Dù chịu tổn thất lớn, Hamas tin rằng họ vẫn có thể cầm cự để đạt được một thỏa thuận với Israel nhằm đảm bảo tương lai của mình ở Gaza.
Israel đã hạ hàng nghìn tay súng Hamas, loại bỏ phần lớn các chỉ huy quân sự cấp cao và phá hủy hàng loạt kho vũ khí cùng mạng lưới đường hầm ngầm do lực lượng này kiểm soát tại Gaza. Chiến dịch của Israel khiến hàng chục nghìn dân thường thiệt mạng, biến nhiều thành phố thành đống đổ nát và đẩy người dân trong khu vực vào cuộc sống cùng cực.
Hamas muốn tiếp tục tồn tại ở Gaza và đến nay vẫn từ chối khuất phục trước đối thủ. Điều này bắt nguồn từ một hệ tư tưởng đã bám sâu trong nhóm từ lâu, giới chuyên gia nhận định.
Các tay súng Hamas ở miền trung Dải Gaza hồi năm 2023. Ảnh: Reuters
Kể từ sau cuộc đột kích của Hamas vào miền nam Israel ngày 7/10/2023, châm ngòi cho xung đột ở Gaza, các thủ lĩnh nhóm thừa nhận chiến dịch phản công do Israel thực hiện đã gây ra sức tàn phá khủng khiếp. Nhưng Hamas khẳng định đây là "cái giá" phải trả cho "tự do cuối cùng".
Một số thủ lĩnh Hamas cho biết mục tiêu của nhóm không phải đánh bại Israel trên chiến trường mà là kéo Tel Aviv vào một cuộc xung đột khó giải quyết, khiến họ bị cô lập về mặt ngoại giao và làm suy yếu ủng hộ quốc tế dành cho họ. Israel từ đó phải nhận ra rằng các chính sách của họ đối với người Palestine là sai lầm và không bền vững.
"Từ điển của Hamas không có từ đầu hàng như Israel và Mỹ đang kêu gọi", Khaled al-Hroub, giáo sư tại Đại học Northwestern ở Qatar, cho hay.
Theo một quan chức tình báo cấp cao Trung Đông am hiểu vấn đề, Izz al-Din al-Haddad, lãnh đạo cánh quân sự của Hamas, gần đây cho biết nếu không thể đạt được một thỏa thuận "xứng đáng" để kết thúc cuộc đối đầu với Israel, xung đột cuối cùng sẽ trở thành một cuộc chiến giải phóng của Hamas và thành viên nhóm sẵn sàng "chết vì lý tưởng".
Với Hamas, một "thỏa thuận xứng đáng" phải chấm dứt giao tranh và cho phép nhóm tiếp tục nắm giữ quyền lực ở Gaza. Hamas từng đồng ý ngừng bắn với Israel, một phần để giảm bớt gánh nặng cho người dân Gaza. Tuy nhiên, lực lượng này kiên quyết từ chối chấm dứt giao tranh theo những điều khoản do Israel đặt ra, trong đó có việc họ phải giải giáp vũ khí và đưa các lãnh đạo đi lưu vong.
Không có dấu hiệu nào cho thấy Hamas thay đổi lập trường. Tuần qua, nhóm ra một tuyên bố tái khẳng định rằng họ sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận, trong đó tất cả con tin còn ở Gaza sẽ được trả tự do để đổi lấy một số tù nhân Palestine, song Israel phải rút quân để xung đột chấm dứt.
Nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ chấp nhận hai phương án: Tiêu diệt hoàn toàn Hamas bằng vũ lực hoặc giải tán nhóm thông qua đàm phán. Ông bác bỏ mọi thỏa thuận chấm dứt xung đột mà Hamas vẫn có thể tồn tại sau đó.
Thường dân ở Gaza đang là những người phải trả giá đắt nhất khi xung đột tiếp diễn.
