01/11/20
Tác giả Thomas Wright
Bài trên báo The Atlantic
Dịch bởi Người Mỹ Gốc Việt
Thomas Wright là Thành viên Cấp cao tại Viện Nghiên cứu Brookings
Donald Trump sẽ không bao giờ thực sự ra đi, ngay cả khi ông bị đánh bại một cách vang dội vào thứ Ba. Không phải ngày 4 tháng 11, không phải ngày 20 tháng Giêng, không phải khi ông chết đi, không phải trong một trăm năm. Ông ấy có thể là điều mà thế hệ tương lai nhớ nhất về thời đại của chúng ta. Không phải vì những gì ông ta đã làm được, mà vì câu chuyện về một vị vua điên loạn là một câu chuyện bất hủ.
Donald Trump bây giờ là một phần nội tại của câu chuyện về nước Mỹ.
Hiện tượng này rất hiếm, đó là lý do tại sao nó rất thu hút. Hoàng đế La Mã Caligula từng bổ nhiệm con ngựa của mình làm thẩm phán của La Mã. Ông không cho bất cứ ai nhìn vào ông trên đường phố, là một kẻ tàn bạo nhiệt tình, và dường như đã thực sự tin rằng ông ta là một vị thần linh. Vua George III của Anh, người mà cơn điên đã được dựng thành phim Hollywood, được cho là đã cố gắng bắt tay với một cái cây, vì nghĩ rằng đó là Vua của nước Phổ, mặc dù câu chuyện này gần như chắc chắn là ngụy tạo. Nước Mỹ đã tương đối miễn nhiễm với kiểu nhà lãnh đạo này, mặc dù Richard Nixon đã có một số khoảnh khắc trong những năm tháng bị phong toả cuối cùng - ra lệnh cho các hoạt động quân sự mà ông không bao giờ có ý định thực hiện, suy nghĩ công khai về việc sử dụng quân đội để nắm giữ quyền lực và trút hết căm hờn vào các cuộn băng ghi âm.
Vua điên cũng làm chất liệu cho các tác phẩm văn học tuyệt vời. Game of Thrones bắt đầu một vài năm sau cái chết của một nhân vật như vậy và giới thiệu theo cách của nó những nhà lãnh đạo phi lý dọc theo đó. King Lear của William Shakespeare là câu chuyện về một vị vua ưa thích những lời xu nịnh và bị lợi dụng bởi chính con gái của mình.
Trump không cố gắng bắt tay với một cái cây, nhưng ông ấy có nhiều tính cách, yếu điểm và đặc điểm riêng của cùng khuôn mẫu. Tổng thống không có khả năng đồng cảm, dễ bị xu nịnh và dễ có hành vi tự hại bản thân. Ông ta có một gia đình bốc đồng có ảnh hưởng quá mức đối với chính quyền của ông. Ông tham gia vào những thuyết âm mưu ngớ ngẩn nhất. Sự giàu có của ông ta, hoặc ngược lại, được che giấu sau màn bí mật. Ông cảm thấy bất an. Ông chưng ra những thành kiến sâu sắc nhất của mình trên Twitter cho cả thế giới thấy. Ông quyến rũ đám đông. Mọi thứ về ông ta - mái tóc, màu da rám nắng, cà vạt dài, chiếc mũ ngốc nghếch - đều kỳ dị.
Ông là tổng thống của một trong những quốc gia hùng mạnh nhất trong lịch sử, một quốc gia giành quyền lực vô song vào vị tổng tư lệnh của mình, bao gồm cả quyền sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông cũng có những đối thủ đáng gờm với những câu chuyện mạnh mẽ của riêng họ — tổng thống người Mỹ gốc Phi đầu tiên và người lẽ ra là nữ tổng thống đầu tiên. Và có vẻ như ông ta có thể đạt thành quả chính trị của mình một phần nhờ bệnh dịch. Thật khó để có được nhiều điều to tát hơn thế.
Điều khiến câu chuyện về Trump trở nên đặc biệt hấp dẫn đối với các thế hệ tương lai là nó không chỉ là một trò hề trong truyện tranh; nó cũng có ý nghĩa to lớn đối với bất kỳ ai muốn hiểu về nước Mỹ vào đầu thế kỷ 21.
Kể từ khi Trump đắc cử, các nhà lý thuyết chính trị đã tranh luận xem nhiệm kỳ tổng thống của ông là nguyên nhân hay triệu chứng của sự thay đổi chính trị. Tri thức thông thường cho rằng ông ta là dấu hiệu của một sự thay đổi lớn hơn. Ông được hưởng lợi từ những xu hướng đang diễn ra — sự vỡ mộng của những cử tri da trắng không được học đại học, những cơn sốc từ cuộc khủng hoảng tài chính và sự mất lòng tin vào chính quyền. Tất cả những điều này đều đúng, nhưng lập luận đó bỏ qua ảnh hưởng mà hành vi phi lý của tổng thống đã gây ra đối với nước Mỹ.
