Tác động toàn cầu của 'cuộc so găng' Trump - Musk

[nguoiduatinabc]

Starlink phủ sóng hơn 130 quốc gia nhờ một phần hậu thuẫn từ Nhà Trắng. Nhưng khi Trump và Musk đối đầu, tương lai toàn cầu của mạng vệ tinh này trở nên bấp bênh.

Dưới thời ông Trump, Bộ Ngoại giao Mỹ được ví như “trợ lực ngoại giao” giúp Starlink - mạng Internet vệ tinh của SpaceX - thâm nhập vào những thị trường khó tiếp cận.

Với sự hậu thuẫn từ Washington, nhiều quốc gia ở châu Phi và châu Á đã chủ động điều chỉnh chính sách, vừa để hiện đại hóa hạ tầng viễn thông, vừa thể hiện thiện chí chiến lược với Mỹ.

Chẳng hạn, đầu tháng 5, Cộng hòa Dân chủ Congo đã cấp phép cho Starlink hoạt động. Cuối tháng 5, Nam Phi nới lỏng một đạo luật từng yêu cầu các công ty viễn thông chia sẻ 30% cổ phần cho cộng đồng từng bị phân biệt đối xử - một bước đi được xem là “bật đèn xanh” cho Starlink mà không cần tuân thủ ràng buộc sở hữu trong nước.

Starlink sẽ ra sao nếu không còn Trump “chống lưng”?

Theo Politico, mối quan hệ ngày càng căng thẳng giữa Elon Musk và Tổng thống Donald Trump đang làm dấy lên lo ngại về triển vọng mở rộng toàn cầu của Starlink.

Trong bối cảnh một số quốc gia đang hoặc sắp bước vào các vòng đàm phán thương mại với Mỹ, việc cấp phép cho Starlink có thể bị đưa trở lại bàn thương lượng - đặc biệt nếu Musk không còn được coi là nhân vật có “kênh hậu trường” kết nối với Nhà Trắng.

Một cựu giám đốc điều hành Starlink nhận định: “Khi các chính phủ đàm phán thương mại, họ thường cân nhắc những yếu tố có giá trị để trao đổi. Nhưng giờ đây, tôi thậm chí không chắc Starlink còn nằm trong phép tính đó nữa hay không”.

Gambia, Cameroon và đặc biệt là Lesotho được cho là những quốc gia đã “chịu ảnh hưởng rõ rệt” từ áp lực ngoại giao của Washington trong việc mở cửa thị trường cho Starlink - mạng Internet vệ tinh do Elon Musk sáng lập.



Trong số các quốc gia được cho là đã chịu ảnh hưởng từ sức ép ngoại giao của Washington, Lesotho là trường hợp đáng chú ý. Tháng 4 vừa qua, chính phủ nước này bất ngờ cấp phép cho Starlink, chỉ vài tuần sau khi bắt đầu vận động để được miễn trừ mức thuế nhập khẩu 50% mà Tổng thống Trump áp đặt lên một số nước châu Phi.

Dù là một quốc gia nhỏ, bước đi của Lesotho phần nào cho thấy cách nhiều nước đang sử dụng công nghệ như một “quân bài chiến lược” để cải thiện vị thế trong quan hệ thương mại với Mỹ, nhất là trong bối cảnh chính trường Washington còn nhiều bất định.

Việc Bộ Ngoại giao Mỹ lồng ghép lợi ích của Starlink vào các cuộc đàm phán thương mại đang gây tranh cãi trong giới chuyên gia. Cơ quan này không xác nhận cũng không phủ nhận thông tin trên, chỉ đưa ra tuyên bố ngắn gọn: “Mọi công dân yêu nước đều mong muốn doanh nghiệp Mỹ thành công trên trường quốc tế, nhất là trước các đối thủ đến từ Trung Quốc”.

Tuy nhiên, theo giới quan sát, triển vọng toàn cầu của Starlink có thể chịu tác động nếu căng thẳng giữa Elon Musk và ông Trump tiếp tục leo thang. Trong những kịch bản tiêu cực, chính quyền Mỹ hoàn toàn có thể tạo sức ép theo nhiều hướng, từ kéo dài quy trình cấp phép đến rút lại các hỗ trợ chính sách ngầm.

“Ở kịch bản cực đoan, Mỹ thậm chí có thể xem xét lại giấy phép hoạt động không gian mà Starlink đang sở hữu, dù khả năng này vẫn được đánh giá là rất thấp”, một chuyên gia nhận định.

Starlink bị cạnh tranh, châu Âu rót 60 tỷ euro vào không gian

Trong bối cảnh bất ổn chính trị Mỹ có nguy cơ làm suy yếu vị thế quốc tế của Starlink, nhiều quốc gia bắt đầu cân nhắc các lựa chọn thay thế cho hệ thống Internet vệ tinh do Elon Musk phát triển.

Tại châu Âu, một nhóm nghị sĩ Nghị viện châu Âu mới đây đã gửi thư kêu gọi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phân bổ gói ngân sách lên tới 60 tỷ euro nhằm tăng tốc phát triển lĩnh vực không gian. Một phần đáng kể trong đó dự kiến dành cho dự án IRIS2 - hệ thống liên lạc vệ tinh được thiết kế để cạnh tranh trực tiếp với Starlink.

Tuy nhiên, theo chuyên gia kỳ cựu Tim Farrar, phần lớn đối thủ tiềm năng của Starlink vẫn còn ở rất xa vạch xuất phát.

“Amazon đang xây dựng hệ thống Kuiper, Trung Quốc cũng đẩy mạnh mạng vệ tinh riêng, nhưng tất cả đều cần thêm nhiều năm để bắt kịp chòm sao hơn 7.000 vệ tinh mà SpaceX đã triển khai”, ông Tim Farrar nhận định.

Ông Farrar cho rằng chính quyền Mỹ không có nhiều lựa chọn: “Hiện tại, Starlink vẫn là mạng vệ tinh duy nhất có thể phủ sóng toàn cầu. Bộ Ngoại giao Mỹ buộc phải bảo vệ lợi ích vệ tinh quốc gia, thay vì để các đối thủ từ Trung Quốc vượt lên”.