều hối có thể đẩy các khoản chuyển tiền vào các kênh không chính thức - thuê người chuyển tiền hoặc sử dụng các giao dịch tiền mã hóa khó kiểm soát, điều này có thể làm tăng rủi ro hoạt động của thị trường chợ đen”.
Một điểm đặc biệt đáng chú ý khác là phản ứng từ cộng đồng cử tri gốc Latinh tại Mỹ. Theo phân tích của giới chuyên gia, những hình ảnh khắc nghiệt về người nhập cư Mỹ Latinh bị bắt giữ ở Mỹ và những tin tức tiêu cực ảnh hưởng đến người Mỹ gốc Tây Ban Nha sẽ gia tăng áp lực lên các chính trị gia đảng Cộng hòa trước cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ diễn ra vào tháng 11-2026. Các cuộc bầu cử này sẽ quyết định tất cả các ghế trong Hạ viện và một phần ba số ghế trong Thượng viện Mỹ. Đây sẽ là điều mà giới chức đảng Cộng hòa cần đặc biệt lưu tâm, bởi một số lượng đáng kể cử tri người Mỹ gốc Latinh đã bỏ phiếu cho các ứng viên của đảng này và Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử 2024.
Dự luật thuế của Tổng thống Donald Trump, trong đó bao gồm kế hoạch đánh thuế kiều hối, hiện vẫn còn nhiều rào cản pháp lý, kỹ thuật và chưa rõ khả năng được thông qua tại Thượng viện. Tuy nhiên, những tranh luận xung quanh nó đã phơi bày rõ ràng những mâu thuẫn lợi ích, nỗi lo bất ổn xã hội và nguy cơ đứt gãy các dòng chảy tài chính toàn cầu. Trong bối cảnh đó, tương lai của dòng kiều hối từ Mỹ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào các mục tiêu an ninh, kinh tế và trách nhiệm xã hội của nước Mỹ với phần còn lại của thế giới.
|
|
