Cùng một đảng chính trị ghét các tập đoàn lớn, thúc đẩy biên giới mở, ủng hộ việc mở rộng trợ cấp của chính phủ và yêu cầu mức lương tối thiểu cao hơn—trong khi ủng hộ nhập cư bất hợp pháp làm giảm tiền lương của những người lao động có trình độ thấp—cũng muốn bạn tin rằng Trung Quốc và thâm hụt thương mại là ổn. Nhưng không phải vậy.
Chế độ thuế quan của Tổng thống Trump , khiến cả đồng minh và đối thủ đều lo lắng , là một động thái táo bạo nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ bằng cách đối phó với thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ, vốn đã làm suy yếu ngành sản xuất trong nước và đe dọa đến chủ quyền quốc gia.
Thâm hụt thương mại xảy ra khi một quốc gia nhập khẩu nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn là xuất khẩu. Nói một cách đơn giản hơn, điều này có nghĩa là Hoa Kỳ mua nhiều hàng hóa từ thế giới hơn là bán. Mặc dù điều này có vẻ không phải là vấn đề trên bề mặt—suy cho cùng, chúng ta đang nhận được hàng hóa mình muốn—thâm hụt thương mại dai dẳng và ngày càng tăng phản ánh các vấn đề sâu xa hơn. Chúng thường chỉ ra sự xói mòn năng lực công nghiệp, mất việc làm, sự phụ thuộc ngày càng tăng vào nợ nước ngoài và sự dễ bị tổn thương về kinh tế.
Hai trong số những ví dụ rõ ràng nhất về mất cân bằng thương mại của Hoa Kỳ là với Trung Quốc và Đức. Theo Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ, năm 2023, thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ với Trung Quốc là khoảng 279 tỷ đô la. Bất chấp nhiều thập kỷ ngoại giao và các hiệp định thương mại, Trung Quốc vẫn tiếp tục tràn ngập thị trường Hoa Kỳ bằng các sản phẩm giá rẻ, trong khi vẫn duy trì một mê cung thuế quan, trợ cấp và các rào cản pháp lý khiến các công ty Hoa Kỳ không thể thâm nhập vào thị trường Trung Quốc.
Trong khi đó, Đức, dưới sự bảo trợ của Liên minh châu Âu, có thặng dư thương mại hàng hóa khoảng 67 tỷ đô la với Hoa Kỳ trong cùng năm. Ô tô và máy móc của Đức chiếm ưu thế trong nhập khẩu của Hoa Kỳ, trong khi xuất khẩu của Hoa Kỳ bị kìm hãm bởi thuế VAT và các quy định phức tạp của EU.
Sự mất cân bằng không phải là kết quả của thất bại của Mỹ mà là kết quả của các hoạt động thương mại không công bằng ở nước ngoài. Thuế quan là một phần quan trọng của sự chênh lệch này. Trung Quốc áp dụng mức thuế trung bình là 7,5% đối với hàng hóa của Hoa Kỳ, trong khi mức trung bình của Hoa Kỳ chỉ là 2,5%. Ô tô và hàng hóa công nghệ cao phải đối mặt với mức thuế của Trung Quốc lên tới 15%.
Cả Đức và Trung Quốc đều sử dụng trợ cấp trong nước, thủ tục hành chính rườm rà, hạn ngạch nhập khẩu và quy trình chứng nhận không minh bạch để bảo vệ ngành công nghiệp trong nước. Trung Quốc đã nhiều lần hạ giá đồng tiền của mình để xuất khẩu rẻ hơn, làm suy yếu các nhà sản xuất của Mỹ. Các chính phủ nước ngoài đầu tư chiến lược vào các ngành công nghiệp mà họ cho là thiết yếu, trong khi Hoa Kỳ phần lớn đã từ bỏ kế hoạch công nghiệp. Thuế quan của Trump là phản ứng đối với những hành vi này, chứ không phải là nguyên nhân gây ra tình trạng hỗn loạn kinh tế. Trên thực tế, chúng đại diện cho nỗ lực nghiêm túc đầu tiên sau nhiều thập kỷ để khắc phục vấn đề.
Ý tưởng cho rằng thâm hụt thương mại “không quan trọng” là hoàn toàn sai lầm. Sản xuất như một phần của GDP Hoa Kỳ đã giảm từ 25% vào năm 1970 xuống còn dưới 11% ngày nay. Từng là nước dẫn đầu thế giới về thép, chất bán dẫn và điện tử, Hoa Kỳ đã chứng kiến các nhà máy của mình chuyển ra nước ngoài. Đây không chỉ là những tổn thất kinh tế mà còn là những điểm yếu chiến lược.
Kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới năm 2001, Hoa Kỳ đã mất khoảng 3,7 triệu việc làm sản xuất. Đây là những công việc lương cao, thường là công việc của công đoàn hỗ trợ toàn bộ cộng đồng. Những công việc thay thế - thường là trong dịch vụ hoặc bán lẻ - trả lương thấp hơn nhiều. Để tài trợ cho thâm hụt thương mại của mình, Hoa Kỳ vay hoặc bán tài sản. Các khoản nợ của Kho bạc Hoa Kỳ do nước ngoài nắm giữ hiện vượt quá 7,6 nghìn tỷ đô la, riêng Trung Quốc nắm giữ 859 tỷ đô la.
Điều này mang lại cho các đối thủ chiến lược đòn bẩy to lớn đối với nền kinh tế và hệ thống tài chính của chúng ta. Mặc dù đồng đô la vẫn mạnh cho đến nay, thâm hụt thương mại kinh niên làm suy yếu giá trị lâu dài của nó. Một đồng đô la suy yếu sẽ đẩy giá nhập khẩu lên cao, gây ra lạm phát và làm xói mòn mức sống của các gia đình Mỹ. Đại dịch COVID-19 và các cuộc xung đột toàn cầu đang diễn ra đã cho thấy Hoa Kỳ phụ thuộc như thế nào vào chuỗi cung ứng nước ngoài đối với các mặt hàng thiết yếu—bao gồm thuốc men, chất bán dẫn và khoáng sản quan trọng. Trong một cuộc khủng hoảng, sự phụ thuộc này có thể trở nên thảm khốc.
Những người chỉ trích Tổng thống Trump sẽ chế giễu và tuyên bố ông đang sử dụng thuế quan như một chiêu trò chính trị. Nhưng dữ liệu cho thấy rõ ràng: thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ không chỉ là vấn đề kế toán mà còn là điểm yếu của quốc gia. Không quốc gia nào có thể duy trì được sự vĩ đại khi mất đi khả năng sản xuất, đổi mới và tự vệ. Cách tiếp cận của Trump là khôi phục lại sự công bằng.
Nếu các quốc gia khác muốn tiếp cận người tiêu dùng Mỹ, họ nên tuân theo cùng một quy tắc. Điều đó có nghĩa là hạ thấp thuế quan, xóa bỏ rào cản và cho phép các công ty Mỹ cạnh tranh bình đẳng. Cho đến khi họ làm được như vậy, thuế quan không phải là bảo hộ—mà là yêu nước.
