Tổng thống Donald Trump đã tập trung sự tức giận và trả đũa vào một người ngay trong những phút đầu tiên nhậm chức, thậm chí trước khi lễ nhậm chức của ông kết thúc, đó là tướng quân đội đã nghỉ hưu Mark Milley, sĩ quan cấp cao nhất và nổi tiếng nhất trong quân đội trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống.
Tướng Mark Milley từng phục vụ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Ảnh Getty
Vào ngày 20/1, khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức, bức tranh chân dung mới được công bố của tướng Milley từ thời ông còn là chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân đã được lặng lẽ gỡ bỏ khỏi hành lang trong Lầu Năm Góc, nơi trưng bày chân dung của tất cả các cựu chủ tịch. Một tuần sau, một bức chân dung khác của Milley từ thời ông còn là tham mưu trưởng Lục quân đã được gỡ bỏ.
Sự sỉ nhục vẫn chưa kết thúc đối với ông Milley. Bộ trưởng quốc phòng mới được ông Trump bổ nhiệm là Pete Hegseth tuyên bố ông sẽ chấm dứt đội ngũ an ninh của tướng Milley và mở cuộc điều tra về vị tướng đã nghỉ hưu này để xem liệu họ có thể tước quân hàm của ông hay không, tước bỏ một trong những ngôi sao của ông khi về hưu.
Nhưng đòn giáng cuối cùng dành cho tướng Milley có thể là sự im lặng sau hành động trả đũa công khai của ông Trump, người đã vận động tranh cử bằng cách trừng phạt những kẻ thù chính trị của mình.
Rất ít người lên tiếng bảo vệ ông Milley và ngay cả quân đội, nơi vị tướng bốn sao này đã cống hiến hàng thập kỷ, cũng không muốn đưa ra bất kỳ phản ứng nào.
Một vị tướng mới nghỉ hưu đã lưu ý với Military.com rằng, tướng Milley "có khả năng gây phóng xạ cao nhất".
Military.com đã liên hệ với gần một chục sĩ quan cấp tướng đương nhiệm và đã nghỉ hưu để xin bình luận về các hành động mà chính quyền ông Trump đã thực hiện đối với tướng Milley. Không ai trong số họ lên tiếng ngay cả khi tên của họ được giữ kín để bảo vệ họ khỏi bị trả thù, một thông lệ phổ biến trên báo chí cho phép các quan chức nói thẳng thắn khi quan điểm của họ có thể bị trả thù.
Nỗ lực của tổng thống nhằm xóa bỏ lịch sử của Milley và trừng phạt ông khi ông nghỉ hưu dường như là chưa từng có trong lịch sử gần đây. Các đồng minh của ông Trump lập luận rằng họ đang tìm cách buộc Milley phải chịu trách nhiệm về những gì họ coi là sự phản bội tổng thống trong cuộc nổi loạn bạo lực tại Điện Capitol vào ngày 6/1/2021, khi ông Milley liên lạc với người đồng cấp Trung Quốc của mình trong bối cảnh hỗn loạn để đảm bảo với quốc gia đó rằng Mỹ sẽ không bắt đầu một cuộc xung đột quân sự.
Trong bài phát biểu chia tay khi nghỉ hưu, ông Milley không bao giờ nhắc đến tên ông Trump nhưng đã nói rõ rằng "Chúng tôi không tuyên thệ với một cá nhân".
"Chúng tôi tuyên thệ trước Hiến pháp và chúng tôi tuyên thệ trước lý tưởng về nước Mỹ, và chúng tôi sẵn sàng chết để bảo vệ nó", ông Milley nói thêm.
Milley bị xóa khỏi lịch sử Lầu Năm Góc
Mặc dù việc xóa một bức chân dung có vẻ là một vấn đề bình thường, nhưng Lầu Năm Góc không chỉ là không gian văn phòng - hàng dặm hành lang của nơi này còn là đài tưởng niệm sống về lịch sử và di sản quân sự.
Ngoài mỗi dịch vụ dành riêng hành lang cho những thành tựu và lịch sử của họ, Lầu Năm Góc còn tưởng niệm hàng trăm nhà lãnh đạo, anh hùng và trận chiến kéo dài từ khi thành lập quốc gia hoặc khi thành lập các dịch vụ. Có chân dung của các bộ trưởng chiến tranh, hiện vật lịch sử và thậm chí cả những mô hình phức tạp đến mức người ta kết hợp hai cabin trực thăng Huey thời chiến tranh Việt Nam.
Trong số những màn trình diễn đó có những hành lang treo ảnh chân dung của mọi chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và, đối với Lục quân, có một hành lang treo ảnh chân dung của mọi tham mưu trưởng.
