Vietbf.com - Thanh Nga tên thật là Nguyễn Thị Nga sinh ngày 31/7/1942 tại Tây Ninh. Cố Nghệ sĩ ưu tú Thanh Nga đă để lại dấu ấn sâu đậm trong ḷng khán giả bằng nhiều vai diễn cải lương. Cuộc đời làm nghệ thuật của bà từ lúc chạm tới thành công đến khi về với tổ nghiệp là chuỗi những tinh hoa. Có thể nói Nghệ sĩ ưu tú Thanh Nga đă từng là một tên tuổi chói sáng trong sân khấu cải lương nói riêng và trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật lúc bấy giờ. Bà được ưu ái gọi bằng cái tên: Nữ hoàng sân khấu - Thanh Nga.

Hữu Phước và Thanh Nga trong một cảnh của tuồng xă hội. (H́nh: Bộ sưu tập của Ngành Mai)
Trong một lần phỏng vấn của báo chí, nữ nghệ sĩ Hồng Nga đă chia đào cải lương làm sáu loại, ngoài 5 loại nhiều người có, riêng loại thứ 6: thanh sắc, ca diễn toàn bích, loại này rất hiếm, tựa như bao nhiêu năm cải lương mới có một Thanh Nga. Với nhận xét trên hầu như mọi người mến mộ nghệ thuật cải lương ai cũng đồng ư.
Thế nhưng, nếu đi sâu hơn nữa vào bản chất người nghệ sĩ thanh sắc vẹn toàn này th́ phải nói rằng Thanh Nga được cả trong và ngoài giới ngưỡng mộ thương mến. Ngoài ra Thanh Nga c̣n có ḷng nhân hậu mà hiếm nghệ sĩ nào từng ăn cơm tổ có được, chẳng hạn như trường hợp sau đây, được ghi lại trong t́nh sử cải lương Cuộc Đời Thanh Nga quyển 2:
Đêm đầu tiên gánh Thanh Minh Thanh Nga hát tại Phú Cường, B́nh Dương, đă đem đến sự thành công vượt bực, khán giả đầy rạp, không những vé ngồi các hạng bán hết mà luôn cả vé đứng coi cũng không c̣n chỗ để bán, do đó bà Bầu Thơ vô cùng đẹp dạ, công nhân đào kép, soạn giả, giàn đờn cũng vui lây, ai nấy đều lên tinh thần. Sau khi văn hát tất cả được bà bầu đăi cháo gà, thịt gà xé phay và gần một chục kết la ve con cọp (rượu bia khi xưa người miền Nam gọi là la ve), mọi người ăn uống phủ phê, vừa ăn nhậu, vừa khen ngợi Thanh Nga đă đề nghị đoàn đi lưu diễn đúng chỗ là B́nh Dương, chớ nếu như đi tỉnh khác th́ chắc ǵ được như thế. Một vài người lên tiếng nói rằng Thanh Nga có chơn mạng được tổ nghiệp pḥ trợ nên mở miệng đề nghị là “trúng tủ” ngay, và dĩ nhiên ai cũng mong đêm hát ngày mai cũng như đêm nay vậy.
Sáng hôm sau trong khi mọi người trong đoàn hát c̣n đang say ngủ (thông thường đào kép cải lương họ ngủ đến sau 10 giờ trưa) th́ Thanh Nga đă thức dậy từ sáng sớm, cô dự định đi Bầu Bàng, Bến Cát, để thăm quê ngoại của Lư Hùng, xem nơi đây sinh hoạt người dân như thế nào, mà đối với cô hiện giờ như có cái ǵ lưu luyến với địa danh này.
Trong lúc Thanh Nga chuẩn bị th́ bà Bảy Tầm Vu đi vào pḥng chia vui với cô buổi hát thành công khi đêm, đồng thời cũng nói là vô t́nh mà ḿnh được biết một gánh hát nhỏ nọ tŕnh diễn ở một ngôi đ́nh làng gần đây đêm qua đă không mở màn được, do bởi đoàn Thanh Minh Thanh Nga về B́nh Dương đă khiến cho họ không c̣n khán giả, phải nghỉ hát, bị lỗ lă và hiện đang sửa soạn dọn đi nơi khác.
Nghe thế, Thanh Nga bồi hồi xúc động, bởi sự thiệt hại của gánh hát kia cũng do cô một phần lớn, đă gián tiếp gây thiệt hại cho người ta, và cô đang suy nghĩ t́m cách giúp đỡ, th́ một ư nghĩ vụt hiện ra trong trí, cô nói với bà Bảy Tầm Vu;
-Thím Bảy kêu chú Tám tài xế đến đưa Nga đi liền bây giờ, và thím cũng cùng đi với Nga.
