Nghệ sĩ bốc đồng trên mạng xã hội

[miro1510]

Nghệ sĩ đưa chuyện riêng hoặc cảm xúc bốc đồng lên mạng xã hội giống như tự biến mình thành con mồi cho cộng đồng mạng xâu xé và khiến tình hình trở nên phức tạp hơn.

Câu nói thường xuyên được sử dụng khi nhắc đến showbiz là thế giới hào nhoáng nhưng cũng lắm thị phi (drama).

Nhận định này không sai nhưng chưa hoàn toàn đúng. Thị phi ở đâu cũng có nhưng được chú ý nhiều hơn nếu phát sinh trong môi trường giải trí, bởi giá trị lớn nhất mà ngành này tạo ra chính là sự nổi tiếng, sự chú ý của công chúng. Mỗi vấn đề phát sinh với nghệ sĩ, dù tốt hay xấu, dù lớn hay nhỏ, đều nhận được sự quan tâm lớn từ mọi người.

Hơn thế, vì có chủ thể là nghệ sĩ, drama đó cũng dễ bị tăng mức độ kịch tính và nghiêm trọng.

Còn lại gì sau phút bốc đồng?

Vụ diễn viên Trọng Nhân bị chủ quán bánh bò tố “bom” hàng là tình huống dễ thấy trong cuộc sống, hoàn toàn có thể giải quyết riêng tư với nhau.

Tuy nhiên, bằng một cách nào đó, câu chuyện trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội. Hai bên đấu tố qua lại gay gắt trong nhiều ngày. Bên cạnh sử dụng ngôn từ kích động, Trọng Nhân còn tuyên bố sẽ khởi kiện chủ quán bánh bò với các buộc “vu khống, hăm dọa, xúc phạm”.

Vụ cãi cọ giữa Trọng Nhân và chủ quan bánh bò bị đánh giá là drama vô bổ, xàm xí.

Sự việc cuối cùng được giải quyết bằng cách hòa giải tại trụ sở UBND phường Đức Nhuận (TP HCM) vào ngày 26/7. Trọng Nhân gửi cho chủ quán bánh bò nửa con vịt quanh để bày tỏ sự thiện chí.

Kết thúc này khiến cho gần một tuần đôi co online của hai bên trở nên vô nghĩa và lố bịch. Họ vốn dĩ có thể có được cách giải quyết này ngay từ khi vấn đề mới phát sinh.

Sự việc bị đẩy ra đến mức này một phần do cách hành xử bốc đồng của Trọng Nhân và chủ quán bán bò, phần còn lại đến từ sự thúc đẩy của một bộ phận cư dân mạng “chỉ sợ thiên hạ không loạn”.

Ngay từ thời điểm chủ quán đăng bài bóc phốt Trọng Nhân và nam diễn viên đáp trả lại, câu chuyện không thể vẫn hồi. Vì liên quan đến người nổi tiếng, lùm lùm này nhanh chóng thu hút lượng lớn cư dân mạng quan tâm. Có thể hai bên không bức xúc đến thế, nhưng khi đọc được những bình luận hùa theo, kích động, họ dễ bị thao túng và “lạc lối”.

Mạng xã hội giúp nghệ sĩ đến gần hơn với công chúng, nhưng đồng thời khiến họ dễ bị lộ những khuyết điểm ẩn giấu đằng sau hình tượng lung linh mà họ muốn xây dựng. Nếu không biết tiết chế, mạng xã hội có thể là “con dao” giết chết sự nghiệp của nghệ sĩ.

Trường hợp của Trọng Nhân không để lại hậu quả gì, nhưng trong thực tế, một số người nổi tiếng phải trả giá vì một phút bốc đồng trên mạng xã hội.

Một trong những scandal ồn ào nhất nửa đầu năm 2024 của showbiz Hàn Quốc là chuyện tình tay ba giữa Hyeri - Ryu Jun Yeol - Han So Hee. Chỉ bằng một câu vu vơ trên mạng xã hội của Hyeri, Han So Hee đối mặt với giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong sự nghiệp.

Hyeri và Han So Hee từng "cà khịa" nhau trên mạng xã hội vì Ryu Jun Yeol.

Giữa tháng 3/2024, sau khi paparazzi chụp được ảnh Ryu Jun Yeol và Han So Hee hẹn hò ở Hawaii (Mỹ), thành viên Girl's Day đăng lên Instagram bức ảnh in câu cảm thán: "Thật thú vị!". Cô cũng hủy theo dõi bạn trai cũ Ryu Jun Yeol. Động thái này được cho ẩn ý tố Han So Hee chen chân vào mối quan hệ của Hyeri với Ryu.

Han So Hee không lâu sau đó đáp trả bằng bài đăng trên Instagram story, với nội dung phủ nhận là tiểu tam và kết thúc bằng câu: “Tôi cũng thấy thú vị".

Cách xử lý này khiến người đẹp sinh năm 1993 càng bị khán giả chỉ trích nhiều hơn. Họ cho rằng Han So Hee “đá xoáy” Hyeri và hành xử thiếu khôn ngoan.

Một ngày sau, Han So Hee thừa nhận hẹn hò Ryu Jun Yeol từ đầu năm đó, còn nam diễn viên 8X và Hyeri đã chia tay từ tháng 6/2023, nhưng đến cuối năm mới công bố. Cô cũng xin lỗi Hyeri vì hành vi thiếu kiềm chế khi bày tỏ cảm xúc cá nhân.