Cả hai hành lang hiện đều có khoảng trống nơi treo chân dung của Milley, thành tựu của ông đã bị xóa khỏi dòng thời gian lịch sử của trụ sở Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, phản ứng trước việc xóa bỏ này vẫn là sự im lặng đáng sợ.
Lầu Năm Góc, mặc dù rõ ràng là một phần của nỗ lực xóa bỏ các bức chân dung, nhưng không hề lên tiếng.
Các viên chức tại văn phòng bộ trưởng quốc phòng cho biết họ không có bình luận gì về việc gỡ bỏ bức chân dung đầu tiên và nói rằng hãy hỏi Quân đội về việc gỡ bỏ bức chân dung thứ hai. Văn phòng Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, một chức vụ hiện do Tướng Charles "CQ" Brown nắm giữ, cũng không có ý kiến gì về vấn đề này. Không một ai trong Lầu Năm Góc tiết lộ ai là người ra lệnh gỡ bỏ.
Tuy nhiên, đáng chú ý hơn là các quan chức và nhóm người từng tập hợp xung quanh một vị tướng đang bị chỉ trích trong nhiều năm qua giờ đây cũng vẫn giữ im lặng.
Military.com đã liên hệ với Hiệp hội Quân đội Mỹ (AUSA) và Hiệp hội Sĩ quan Quân đội Mỹ (MOAA) - những nhóm ủng hộ cho binh lính và sĩ quan quân đội - và không bên nào muốn nói bất cứ điều gì về cách đối xử với Milley.
Ngược lại, khi Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville, đảng Cộng hòa-Ala., trì hoãn việc thăng chức của hàng trăm sĩ quan quân đội cấp cao vào năm 2023 nhằm gây sức ép buộc Lầu Năm Góc đảo ngược chính sách chi trả cho việc đi lại và nghỉ phép của những quân nhân muốn phá thai, MOAA đã sẵn sàng lên tiếng bảo vệ các vị tướng.
Trong suốt gần một năm nắm quyền, Tuberville lập luận rằng Lầu Năm Góc có nhiều tướng lĩnh và đô đốc hơn mức cần thiết và quân đội đang yếu nhất trong suốt cuộc đời ông .
Người đứng đầu MOAA, Trung tướng đã nghỉ hưu Brian Kelly, cho biết những phát biểu của Tuberville là "lời lăng mạ ... hạ thấp và thiếu tôn trọng những hy sinh mà họ đã bỏ ra để bảo vệ đất nước chúng ta".
"Những quân nhân tương lai đang theo dõi màn trình diễn chính trị này và đang xem xét lại quyết định phục vụ của mình", Kelly viết về Tuberville trong một lá thư được công bố vào tháng 11/2023.
Nhiệm kỳ chủ tịch của ông Milley chắc chắn rất khó khăn, và ông đã bị cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ lên án nhiều lần vì quan điểm của ông về sự đa dạng trong quân đội hoặc hành động của ông trong bối cảnh các cuộc biểu tình bạo lực trên toàn quốc sau cái chết của George Floyd.
Nhưng rạn nứt lớn nhất giữa vị tướng Lục quân và ông Trump xảy ra sau vụ bạo lực tại Điện Capitol vào ngày 6/1. Trong những ngày sau cuộc nổi loạn, tướng Milley đã gọi điện hai lần cho một vị tướng Trung Quốc là Lý Tác Thành.
"Nhiệm vụ của tôi vào thời điểm đó là hạ nhiệt căng thẳng", ông Milley nói với các thượng nghị sĩ năm đó, và giải thích rằng ông hy vọng sẽ xoa dịu nỗi lo sợ trong giới lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc rằng Mỹ có thể tấn công Trung Quốc trong bối cảnh hỗn loạn và bất ổn của quá trình chuyển giao quyền lực tổng thống đang bị rung chuyển bởi bạo lực.
Tướng Milley "chắc chắn" rằng cựu tổng thống "không có ý định tấn công người Trung Quốc, và tôi có trách nhiệm trực tiếp truyền đạt các mệnh lệnh và ý định của tổng thống", ông nói.
Trong chiến dịch tái tranh cử năm 2023, ông Trump tuyên bố, ông Milley có thể phải đối mặt với cái chết "vào thời xa xưa" vì lời kêu gọi này.
Tuy nhiên, ông Milley không phải là vị tướng đầu tiên bất hòa với cấp trên dân sự của mình.
