Nga đã thắng lớn với “canh bạc vàng” khi giá vàng vượt mốc 4.000 USD/ounce. Kho dự trữ khổng lồ giúp Nga củng cố “pháo đài kinh tế” giữa "bão" trừng phạt từ phương Tây, theo Telegraph.
Dự trữ vàng là một phần trong kế hoạch của Tổng thống Putin nhằm xây dựng một nền kinh tế "pháo đài" không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt kinh tế - Ảnh: Alexander Kazakov/Reuters
Giá vàng tăng kỷ lục, Nga thu lợi hàng trăm tỷ USD
Nga – dù đã chịu hàng loạt lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây vì cuộc chiến ở Ukraine – vẫn có một chỗ dựa vững chắc: Vàng.
Kể từ năm 2006, Ngân hàng Trung ương Nga đã chuyển từ bán ròng sang mua ròng vàng, tích lũy kho dự trữ nằm trong top đầu thế giới. Chiến lược này là một phần trong kế hoạch của ông Putin nhằm xây dựng một “pháo đài Nga” – nền kinh tế có thể chống chọi với trừng phạt.
Trong những tuần gần đây, "canh bạc" vàng của Tổng thống Putin đã mang lại lợi nhuận khổng lồ. Ngày 8/10, giá vàng vượt 4.000 USD/ounce lần đầu tiên trong lịch sử, tăng hơn 50% chỉ trong năm nay. Với 2.326,5 tấn vàng, kho dự trữ của Nga hiện được định giá hơn 302 tỷ USD (225 tỷ bảng Anh).
Đà tăng này được thúc đẩy bởi lo ngại bong bóng cổ phiếu AI, nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa, cùng với sự từ chức bất ngờ của Thủ tướng Pháp Sébastien Lecornu. Nhưng nhìn xa hơn, giá vàng đã tăng gấp đôi kể từ cuối năm 2023 và tăng tới 841% kể từ năm 2006 – thời điểm Nga bắt đầu tích trữ mạnh.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới, Nga đẩy mạnh mua vàng mạnh mẽ từ năm 2014, trùng thời điểm sáp nhập Crimea. Trong 5 năm sau đó, Moscow đã mua thêm 1.258 tấn vàng, giúp nước này có kho dự trữ vàng quốc gia lớn thứ 6 thế giới.
Ngoài Nga, Trung Quốc cũng tăng mạnh dự trữ vàng và hiện nắm giữ kho vàng lớn thứ 7 thế giới. Trong khi đó, Mỹ vẫn dẫn đầu với 8.133 tấn vàng, trị giá 1,04 nghìn tỷ USD – lần đầu tiên trong lịch sử dự trữ vàng quốc gia vượt ngưỡng 1 nghìn tỷ USD.
Ngược lại, Anh chỉ có 310,3 tấn, trị giá khoảng 40,1 tỷ USD – con số khiêm tốn so với các cường quốc. Nếu không vì quyết định gây tranh cãi của cựu Bộ trưởng Tài chính Gordon Brown năm 1999 bán một nửa kho vàng Anh, giá trị vàng hiện tại của nước này có thể cao gấp nhiều lần.
Vừa là người mua, vừa là người bán
Dù vậy, trong tháng 8 năm nay, Nga là một trong hai quốc gia hiếm hoi bán ròng vàng, với hơn 3 tấn vàng trị giá khoảng 441 triệu USD được bán ra – phần lớn để phục vụ chương trình đúc tiền xu quốc gia, theo Hội đồng Vàng Thế giới.
Giới phân tích cho rằng, cuộc chiến Ukraine vô tình tạo nên “vòng tròn hoàn hảo” đẩy giá vàng lên cao, và chính Nga lại là bên được hưởng lợi.
“Giá vàng tăng phi mã là phản ứng tự nhiên trước bất ổn toàn cầu, đặc biệt là các cuộc chiến ở Trung Đông và Ukraine”, bà Ewa Manthey, chuyên gia chiến lược hàng hóa tại ING, nhận định.
Kể từ khi Nga mở chiến dịch đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, giá vàng đã tăng tới 111%. Ông Eren Osman – giám đốc ngân hàng tư nhân Arbuthnot Latham – cho biết: “Đà tăng được thúc đẩy bởi hai yếu tố: ngân hàng trung ương toàn cầu mua mạnh và làn sóng đầu tư mới từ các quỹ ETF và nhà đầu tư cá nhân".
Trong bối cảnh hậu đại dịch, chiến tranh thương mại, khủng hoảng nợ công và chính sách tiền tệ thất thường, vàng trở thành “lá chắn niềm tin”. Chuyên gia Chris Weston của Pepperstone cho biết: “Các quỹ và ngân hàng trung ương cần một hàng rào chống lại rủi ro tài khóa và sự mất giá tiền tệ – và vàng chính là trung tâm của xu hướng đó".
Vàng cũng được hưởng lợi khi lãi suất toàn cầu bắt đầu hạ nhiệt sau chu kỳ tăng mạnh hậu COVID-19. Giới đầu tư dự báo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trong tháng này, khiến đồng USD yếu hơn – qua đó đẩy giá vàng tăng tiếp.
“Niềm tin vào xu hướng này mạnh đến mức thị trường đang hướng tới mốc tiếp theo: 5.000 USD/ounce, khi Fed tiếp tục hạ lãi suất. Dù có thể có vài đợt điều chỉnh nếu hòa bình bền vững ở Ukraine hay Trung Đông, nhưng yếu tố nền tảng – nợ toàn cầu phình to, dự trữ đa dạng hóa, và đồng USD yếu đi – sẽ không thay đổi sớm", Nhà giao dịch kim loại độc lập Tai Wong nói với Reuters.
Bất chấp cấm vận, Nga vẫn trụ vững
Dù chính quyền Donald Trump đang siết chặt trừng phạt kinh tế để ép Nga đàm phán hòa bình, giới tài chính tin rằng ông Putin vẫn có thể dựa vào “núi vàng” để trụ vững.
Ngân hàng Goldman Sachs dự báo giá vàng có thể đạt 4.900 USD/ounce vào cuối năm 2026, cao hơn dự báo cũ 4.300 USD, chủ yếu nhờ các ngân hàng trung ương – đặc biệt ở các nền kinh tế mới nổi – tiếp tục đa dạng hóa dự trữ bằng vàng.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo đà tăng có thể không kéo dài mãi. Ông Joost van Leenders của ngân hàng Van Lanschot Kempen nhận định: “Giá vàng hiện đã quá đắt so với các tài sản khác như trái phiếu hay dầu mỏ. Nhiều yếu tố bất ổn đã được phản ánh vào giá".
Ông Osman thì cho rằng, vàng đang tách khỏi các quy luật cơ bản, và “đợt tăng kéo dài năm nay có thể sớm đối mặt với một đợt điều chỉnh ngắn hạn".
Dẫu vậy, tại Điện Kremlin, nỗi lo ấy dường như không đáng kể. Trừ khi xảy ra một cú sụp giá lịch sử, Tổng thống Vladimir Putin vẫn nắm trong tay hàng trăm tỷ USD vàng ròng – lá chắn kinh tế quý giá nhất của Nga trong cuộc đối đầu dài hơi với phương Tây.