Giả sử, nếu Ted Cruz được bầu làm tổng thống vào năm 2016, ông ta cũng sẽ được hưởng lợi từ các xu hướng dân túy. Nhiều nhà bình luận đã hỏi liệu chủ nghĩa dân tộc của Cruz có đánh dấu sự kết thúc của trật tự quốc tế tự do hay không — xét cho cùng, ông ta là ứng cử viên đầu tiên trong chu kỳ bầu cử năm 2016 sử dụng thuật ngữ Nước Mỹ trên hết (America First) để mô tả chính sách đối ngoại của mình. Người dân châu u gần như chắc chắn sẽ thất vọng về cuộc bầu cử của ông. Nhưng nhiệm kỳ tổng thống của Cruz sẽ khác về chất so với nhiệm kỳ của Trump. Ông ta chắc chắn sẽ không đóng vai bác sĩ trong thời kỳ đại dịch, tích cực quảng cáo các loại thuốc chưa được kiểm chứng hoặc khuyên công chúng tự tiêm thuốc khử trùng. Ông ta sẽ không tweet các mệnh lệnh cho Ngũ Giác Đài. Ông ta có thể đã thể hiện sự đồng cảm khi ông ta gặp một người đoạt giải Nobel có sáu anh em và mẹ bị Nhà nước Hồi giáo sát hại. Ông ta sẽ không công bố tình yêu của mình với Kim Jong Un.
Giả thuyết Cruz rất hữu ích trong việc hiểu những gì về thời gian này mà các nhà sử học có thể gán cho Trump nói riêng. Ở mức độ mà họ tập trung vào các khía cạnh nhất định trong chính sách của chính quyền của ông - chèn ép lá phiếu, cắt giảm thuế đối với người giàu, thất bại không ủng hộ dân chủ ở nước ngoài và việc thúc đẩy bổ nhiệm Thẩm phán Tối cao Pháp viện bầu cử đang diễn ra - Trump là một triệu chứng, không phải là một nguyên nhân của sự thay đổi. Ông ta thậm chí có thể kém cấp tiến hơn những người khác có thể theo ông ta, bao gồm cả Cruz.
Tuy nhiên, sự thiếu cẩn trọng và hành vi thất thường của Trump cũng định hình quỹ đạo của đất nước. Ông ta dường như không có khả năng đọc một bản báo cáo tóm lược hay có tầm nhìn xa hơn ngày hôm sau. Ông không có mong muốn thực sự làm công việc của tổng thống và lại lo trả thù các công chức đang làm việc của họ, có nghĩa là phần lớn chính phủ đã bị bỏ trống dưới sự giám sát của ông. Ông không cảm thấy có trách nhiệm với công dân của các tiểu bang không bỏ phiếu cho ông. Và bây giờ chúng ta đang thấy ông ta sẽ hành động phi lý như thế nào trong một cuộc khủng hoảng, ngay cả khi hành động của ông ta làm tổn hại đến lợi ích chính trị của chính ông. Ông từ chối coi coronavirus là một nguy cơ thực sự và hiện quốc gia này đang ở trong làn sóng lây nhiễm thứ ba và đã phải gánh chịu hơn 19 phần trăm số ca tử vong trên thế giới, mặc dù nó chỉ chiếm 4 phần trăm dân số toàn cầu.
Bỏ phiếu để đuổi Trump đi có thể sẽ không tách Đảng Cộng hòa khỏi chủ nghĩa Trump. Nhưng nó có thể giáng một đòn quyết định chống lại quan điểm cho rằng việc giao phó chức vụ tổng thống cho một người rõ ràng không phù hợp với vai trò này có thể là chuyện chấp nhận được. Và đó không phải là không có gì.
Các nhà sử học tương lai có thể kết luận rằng cuối cùng, nền dân chủ Mỹ đã đủ mạnh để tồn tại với Trump - nghĩa là, nếu cuộc bầu cử diễn ra mà không bị gián đoạn. Nếu Trump thắng, thì tất cả mọi mong đợi sẽ tắt ngấm. Ông ta sẽ cảm thấy hoàn toàn được vô tội và sẽ tin rằng chỉ một mình ông ta đại diện cho ý chí của nhân dân. Đó chỉ còn là một bước ngắn từ mức độ ngạo mạn đó đến nỗ lực đổi thay tận gốc và thậm chí hủy bỏ các yếu tố chính của nền dân chủ Mỹ và vai trò toàn cầu của đất nước này.
Trump hiện là một phần nội tại của câu chuyện nước Mỹ - vị tổng thống điên rồ đầu tiên của nước này. Câu hỏi lớn duy nhất còn lại là liệu câu chuyện kéo dài hàng thập kỷ và thậm chí hàng thế kỷ kể từ bây giờ sẽ kết thúc với những gì Trump đã làm cho nước Mỹ hay với những gì nước Mỹ đã làm cho Trump. Điều đó sẽ sớm được giải đáp./.
Nguyên bản tiếng Anh:
The Story of Our Mad King Will Live on Well Past the Election