-Đi đâu mà sớm quá vậy cô?
-Th́ thím Bảy cứ đi kêu chú Tám đến đây, đi đâu lát nữa th́ biết chớ nói ra dài ḍng mất th́ giờ.
Biết ư Thanh Nga không muốn nói nhiều nên bà Bảy Tầm Vu đi ngay, và một lúc sau là chú Tám tài xế đă có mặt, Thanh Nga nói:
-Thím Bảy chỉ đường cho chú Tám đưa Nga đến ngôi đ́nh có gánh hát mà thím vừa nói lúc năy đi.
Bà Bảy Tầm Vu lấy làm lạ tại sao Thanh Nga lại muốn đến đó, đến để làm chi, cô có liên quan ǵ đến gánh hát kia? Tuy thắc mắc nhiều nhưng bà không dám hỏi, sợ rằng Thanh Nga cho rằng ḿnh đây ṭ ṃ nên hối thúc tài xế đi lấy xe, và lúc chiếc Peugeot 203 vừa chạy đến bà vội vă lên ngồi ở băng trước hướng dẫn cho chú Tám tài xế, và chẳng mấy chốc th́ chiếc xe đă chạy đến nơi. Thanh Nga thấy một số người đang thu dọn gánh hát đúng như bà Bảy Tầm Vu cho biết, cô nói:
-Thím Bảy vô trong đó coi ai là bầu gánh, nếu gặp thím mời ra đây, Nga muốn nói chuyện với người bầu gánh hát này.
Bà Bảy Tầm Vu xuống xe rồi mau lẹ đi vào ngôi đ́nh, th́ vài phút sau một người đàn ông trạc tuổi trung niên cùng đi ra với bà, và khi cả hai đi gần tới th́ Thanh Nga đă vội xuống xe, cô tươi cười định hỏi có phải là người mà ḿnh muốn gặp không, th́ ông này vừa thấy cô là lên tiếng phiền trách ngay:
-Trời ơi! Cô Thanh Nga ơi, tại gánh Thanh Minh Thanh Nga của cô mà đêm qua không có con ma nào ở đây coi hát, bữa nay không gạo nấu cơm, đào kép húp cháo hết rồi đó cô!
-Chú khỏi lo, không ai ăn cháo cả, Nga nghe nói nên đến đây liền để giúp cho chú có tiền trả lương cho mấy cô chú, anh chị đào kép như là có hát vậy.
Quá bất ngờ, người bầu gánh nói nhanh:
-Thiệt không đó cô, nếu được như vậy họ mang ơn cô biết là bao.
-Cùng một tổ nghiệp với nhau mà chú, Nga rất thông cảm vấn đề này. À! Mà chú định dọn gánh đi đâu vậy?
-Chưa biết, để dọn đồ đạc cho gọn lại rồi, tôi mới đi kiếm chỗ khác.
-Nga đề nghị với chú dọn đến Bầu Bàng hát vài bữa.
-Trời ơi! Bầu Bàng dân nghèo lắm, về đó hát bán vé cho ai?
-Chú cứ dọn đến Bầu Bàng đi, Nga mua giàn cho.
Người bầu gánh vô cùng thắc mắc, nghĩ bụng không biết Thanh Nga nhắm vào cái ǵ mà kêu ông dọn gánh đến Bầu Bàng, một xă mà dân chúng phần lớn làm nghề cạo mủ cao su th́ đâu có dư dả tiền bạc mà đi coi hát chớ! Trong quá khứ cho thấy gánh nào về đó cũng chết hết, vậy mà cô Thanh Nga lại nói là sẽ mua giàn, cô nói thiệt hay nói chơi đây? Ông định hỏi th́ Thanh Nga nói tiếp:
-Chú cứ cho gánh dọn đến Bầu Bàng ngày hôm nay đi, và cho quảng cáo chiều mai mở màn, Nga sẽ có mặt hát cho bà con coi một vài lớp tuồng.
Lại càng thêm thắc mắc, người bầu gánh nói:
-Có cô hát nữa à, hát cách nào, không lẽ cô thế vai đào chánh của tôi?
-Không phải vậy đâu, đào kép của gánh vẫn hát như thường, vai người nào nấy hát, Nga sẽ hát một vài lớp tuồng ngắn của gánh Thanh Minh Thanh Nga thôi.
