Đập Tam Hiệp khiến Trái Đất lệch trục, ngày ngắn lại

[vuitoichat]

Theo như trục quay lệch đi và độ dài ngày thay đổi vì hồ chứa khổng lồ của đập Tam Hiệp đã làm thay đổi phân bố khối lượng trong lòng Trái Đất. Tuy nhiên, các nhà khoa học tại Trung tâm Không gian Goddard (NASA) cho biết, lượng nước khổng lồ bị chặn đã làm thay đổi sự phân bố khối lượng trong lòng Trái Đất, từ đó ảnh hưởng đến mô-men quán tính và trục quay.

Đập Tam Hiệp ở Trung Quốc đã làm thay đổi trục Trái Đất gần 2,5 cm, khiến ngày dài ra một chút. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Đập Tam Hiệp bắt đầu được xây dựng từ năm 1994 và hoàn thành năm 2006, biến sông Trường Giang thành hồ chứa khổng lồ chứa tới 10.000 tỷ gallon nước. Công trình tạo ra trung bình 0,54 TWh điện mỗi ngày, đủ cung cấp cho 5,4 triệu hộ gia đình trong một tháng và được xem là kỳ quan kỹ thuật của thế kỷ.

Tuy nhiên, các nhà khoa học tại Trung tâm Không gian Goddard (NASA) cho biết, lượng nước khổng lồ bị chặn đã làm thay đổi sự phân bố khối lượng trong lòng Trái Đất, từ đó ảnh hưởng đến mô-men quán tính và trục quay. Kết quả là Trái Đất dịch trục khoảng 3/4 inch (gần 2 cm), theo Daily Express.

Con số này tưởng như nhỏ bé so với kích thước khổng lồ của hành tinh, nhưng trong vật lý thiên văn, đây là thay đổi đáng kể. Khi khối lượng dịch chuyển ra xa trục quay, tốc độ tự quay của Trái Đất chậm lại đôi chút, đồng nghĩa với việc độ dài của một ngày thay đổi.

Hiện tượng này gợi nhớ trận sóng thần Ấn Độ Dương năm 2004, vốn làm Trái Đất lệch trục và rút ngắn ngày đi vài micro giây do dịch chuyển kiến tạo. Nếu thiên tai có thể tạo ra biến đổi như vậy, đập Tam Hiệp cho thấy sức ảnh hưởng của hoạt động con người lên sự vận động của hành tinh cũng không hề nhỏ.

Ngoài việc cung cấp điện năng tương đương sản lượng của nhiều quốc gia và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đập Tam Hiệp còn đóng vai trò kiểm soát lũ lụt khu vực. Nhưng đi kèm với đó là cái giá khổng lồ: 1,2 triệu người phải di dời, gần 600 km bờ sông bị nhấn chìm, nhiều hệ sinh thái và cảnh quan tồn tại hàng thế kỷ bị phá hủy.

Một nghiên cứu công bố năm 2010 trên tạp chí Geophysical Research Letters khẳng định những siêu dự án như Tam Hiệp có thể tác động sâu sắc đến sự cân bằng vi tế của Trái Đất. Các chuyên gia vì thế kêu gọi cần đánh giá kỹ lưỡng cả hệ quả môi trường lẫn địa vật lý trước khi triển khai những công trình quy mô tương tự.