EU chuẩn bị giáng đòn kinh tế lên Israel giữa khủng hoảng Gaza

[miro1510]

Ủy ban châu Âu quyết định cứng rắn hơn với Israel song hiện tại cần có sự đồng thuận từ các nước thành viên.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu trong một cuộc họp báo tại Brussels, Bỉ. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Ngày 17/9, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại, bà Kaja Kallas, đã công bố kế hoạch hạ cấp quan hệ thương mại với Israel và trừng phạt các quan chức cấp cao của quốc gia này, liên quan đến những phát hiện về vi phạm nhân quyền ở Gaza.

Bà Kallas phát biểu trong cuộc họp báo ở Brussels: “Tôi muốn nói rõ ràng: mục tiêu không phải là trừng phạt Israel, mà là cải thiện tình hình nhân đạo ở Gaza”.

Theo tờ Politico (Mỹ), diễn biến này đánh dấu thay đổi lớn trong cách tiếp cận của EU đối với Israel. Các biện pháp do Ủy ban châu Âu đề xuất vẫn cần được các quốc gia thành viên phê chuẩn.

Các biện pháp này nhằm mục đích áp thuế đối với khoảng 5,8 tỷ euro hàng hóa nhập khẩu từ Israel cũng như trừng phạt hai qaun chức trong chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu là Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich.

Bà Von der Leyen lần đầu tiên nêu bật các mức thuế quan và lệnh trừng phạt được đề xuất trong bài phát biểu trước Nghị viện châu Âu vào tuần trước. Điều này đánh dấu rạn nứt nghiêm trọng nhất trong quan hệ EU - Israel trong nhiều thập niên.

Bà Von der Leyen có động thái áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Israel sau nhiều tháng chịu áp lực từ một số nhà lãnh đạo EU, các nhóm chính trị và thậm chí từ cả nhân viên EU, những người đã ký thư ngỏ kêu gọi bà trừng phạt Israel vì cuộc chiến ở Gaza.

Theo các quan chức cấp cao EU, trong gói biện pháp được công bố ngày 17/9, EU muốn đình chỉ khoảng 20 triệu euro hỗ trợ trực tiếp cho một số dự án của Israel.

Israel đã phản ứng dữ dội trước đề xuất này. Bộ trưởng Ngoại giao Israel Gideon Sa’ar cáo buộc bà Von der Leyen trao quyền cho các nhóm khủng bố.

Mặc dù vậy, nếu được thông qua, các biện pháp được đề xuất sẽ mang tính tượng trưng nhiều hơn là gây thiệt hại kinh tế cho Israel khi chỉ nhắm mục tiêu vào 37% tổng kim ngạch xuất khẩu sang EU và không ảnh hưởng đến thương mại dịch vụ cũng như các giao dịch tài chính. EU là đối tác thương mại chính của Israel.

Người dân Palestine đứng trên đống đổ nát sau các cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza. Ảnh: IRNA/TTXVN

Trong một diễn biến khác, Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo Liên hợp quốc (OCHA) cho biết tình hình tại Dải Gaza đang xấu đi nhanh chóng. Chỉ trong hai ngày 14–15/9, gần 48.000 người phải rời bỏ nhà cửa, nâng tổng số lượt di dời từ giữa tháng 8 đến nay lên hơn 190.000 người. Pháo kích và không kích tiếp tục dội xuống thành phố Gaza và các khu vực lân cận. Quân đội Israel tái khẳng định đây là “vùng chiến sự nguy hiểm”, yêu cầu dân thường rời xuống phía Nam.

Theo OCHA, hệ thống y tế Gaza đang trên bờ vực sụp đổ: ngân hàng máu và phòng xét nghiệm gần như cạn kiệt, nhiều cơ sở y tế có nguy cơ đóng cửa trong vài ngày tới. Hiện chỉ còn 50% số trạm y tế của Cơ quan cứu trợ người tị nạn Palestine của Liên hợp quốc (UNRWA) tại thành phố Gaza còn hoạt động. Các đoàn cứu trợ chở nhiên liệu và thuốc men liên tục bị trì hoãn hoặc hủy bỏ vì tình trạng mất an ninh, kẹt xe và cướp bóc, khiến hàng cứu trợ không thể đến tay người dân cần nhất.