Vào những năm 1950, trong Chiến tranh Triều Tiên, Tướng Douglas MacArthur đã xung đột với Tổng thống Harry Truman về hướng đi của cuộc xung đột. Cuối cùng, MacArthur đã ra lệnh cho quân đội của mình xâm lược Triều Tiên và vượt qua vĩ tuyến 38, phá hỏng nỗ lực ngừng bắn của Truman.
Trang web của thư viện Truman cho biết : "Đây không phải là lần đầu tiên vị tướng này phớt lờ mệnh lệnh trực tiếp từ tổng tư lệnh của mình" .
MacArthur bị cách chức chỉ huy vào tháng 4/1951 nhưng đã trở về và được chào đón như một người hùng tại quê nhà. Từ năm 1981, Lầu Năm Góc đã vinh danh vị tướng này bằng một hành lang tưởng niệm cuộc đời ông trong quân phục. Trong số các vật trưng bày có huy chương, quân phục và đồ dùng cá nhân của MacArthur.
Vào cuối sự nghiệp của Milley, cũng có một vài lời chia tay hoa mỹ trên báo chí. Các bài viết dài dựa trên các cuộc phỏng vấn với vị tướng này mô tả ông là người bảo vệ Hiến pháp trong thời kỳ thử thách lịch sử của đất nước .
Milley bị điều tra, thỏa thuận an ninh bị hủy bỏ
Ngoài việc ngay lập tức xóa bỏ hình ảnh của tướng Milley khỏi Lầu Năm Góc, các quan chức của chính quyền ông Trump cũng có động thái vào cuối ngày thứ Ba để thu hồi quyền hạn cho đội an ninh của ông và đình chỉ quyền miễn trừ an ninh của ông Milley.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Ullyot cho biết trong một tuyên bố rằng, Hegseth "cũng đã chỉ đạo Tổng thanh tra Bộ Quốc phòng tiến hành điều tra các sự kiện và hoàn cảnh xung quanh hành vi của tướng Milley để bộ trưởng có thể xác định liệu có nên mở lại quyết định đánh giá cấp bậc quân sự của ông hay không".
Nếu Milley cuối cùng bị giáng chức, sự thay đổi tương ứng trong các khoản thanh toán lương hưu có thể lên tới hàng trăm nghìn đô la trong suốt quãng đời còn lại của ông.
Việc thu hồi đội ngũ an ninh của ông Milley diễn ra vào thời điểm một số cựu quan chức của ông Trump phải đối mặt với các mối đe dọa từ Iran xuất phát từ lập trường cứng rắn của chính quyền đầu tiên của ông đối với quốc gia này và cụ thể là vụ quân đội giết chết Tướng Iran Qassem Suleimani, chỉ huy Lực lượng Quds, lực lượng hải ngoại của Lực lượng Vệ binh Cách mạng tinh nhuệ.
Một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã nói với các chương trình chính trị vào ngày 2/2 rằng họ thực sự lo ngại về sự an toàn của John Bolton và Mike Pompeo, hai quan chức khác đã bị ông Trump tước quyền bảo vệ an ninh như một phần của chiến dịch trả đũa rõ ràng.
Tờ The Guardian đưa tin, theo một cựu quan chức cấp cao của chính quyền Biden, chính quyền Trump "biết rõ" về "những mối đe dọa đang hiện hữu" đối với các cựu quan chức chính phủ và họ gọi động thái này là "cực kỳ vô trách nhiệm".
Động thái tước bỏ quyền bảo vệ của ông Milley đã nhận được một số lời kêu gọi ủng hộ từ các nhà lập pháp đảng Dân chủ.
Vào thứ Tư, Thượng nghị sĩ Jack Reed, D.-RI, đảng viên Dân chủ cấp cao tại Ủy ban Quân vụ Thượng viện, cho biết "thật không công bằng khi Tổng thống Trump và Bộ trưởng Hegseth hủy bỏ lệnh bảo vệ Tướng Milley để thỏa mãn sự hài lòng chính trị của họ".
"Chính quyền đã đặt ông Milley và gia đình ông vào tình thế nguy hiểm nghiêm trọng, và họ có nghĩa vụ phải ngay lập tức khôi phục quyền bảo vệ liên bang cho ông ấy", Reed nói thêm trong một tuyên bố bằng văn bản.
Trong khi đó, Dân biểu Adam Smith, D.-Wash., đảng viên Dân chủ cấp cao tại Ủy ban Quân vụ Hạ viện, cho biết "việc xóa bỏ các biện pháp bảo vệ an ninh của tướng Milley sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm - tiền lệ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả những người mặc quân phục và những người đang cân nhắc việc phục vụ cho nước Mỹ".
VietBF@ sưu rập