-Nghĩa là cô chỉ hát thêm lớp tuồng nào đó thôi, chớ không dính dáng đến tuồng của tôi?
-Đúng vậy, Nga sẽ lựa lớp tuồng ưng ư để hát trước khi cho mở màn tŕnh diễn tuồng chính của chú.
Sau một hồi thảo luận th́ Thanh Nga móc ví trao tiền mua giàn trước cho người bầu gánh, đồng thời đưa luôn tiền thiệt hại của buổi hát đêm qua, khiến ông này mừng rỡ rối rít cám ơn và đi nhanh vào đ́nh cho mọi trong gánh biết là ông quyết định dọn gánh đến Bầu Bàng, bởi có người mua giàn rồi. Cả gánh đều mừng rỡ và riêng Thanh Nga th́ thơ thới trong ḷng, cô đă giải tỏa được mối ưu tư do ḿnh đem đến sự thiệt hại cho người khác. C̣n bà Bảy Tầm Vu và chú Tám tài xế theo dơi sự việc từ đầu tới cuối, người nào cũng vô cùng thắc mắc tại sao Thanh Nga là đào chánh của đoàn hát lớn, mà lại đi hát khơi khơi cho gánh hát nhỏ, lại c̣n thêm cái chuyện mua giàn là điều hết sức lạ lùng. Tuy vậy cả hai người chỉ chờ sự việc xảy ra coi có ǵ trở ngại th́ giúp cho Thanh Nga thôi, chớ không bàn ra tán vào hoặc có ư kiến ǵ hết.
Chiều tối hôm đó trước khi vẽ mặt sắm tuồng, Thanh Nga cho người kêu Hữu Phước và hề Kim Quang đến tiệm nước Tàu nằm ở phía bên kia đường trước rạp hát bàn chuyện chiều mai đi hát ở Bầu Bàng, mà ư định của cô là 2 người nghệ sĩ này sẽ cùng đi hát với cô. Muốn cho hai người không phải thắc mắc vấn đề, Thanh Nga nói rơ luôn là hát đền bù thiệt hại cho gánh hát nhỏ kia và cô chịu trả tiền thù lao như hát tuồng vậy.
Thấy việc làm có ư nghĩa mà trong đó cũng có phần “lấy điểm” với Thanh Nga nên Hữu Phước không nhận tiền thù lao, c̣n hề Kim Quang th́ cũng thông cảm nhận đờ mi thôi.
Được hai nghệ sĩ trong đoàn đồng ư, Thanh Nga vui mừng cám ơn trước Hữu Phước, Kim Quang và cả hai cũng rất vui vẻ chớ không thắc mắc ǵ cả, bởi hề Kim Quang cũng muốn được ḷng cô đào chánh con của bầu gánh, biết đâu nay mai sẽ có dịp nhờ cậy. Riêng về Hữu Phước th́ cũng muốn đi hát với Thanh Nga, chớ nếu không th́ có thể cô sẽ mời người khác thay thế, chừng đó đương nhiên sẽ lung lay ngôi vị kép chánh mà ḿnh đang nắm trong tay? Thế nhưng, Hữu Phước đâu có ngờ rằng buổi hát chiều mai ở Bầu Bàng là món quà của Thanh Nga dành tặng cho bà con quê hương người yêu của cô.
Thật vậy, ngoài Thanh Nga ra không ai biết được B́nh Dương là quê hương bên ngoại của chàng phi công Lư Hùng, kể cả bà Bầu Thơ cũng chẳng biết luôn, bởi sau ngày Đại Hội Không Quân th́ những ǵ thuộc về căn cội chàng phi công Phi Đội Lôi Hổ, mà chàng ta từng kể cho Thanh Nga nghe tại cổng trại phi trường Tân Sơn Nhứt, cô chẳng hề tiết lộ với ai, thành thử ra Hữu Phước không tài nào hiểu nổi tâm sự thầm kín của cô đào chánh đang hát đóng cặp với ḿnh trên sân khấu Thanh Minh Thanh Nga. Giả thử nếu như mà Hữu Phước biết được buổi hát chiều ngày mai ấy là của Thanh Nga dành tặng cho Lư Hùng th́ chắc là anh ta sẽ từ chối mà c̣n thêm bực tức, và cũng do không biết nên Hữu Phước chỉ hỏi Thanh Nga hát tuồng ǵ, lớp nào để chuẩn bị mà thôi.
NV