Tương tự, Hyeri cũng có tâm thư dài gửi lời xin lỗi vì phản ứng cá nhân có thể gây ảnh hưởng đến công chúng. Cô xác nhận chia tay Ryu vào tháng 11/2023.

Hậu quả để lại của màn đôi co ngắn ngủi này là cả ba người trong cuộc đều bị tổn hại. Han So Hee chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi mất hơn 100.000 người theo dõi Instagram, nhiều đối tác quảng cáo chấm dứt hợp đồng như thương hiệu rượu Chum Churum và ngân hàng NH Bank. Chuyện tình giữa cô và nam diễn viên Reply 1988 mới chớm nở cũng lụi tàn ngay sau đó.

Hyeri có nhiều người ủng hộ, song cũng không ít khán giả lên án cô khơi mào scandal, ứng xử kém văn minh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến người yêu cũ và bạn gái mới của anh ta.

Ryu Jun Yeol cũng bị bạo lực mạng, mang danh "hến vương" vì không chịu nói gì, để mặc hai cô gái chịu trận. Tình hình nghiêm trọng đến mức, công ty quản lý phải liên hệ luật sư để bảo vệ nam diễn viên trước những bình luận nhục mạ.

Con mồi cho cộng đồng mạng

Hai sự việc khác nhau về bản chất, nhưng có điểm chung là nghệ sĩ tự biến mình thành "con mồi" cho cộng đồng mạng xâu xé. Bằng việc đưa câu chuyện của mình lên mạng xã hội, họ biến vấn đề cá nhân thành câu chuyện của xã hội, dẫn đến ngày càng khó kiểm soát.

Bản tính của con người là thích chuyện phiếm hoặc “hóng drama”. Câu chuyện càng thị phi, càng tiêu cực càng hấp dẫn. Yếu tố người nổi tiếng đẩy mức độ kích thích đến mức tối đa.

Trong cuốn sách Addicted to Drama (2023), tiến sĩ tâm lý học Scott Lyons nhận định xã hội hiện đại đang trải qua một “đại dịch nghiện drama”. Mạng xã hội và nền kinh tế thu hút sự chú ý thúc đẩy người dùng tái tạo những kịch tính mạnh. Drama gây căng thẳng kích thích cảm xúc tiêu cực như sợ, giận dữ, buồn bã - chính những cảm xúc đó khiến con người thỏa mãn và muốn tiếp tục trải nghiệm thêm. Nguyên nhân là những cảm xúc mạnh mẽ đó kích hoạt dopamine, khiến con người cảm thấy hưng phấn và “gây nghiện”.

Về khoa học, não người có xu hướng chú ý mạnh mẽ hơn đến thông tin tiêu cực vì trong quá trình tiến hóa, cơ chế này giúp nhận diện và tránh xa nguy hiểm. Trong khi đó, về tâm lý, khi thấy người khác vướng bê bối, con người có xu hướng so sánh bản thân và cảm thấy ưu việt hơn. Việc bàn luận về thị phi cho họ cảm giác kiểm soát và quyền lực xã hội, đặc biệt khi được nhiều người "like", "share" và thể hiện sự đồng tình.

Theo Harvard Business Review, những tiêu đề tiêu cực có tỷ lệ nhấn vào cao hơn 63% so với tiêu đề tích cực. Nghiên cứu trên Psychological Science vào năm 2020 cũng chỉ ra mạng xã hội lan truyền tin tức tiêu cực nhanh hơn gấp 6 lần so với tích cực.

Cơn nghiện đó vô tình được thỏa mãn bởi những vụ lùm xùm như Trọng Nhân hay Han So Hee.

Triệu Lệ Dĩnh từng nổi xung với Sina vì lan truyền tin đồn hẹn hò của cô.

Một ngôi sao khác tự "bê đá đập chân" là Triệu lệ Dĩnh. Vào tháng 5, nữ diễn viên Hoa Thiên Cốt gây sốc khi chửi thề trên Weibo giữa lúc tin đồn hẹn hò của cô và đạo diễn Triệu Đức Dận lan truyền trên mạng xã hội, còn trở thành từ khóa tìm kiếm nóng.

Dù có nhiều người đồng cảm, Triệu Lệ Dĩnh vẫn bị chỉ trích là EQ thấp, hành xử thiếu văn minh, hoạt động trong ngành giải trí nhiều năm nhưng không biết kiểm soát ngôn từ, gây ảnh hưởng tiêu cực cho giới trẻ.

Cô cũng bị truyền thông Trung Quốc "nhắc nhở". Tờ 163 dẫn lời chuyên gia truyền thông đánh giá sử dụng lời lẽ thiếu kiềm chế trên không gian mạng không chỉ không xoa dịu dư luận, còn gây phản tác dụng. Kênh Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) có bài viết "Hãy học cách thể hiện cảm xúc, đừng thể hiện chúng một cách cảm tính".

Không chỉ vậy, Triệu Lệ Dĩnh còn được cho là bị "phong sát ngầm". Người ta phát hiện một số bài đăng lên hotsearch Weibo đột nhiên biến mất và tài khoản cá nhân ngừng hoạt động trong một quãng thời gian.

Điều có thể thấy rõ ràng nhất là khi mang cảm xúc tiêu cực lên mạng xã hội, thứ nhận lại chỉ có thể tiêu cực hơn. So với Việt Nam, mạng xã hội Hàn Quốc và Trung Quốc nổi tiếng khắc nghiệt. Nếu nghệ sĩ không tỉnh táo, cái giá họ phải trả đắt đỏ hơn nhiều.