"Vũ khí của Hamas có ngăn được Israel giết chúng tôi không?" Abdullah Shehab, 32 tuổi, người đang sống nhờ nhà chị gái tại Gaza City, nói. "Chúng có ngăn được Israel kiểm soát các thành phố của chúng tôi không? Thứ duy nhất mà chúng làm được là tạo cho Israel cái cớ để tiếp tục các cuộc chiến".
Theo giới chức Israel, cuộc đột kích của Hamas hồi tháng 10/2023 khiến khoảng 1.200 người dân nước này thiệt mạng và khoảng 250 người khác bị bắt cóc. Hamas ăn mừng cuộc tấn công nhưng hơn 60.000 người ở Gaza đã thiệt mạng trong chiến dịch đáp trả của Tel Aviv.
Giới quan sát đánh giá lập trường không thể dung hòa của Hamas và Israel về cách chấm dứt xung đột khiến giao tranh sẽ không thể ngừng lại cho đến khi một trong hai bên bắt buộc phải thỏa hiệp. Theo các nhà phân tích chính trị Palestine, Hamas đến nay vẫn giữ vững niềm tin rằng Israel cuối cùng sẽ chấp nhận một thỏa thuận không yêu cầu nhóm phải nhượng bộ.
"Hamas biết rằng việc tiếp tục giao tranh sẽ đi kèm cái giá rất đắt, nhưng họ hy vọng sẽ đạt một thỏa thuận có thể chấp nhận được nếu họ kiên nhẫn và kiên định", Esmat Mansour, nhà phân tích Palestine từng ngồi tù nhiều năm ở Israel cùng một số thủ lĩnh cấp cao Hamas, cho hay.
"Họ nhìn thấy những áp lực từ cả bên trong và bên ngoài khiến Israel phải cân nhắc chấm dứt chiến dịch và Hamas biết rằng Israel không thể giải thoát các con tin nếu thiếu họ", ông nói thêm. "Vì vậy, họ tự nhủ 'tại sao chúng ta phải đầu hàng khi có thể đạt được thỏa thuận tốt hơn?'".
Tuy nhiên, Mansour lưu ý Hamas cũng có thể đã chấp nhận thực tế rằng để duy trì một phần quyền lực, họ cần đưa ra những nhượng bộ khó khăn, như ngừng tuyển mộ, ngừng huấn luyện quân sự hay ngừng sử dụng vũ khí và đưa chúng vào kho lưu giữ, có thể dưới sự giám sát của một bên thứ ba.
Ibrahim Madhoun, nhà phân tích Palestine thân cận với Hamas, cho hay nhóm cần "lối thoát" khỏi cuộc chiến. "Vấn đề là Israel đã đóng tất cả các lối thoát", ông nói.
Trước công chúng, Hamas vẫn từ chối cân nhắc thảo luận về việc từ bỏ vũ khí hoặc đưa các chỉ huy đi lưu vong. Husam Badran, thành viên cấp cao trong nhóm, giải thích rằng họ từ chối đầu hàng là để bảo vệ người Palestine.
"Chúng tôi đang đối phó với một chính phủ cực đoan đã thực hiện các cuộc thảm sát người dân của chúng tôi và vẫn âm mưu sát hại, tàn sát và trục xuất họ", Badran nói. "Chúng tôi không thể ngừng tự vệ và bảo vệ người dân khi mà cộng đồng quốc tế bất lực và Mỹ đứng về phía họ".
Ông khẳng định nếu không có một thỏa thuận chính trị rõ ràng nhằm bảo vệ người dân Palestine và vùng đất của họ, Hamas "sẽ tiếp tục chiến đấu".
Cư dân Gaza đang phải đối mặt với nguy cơ cuộc chiến có thể kéo dài sang năm thứ ba. Mặc dù phẫn nộ trước chiến dịch tấn công liên tục của Israel, nhiều người cũng cảm thấy thất vọng với Hamas.
"Chúng tôi đang bị mắc kẹt", Shehab, người phải sơ tán và sống nhờ nhà chị ở Gaza City, nói. "Thực sự, khác biệt duy nhất giữa người dân chúng tôi và các con tin Israel là chúng tôi ở trên mặt đất còn họ ở dưới lòng đất".
VietBF@sưu tập
