Lệnh trừng phạt mới từ Mỹ ảnh hưởng đến xuất khẩu dầu của Nga thế nào?

[Romano]

Số liệu cho thấy dù bị trừng phạt, Nga vẫn giữ khối lượng xuất khẩu gần như không đổi; chỉ mức chiết khấu tăng, trong khi Trung Quốc và Ấn Độ vẫn là khách hàng chủ lực.Các lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào các công ty dầu mỏ lớn của Nga, đặc biệt là Rosneft và Lukoil, đã thu hút sự chú ý rộng rãi, nhưng cho đến nay, tác động của chúng đối với khối lượng xuất khẩu dầu mỏ của Nga vẫn được đánh giá là không đáng kể, theo báo Kommersant (Nga). Mặc dù có sự điều chỉnh trong chuỗi cung ứng và mức chiết khấu, dữ liệu tháng 10 cho thấy khối lượng xuất khẩu dầu thô qua đường biển của Nga vẫn tương đối ổn định.

Dựa trên đánh giá của Trung tâm Chỉ số Giá (Centre for Price Indices), xuất khẩu dầu thô Nga bằng đường biển trong tháng 10 đã giảm 1,2% so với tháng trước, đạt 470.000 tấn mỗi ngày. Sự sụt giảm nhẹ này không được các nhà phân tích coi là nghiêm trọng.

Các thị trường chính của Nga vẫn là: Trung Quốc chiếm 34% lượng dầu thô xuất khẩu (giảm 7,5% xuống 159.000 tấn/ngày); Ấn Độ chiếm 29% (tăng 6,9% lên 138.000 tấn/ngày); Thổ Nhĩ Kỳ chiếm 14% (tăng 8% lên 67.000 tấn/ngày); Ai Cập và Syria chiếm 17%; tỷ lệ các điểm đến "chưa xác định" là 5%.

Sự gia tăng xuất khẩu sang Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ đã bù đắp cho sự sụt giảm tạm thời ở Trung Quốc. Tuy nhiên, những người tham gia thị trường được Trung tâm Chỉ số Giá trích dẫn cho biết người mua Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế do danh sách các công ty dầu mỏ Nga phải chịu hạn chế của Mỹ được mở rộng.

Tác động thực sự sau giai đoạn chuyển tiếp

Các nhà phân tích đều đồng thuận rằng tác động đầy đủ của các lệnh trừng phạt sẽ chỉ trở nên rõ ràng hơn sau ngày 21/11, thời điểm các miễn trừ cho các giao dịch với Rosneft và Lukoil hết hạn, Kommersant lưu ý.

Ông Kirill Bakhtin, Giám đốc Trung tâm Cổ phiếu Nga tại BCS World of Investments, nhận định rằng đến thời điểm đó các công ty đã có đủ thời gian để chuẩn bị và phát triển các phương án cung cấp thay thế. Ông lưu ý rằng việc mua dầu của Nga vẫn tiếp tục, nhưng ngày càng thông qua các trung gian.

Phân tích của chuyên gia Sergey Vakulenko từ Carnegie Politika cho rằng các biện pháp trừng phạt mới "không có nhiều điều mới mẻ" và dự đoán Rosneft và Lukoil "sẽ có thể tiếp tục hoạt động, bất chấp các hạn chế của Mỹ".

Ông Vakulenko đưa ra bằng chứng từ các lệnh trừng phạt trước đó đối với Surgutneftegas và Gazprom Neft, vốn "không làm giảm sản lượng dầu hoặc khối lượng xuất khẩu của cả hai công ty".

Chuyên gia Vakulenko lập luận rằng "lịch sử cho thấy việc nhắm vào Lukoil và Rosneft khó có thể buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin thay đổi hướng đi liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, và sẽ chỉ có tác động nhỏ, tạm thời đến xuất khẩu dầu của Nga".

Ông Vakulenko ước tính rằng nếu các lệnh trừng phạt có hiệu lực, Nga có thể mất "vài tỷ đô la Mỹ mỗi năm, nhưng không đáng kể". Cú sốc tài chính này có thể buộc Điện Kremlin phải giảm chi tiêu quốc phòng, nhưng "chừng đó vẫn chưa đủ để Moskva bắt đầu nghĩ đến việc thay đổi chính sách".

Ấn Độ và Trung Quốc, hai thị trường tiêu thụ dầu mỏ chính của Nga, cũng được dự đoán là "khó có thể ngừng mua dầu của Nga". Cả hai nước đều coi Nga là "một nhà cung cấp dầu thô tương đối rẻ" và xem cuộc chiến Ukraine là một cuộc xung đột mà họ không tham gia, chuyên gia Vakulenko nhấn mạnh.

Tuy nhiên, về lâu dài, ông Vakulenko cũng cảnh báo rằng áp lực trừng phạt như vậy "chắc chắn sẽ làm suy yếu nền kinh tế Nga và làm suy yếu khả năng chống chọi với cuộc đối đầu kéo dài với phương Tây", nhưng đồng thời nó cũng "khuyến khích sự tăng trưởng của các thị trường dầu mỏ không liên quan đến hệ thống tài chính phương Tây"

Tóm lại, trong khi lệnh trừng phạt của Mỹ đang buộc các công ty Nga phải điều chỉnh chuỗi cung ứng và chấp nhận chiết khấu, dữ liệu ban đầu và phân tích của chuyên gia cho thấy tác động trực tiếp lên khối lượng xuất khẩu có vẻ sẽ bị hạn chế, ít nhất là trong ngắn hạn.