Trật tự thế giới mới mà Tổng thống Donald Trump tạo ra thông qua chính sách thương mại cứng rắn và nỗ lực điều chỉnh quan hệ với các đồng minh đang thử thách sức mạnh của đồng đô la Mỹ. Đồng tiền này suy yếu rõ rệt kể từ sau khi ông nhậm chức.
Tuy nhiên, các chuyên gia ở Phố Wall cho rằng, đà giảm giá gần đây của đô la phù hợp với mong muốn của Tổng thống Donald Trump vì đồng bạc xanh yếu sẽ giúp hàng hóa Mỹ rẻ hơn và cạnh tranh tốt hơn ở thị trường nước ngoài, từ đó sẽ thúc đẩy ngành sản xuất trong nước.
Tổng thống Donald Trump từng bày tỏ quan điểm muốn đô la Mỹ yếu hơn để thúc đẩy sản xuất trong nước. Ảnh: Financial Times
Đô la mất thành quả tăng giá sau bầu cử tổng thống Mỹ
Trong những tuần quan, thuế quan của Mỹ và sự bất ổn về thương mại làm dấy lên lo ngại rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tăng trưởng sẽ chậm lại. Cùng lúc đó, triển vọng lạc quan của nền kinh tế châu Âu khiến đồng đô la Mỹ giảm giá mạnh so với đồng euro, đưa thị trường cổ phiếu ở châu Âu lên mức cao kỷ lục, đồng thời thúc đẩy lợi suất trái phiếu chính phủ Đức tăng mạnh nhất kể từ sau sự sụp đổ của Bức tường Berlin.
Chỉ số đô la Mỹ (DXY), theo dõi biến động giá đồng bạc xanh so với một rổ sáu ngoại tệ mạnh, giảm 7 trong 9 tuần gần nhất, gần như xóa sạch mức tăng đạt được sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hồi đầu tháng 11 năm ngoái.
Đà giảm giá của đô la, nếu kéo dài, có thể ảnh hưởng đến mọi thứ, từ dòng vốn đầu tư toàn cầu cho đến các chuyến du lịch giữa hai bên bờ Đại Tây Dương.
Trong nhiều thế hệ, các các nhà lãnh đạo chính trị Mỹ nhìn chung ủng hộ vị thế tối cao của đồng đô la trong hệ thống tài chính toàn cầu, một phần vì điều này giúp Mỹ vay vốn rẻ hơn.
Chi tiêu quốc phòng mạnh mẽ của Washington góp phần củng cố vị thế đó bằng cách làm tăng thâm hụt ngân sách của Mỹ, phần lớn được tài trợ bởi nhà đầu tư nước ngoài, những người nắm giữ khoảng 30% nợ chính phủ Mỹ.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump và một số cố vấn của ông hiện đang thể hiện quan điểm muốn giảm nguồn lực giúp bảo vệ an ninh của các đồng minh. Các cố vấn muốn một đồng đô la yếu hơn hơn để thúc đẩy sản xuất trong nước, bằng cách làm cho hàng hóa của Mỹ rẻ hơn đối với người mua nước ngoài.
Theo Lloyd Blankfein, cựu CEO của ngân hàng Goldman Sachs, các chính sách này có mục đích riêng về góc độ vĩ mô.
“Các chính sách này sẽ khiến thị trường biến động trong ngắn hạn nhưng tôi nghĩ nền kinh tế Mỹ sẽ tốt đẹp hơn nếu lực lượng lao động có thể sản xuất nhiều thứ và có đủ khả năng chi trả cho những gì họ làm ra”, ông nói.
Tuy nhiên, các chuyên gia ở Phố Wall lo sợ mặt trái của những thay đổi như vậy. Đồng đô la yếu hơn sẽ khiến hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn, thúc đẩy lạm phát và khiến Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) khó cắt giảm lãi suất hơn. Dòng tiền thoát ra khỏi các tài sản của Mỹ cũng sẽ làm giảm giá đồng đô la, có thể kéo giá cổ phiếu xuống và dẫn đến chi phí vay của Mỹ cao hơn.
Đồng euro sẽ tăng giá bền vững so với đồng bạc xanh?
Ít người tin rằng đồng đô la sẽ sớm giảm giá mạnh, một phần là do lãi suất của Mỹ vẫn cao hơn hầu hết so với các nền kinh tế phát triển, hứa hẹn tiếp tục giúp Mỹ thu hút đầu tư nước ngoài.
Đà giảm giá của đồng đô la đã khiến các nhà đầu tư bất ngờ. Nhiều người từ lâu tin tưởng rằng, ông Trump sẽ chủ yếu điều hành kinh tế theo cách của một đảng viên Cộng hòa truyền thống. Đó là, tập trung vào việc cắt giảm thuế doanh nghiệp trong nước và giảm bớt các quy định hành chính.
