Sốc: Đảo Greenland đang teo nhỏ dần và bị trôi đi

[troopy]

Một nghiên cứu mới cho thấy đảo Greenland đang "chịu đựng" cùng lúc sự kéo giãn, sự co lại và chuyển dịch về phía Tây Bắc.

Viết trên tạp chí khoa học Journal of Geophysical Research: Solid Earth, nhóm tác giả đẫn dầu bởi tiến sĩ Danjal Longfors Berg từ Đại học Kỹ thuật Đan Mạch và Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của NASA chỉ ra rằng đảo Greenland đang bị co lại và trôi về phía Tây Bắc trong các thập kỷ qua.


Đảo Greenland - Ảnh: NASA

Trước đây, người ta đã cho rằng Greenland không ngừng thay đổi, nhưng là nở ra.

Nghiên cứu mới xác nhận điều này: Khối băng lớn trên bề mặt hòn đảo đang tan chảy nhanh do biến đổi khí hậu, làm giảm áp lực lên lớp nền đá bên dưới.

Quá trình này khiến Greenland nâng lên và dường như nở ra, giống như một hình vẽ trên tấm bạt cao su bị kéo giãn khi có cái gì nâng nó lên từ bên dưới.

Tuy nhiên, Greenland còn chịu thêm một tác động đối lập từ sự tan băng tiền sử, gọi là Phục hồi đẳng tĩnh hậu băng hà.

Vào 20.000 năm trước, trong kỷ băng hà cuối cùng, khối băng đè lên nền đá Greenland lớn đến nỗi nhấn nền đá có tính đàn hồi của Greenland và khu vực quanh đó thấp xuống, bẹt ra.

Khi kỷ băng hà rút lui, băng tan dần do khí hậu ấm lên, áo lực mất đi, nền đá dần phục hồi lại hình dạng cũ.

Nền đá không còn bị nhấn xuống đã nhô lên trở lại, kéo theo phần rìa của vùng bị nhấn xuống co lại theo phương ngang.

Quá trình này dường như thắng thế so với sự mở rộng diện tích do được nâng lên, vì vậy Greenland về cơ bản đang co lại. Không chỉ vậy, nó còn khiến hòn đảo chuyển dịch về phía Tây Bắc khoảng 2 cm mỗi năm trong vòng 20 năm qua.

Theo tiến sĩ Berg, phát hiện trên là nhờ một mô hình toàn diện mà nhóm nghiên cứu đã lập ra, sử dụng dữ liệu địa chất trong vòng 26.000 năm qua, bao gồm các phép đo chính xác được ghi nhận trong 20 năm bởi 58 trạm quan trắc.

Điều đó đã giúp nhóm nghiên cứu đo các chuyển động chính xác ở mức độ chưa từng có. Theo các tác giả, phát hiện này rất hữu ích trong bối cảnh biến đổi khí hậu tấn công Bắc Cực với tốc độ ngày càng nhanh.

VietBF@sưu tập