Công bố mới của NASA khiến giới khoa học toàn cầu chấn động

[PinaColada]

NASA vừa khiến cộng đồng khoa học toàn cầu chấn động khi công bố phát hiện “bằng chứng rõ ràng nhất” về khả năng tồn tại sự sống trên Sao Hỏa.

Năm ngoái, tàu thăm dò Perseverance đã ghi nhận một dòng sông khô nằm ngay phía bắc xích đạo của Hành tinh Đỏ, nơi xuất hiện những vết đốm gỉ sét kỳ lạ được gọi là “vết báo đốm” (leopard spots).

Theo ông Sean Duffy, quản trị viên NASA, các vết đốm này có thể là dấu tích của những sinh vật cổ đại từng tồn tại hàng tỷ năm trước trên Sao Hỏa. Mới đây, các nhà khoa học đã hé lộ hình dạng có thể của những sinh vật ngoài hành tinh này.


Sean Duffy (đứng giữa)

Điều kiện sống khắc nghiệt trên Sao Hỏa

Bất kỳ sinh vật nào từng tiến hóa trên Sao Hỏa đều phải đối mặt với bức xạ mạnh, trọng lực yếu và biên độ nhiệt khắc nghiệt, dao động từ 20°C vào ban ngày và xuống -153°C vào ban đêm. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho biết vẫn có khả năng một số sinh vật đơn giản có thể tiến hóa trong môi trường này.

Nếu có sự sống trên Sao Hỏa gần như chắc chắn là các vi sinh vật đơn giản như vi khuẩn. Trong trường hợp hiếm hoi, chúng sẽ cần phát triển các khả năng thích nghi đặc biệt để tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt này.


Khi khảo sát khu vực có tên Bright Angel, tàu Perseverance phát hiện một nhóm vết đốm bất thường trông giống những vệt báo đốm. Các nhà khoa học gọi đây là điểm tiếp xúc, nơi các phản ứng hóa học và vật lý đã xảy ra.

Đáng chú ý, phòng thí nghiệm trên tàu phát hiện hai khoáng chất giàu sắt trong các vết đốm này: Vivianite - thường xuất hiện trong vật chất hữu cơ đang phân hủy và Greigite - chất được sản sinh bởi các vi sinh vật trên Trái Đất.

Tiến sĩ Keyron Hickman Lewis, nhà khoa học tại Đại học Birkbeck, London và là đồng tác giả báo cáo của NASA, chia sẻ: “Những liên kết hữu cơ - khoáng chất quan sát được tại Bright Angel tương tự như các cấu trúc do vi sinh vật tạo ra trên Trái Đất. Vì vậy, đây là một phát hiện rất đáng chú ý trên Sao Hỏa. Tôi cho rằng đây là bằng chứng tiềm năng thuyết phục nhất về sự sống trên hành tinh này từ trước đến nay.”

Các nhà khoa học vẫn chưa thể loại trừ khả năng những vết đốm này hình thành do quá trình phi sinh học và Tiến sĩ Hickman Lewis nhấn mạnh rằng đây chưa phải là “bằng chứng không thể chối cãi”. Tuy nhiên, sau một năm xem xét bằng chứng và loại trừ các giải thích khác, nhóm nghiên cứu tự tin rằng đây có thể là một “dấu hiệu sinh học” quý giá chứng minh sự tồn tại của sự sống.


Hình dạng có thể của "sự sống" trên Sao Hỏa

Các dấu hiệu tiềm năng được tìm thấy tại miệng hố va chạm Jezero, nơi hàng tỷ năm trước từng có nước, môi trường có thể từng là nơi sinh sống của sự sống. Tiến sĩ Hickman-Lewis nhận định:

“Môi trường mà chúng tôi tìm thấy những dấu hiệu này là một hệ sinh thái giàu nước, có nhiệt độ thấp, rất thích hợp cho vi sinh vật.”

Trong bài báo đăng trên tạp chí Nature, các nhà nghiên cứu cho rằng các vi sinh vật có thể ăn các nguyên tố tự nhiên như carbon, lưu huỳnh và phốt pho trong đá, đồng thời bài tiết ra khoáng chất mà chúng ta nay thấy dưới dạng vết báo đốm.

Công bố mới của NASA khiến giới khoa học toàn cầu chấn động - Ảnh 3.
Tiến sĩ Sanjeev Gupta, nhà khoa học Trái Đất tại Imperial College London, nhấn mạnh:

“Hàng tỷ năm trước, nước lỏng từng tồn tại trên bề mặt, tạo điều kiện sống. Nếu có sự sống, đó hẳn là các vi sinh vật đơn giản. Chúng ta chưa thể nói nhiều hơn về điều đó.”

Dựa trên các ví dụ từ Trái Đất, giáo sư Michael Garrett, nhà thiên văn học tại Đại học Manchester, nhận định:

“Hãy hình dung những vi khuẩn cực kỳ cứng cỏi, tương tự sinh vật sống trong môi trường mặn, lạnh hoặc thiếu oxy trên Trái Đất. Chúng có thể sống trong hồ nước mặn hoặc sâu dưới lớp vỏ Trái Đất, chứng minh rằng sự sống vẫn tồn tại được ngay cả khi điều kiện bề mặt khắc nghiệt.”

Nếu những vết báo đốm thực sự là dấu hiệu sinh học, nhóm nghiên cứu tin rằng chúng không chỉ tồn tại ở một khu vực duy nhất. Tàu Perseverance hiện đang khảo sát các lớp đá cổ xung quanh Jezero để tìm kiếm dấu hiệu sự sống lan rộng hơn.

Tuy nhiên, khả năng xuất hiện sự sinh vật phức tạp hơn trên Sao Hỏa gần như không thể. Giáo sư Garrett giải thích:

“Sau khoảng 1 tỷ năm, khí hậu Sao Hỏa thay đổi mạnh khi gió Mặt Trời tước đi bầu khí quyển, biến hành tinh này trở nên lạnh và khô. Điều kiện khắc nghiệt sẽ hạn chế kích thước và độ phức tạp của bất kỳ sinh vật nào.”

Trong trường hợp hiếm hoi có sự sống phức tạp, các sinh vật sẽ cần thích nghi với bức xạ cực tím mạnh, lạnh sâu và nước lỏng hạn chế. Chúng có thể sống dưới đất hoặc có lớp da dày bảo vệ. Có lẽ, chúng sẽ giống các loài sinh vật sống trong môi trường khắc nghiệt trên Trái Đất như thằn lằn sa mạc hoặc các loài lọc thức ăn gần các mạch nước nóng.

VietBF@ sưu tập