Kỳ vọng kinh tế Mỹ tăng trưởng nhanh hơn cùng với các mức thuế quan nhẹ nhàng ban đầu đã thúc đẩy giá chứng khoán Mỹ và đồng đô la tăng cao hơn.
Tuy nhiên, nhà đầu tư hiện đang xem xét lại những giả định đó. Ông Trump đã áp thuế quan mạnh mẽ với hàng hóa từ các đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ và đe dọa sẽ thêm nhiều mức thuế khác, khiến Canada và Trung Quốc ngay lập tức trả đũa.
Chính quyền của ông đã tiến hành sa thải hàng nghìn công chức liên bang. Những cuộc thảo luận về việc cắt giảm thuế doanh nghiệp trong nước phần lớn chìm vào quên lãng.
Tất cả những điều đó đã làm giảm kỳ vọng tăng tăng trưởng của Mỹ khi nhà đầu tư lo lắng về những bất ổn xung quanh thuế quan.
Trái lại, triển vọng kinh tế châu Âu đang cải thiện. Điều một phần là do dữ liệu kinh tế tốt hơn, nhưng cũng bắt nguồn từ động thái tăng chi tiêu quân sự của châu Âu sau cuộc tranh cãi công khai giữa ông Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hồi cuối tháng 2.
Lo lắng về viễn cảnh không còn có thể trông cậy vào Mỹ để đảm bảo an ninh, gần đây các nhà lãnh đạo Đức tuyên bố sẽ nới lỏng chính sách hạn chế vay trong nhiều thập nhiên để huy động tài chính phục vụ mục đích tăng chi tiêu cho quốc phòng
Các quan chức của Liên minh châu Âu (EU) cũng vạch ra kế hoạch huy động hàng trăm tỉ euro để củng cố quốc phòng và nới lỏng các quy tắc tài khóa ở cấp quốc gia của các nước thành viên.
Đối với nhà đầu tư, thông điệp quan trọng đằng sau những thông báo này là châu Âu sẽ tăng cường đầu tư trong dài hạn.
Đồng euro có những thời điểm tăng giá ngắn hạn so với đồng đô la trong những thập niên gần đây. Thế nhưng, đà tăng giá hiện tại của đồng euro có thể bền vững hơn vì những gì châu Âu đang cam kết không chỉ là một động thái nhất thời, giống như gói kích thích trong đại dịch Covid-19, theo nhận định của Sonu Varghese, nhà chiến lược thị trường toàn cầu của Carson Group.
Ông Trump muốn đô la yếu hơn
Cho đến nay, sự suy giảm giá trị đồng đô la vẫn ở mức khiêm tốn. Dù vậy, diễn biến này đang thu hút sự chú ý của Phố Wall vì phù hợp với tham vọng lâu nay của ông Trump, người thường cho rằng, đô la nên yếu hơn. Năm ngoái, ông tuyên bố rằng sức mạnh của đô la là “một thảm họa đối với các nhà sản xuất của chúng ta”, ám chỉ đến hàng hóa của Mỹ đắt đỏ hơn ở thị trường nước ngoài do đồng đô la mạnh.
Trong một bài viết hồi năm ngoái, Stephen Miran, người gần đây được bổ nhiệm vào ghế Chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế Nhà Trắng đã đưa ra một số ý tưởng về cách ông Trump có thể làm suy yếu đồng đô la, bao gồm thu phí đối dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài mua trái phiếu chính phủ Mỹ.
Một số chuyên gia ở Phố Wall cho rằng, chính phủ của ông Trump có thể triển khai những ý tưởng như vậy.
Eric Stein, giám đốc đầu tư của Voya Investment Management giải lý, một trong những lý do khiến đồng đô la giảm giá gần đây là nhà đầu tư lo ngại Nhà Trắng sẽ tìm cách làm suy yếu đồng đô la.
Tuy nhiên, những người khác không tin chính sách của ông Trump sẽ diễn ra suôn sẻ mong đợi.
Theo Brad Setser, nhà nghiên cứu cấp cao của Hội đồng quan hệ đối ngoại, tổ chức tư vấn có trụ sở ở Washinton, cam kết cắt giảm thuế doanh nghiệp của ông Trump có nghĩa là thâm hụt ngân sách liên bang sẽ vẫn rất lớn. Nhu cầu vay thêm để bù đắp thâm hụt ngân sách sẽ khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ, gây áp lực tăng giá lên đồng đô la khi nhà đầu tư toàn cầu tìm kiếm các tài sản có lợi suất cao.
Trong một kịch bản khác, đồng đô la có thể tiếp tục suy yếu, giúp ông Trump có thể đạt được mục tiêu thu hẹp khoảng cách xuất nhập khẩu giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, Setser cho rằng, kịch bản này sẽ gây tổn thất cho nền kinh tế Mỹ vì nhà đầu tư nước ngoài sẽ rút tiền ra khỏi các tài sản của Mỹ.
