WASHINGTON—Tại sao khi những y tá mặc đồ bảo hộ vẫn có thể bị lây nhiễm Ebola từ bệnh nhân, nhưng giới chức y tế vẫn nói rằng gần như chắc chắn bạn sẽ không bị lây nhiễm khi ngồi cùng ai đó trên một chuyến bay?
Thẩm phán Hạt Dallas ông Clay Jenkins trả lời câu hỏi trong một buổi họp báo tổ chức tại Ṭa án Hạt Dallas về trường hợp nhân viên y tế thứ hai bị nhiễm Ebola, ngày 15/10/2014. Ông đứng cùng với Varga (từ Trái sang Phải), Thị trưởng thành phố Dallas Mike Rawlings và Giám đốc Cục Y tế và Dịch vụ nhân sinh thành phố Dallas Zachary Thompson. (Stewart F. House/Getty Images)
Thứ nhất, tỷ lệ bị lây nhiễm của một người ngồi cạnh bệnh nhân nhiễm Ebola vẫn c̣n nhỏ, ngay cả sau khi có tin tức về một y tá nhiễm virus Ebola đă đón chuyến bay thương mại trong tuần này được công bố.
Sau đó các nhà chức trách đă tăng cường các biện pháp kiểm dịch hành khách trên các chuyến bay đến từ Tây Phi.
Nhưng ngay cả khi bạn chẳng may ngồi cạnh một hành khách nhiễm bệnh nhưng chưa bị phát hiện, các chuyên gia y tế sẽ vẫn đánh giá nguy cơ lây nhiễm là rất thấp hoặc gần như không có.
Dưới đây là lư do tại sao:
Người ngồi trên xe buưt hoặc máy bay đó có thể vẫn chưa có khả năng lây nhiễm
Nghiên cứu cho thấy những người mắc virus Ebola sẽ không lây nhiễm cho tới khi họ bắt đầu có các triệu chứng , như cảm sốt, đau người hay đau dạ dày.
Cho tới nay, hai hành khách bị nhiễm Ebola đă đi trên máy bay thương mại của Mỹ là:
- Người đàn ông từ Liberia mới tử vong vào ngày 8/10 ở một bệnh viện ở Dallas khi mới đến Mỹ người này vẫn chưa có các biểu hiện bị ốm , theo Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC). V́ vậy nên hành khách bay cùng với anh trên chuyến bay của hăng United Airlines hiện vẫn chưa được liệt vào danh sách có khả năng mắc bệnh.
- Nữ y tá đă bay trên máy bay hăng Frontier Airlines từ Ohio trở lại Dallas vào đêm thứ hai vừa qua cũng chưa xuất hiện các triệu chứng nào, CDC nói. Nhưng đến sáng hôm thứ ba cô bắt đầu có biểu hiện sốt.
Bởi thân nhiệt của cô tăng lên ngay sau khi bay, nên tất cả mọi người bay cùng một chuyến với cô đều sẽ được giới chức y tế phỏng vấn, và những hành khách được xác định có khả năng lây nhiễm sẽ bị giám sát theo dơi. Giám đốc CDC ông Tom Frieden nói rằng đó là để “thêm an toàn”.
“Chúng tôi nghĩ rằng khả năng có người trên chuyến bay này bị lây nhiễm là rất thấp,” ông Frieden phát biểu vào hôm thứ tư vừa qua.
Ông cũng nói rằng cô y tá không nên bay chuyến bay thương mại, bởi v́ cô là một trong những nhân viên y tế được giám sát, theo dơi sau khi đă tiếp xúc với bệnh nhân người Liberia.
Nhưng nếu người đó có biểu hiện ốm?
Ngay cả khi một hành khách đă cảm thấy ốm, song vi rút Ebola lại không lây lan được trong không khí giống như vi rút cúm.
Ebola lây truyền trực tiếp qua dịch cơ thể, như khi máu hay dịch nôn của người nhiễm bệnh dính vào mắt bạn hay qua một vết cắt trên da, các chuyên gia giải thích.
Vậy nếu một người bệnh có triệu chứng hắt hơi vào tay bạn và sau đó bạn vô ư quệt lên mắt? Liệu bạn có bị lây?
Gần đây khi được hỏi về những trường hợp như vậy, Frieden nói rằng, trên lư thuyết, Virut “không phải là không thể” lây nhiễm theo cách đó. Nhưng khả năng xảy ra được cho là vô cùng thấp. Hiện chưa ghi nhận được trường hợp nào như vậy.
“Bạn có phải lo lắng rằng bạn có thể bị lây khi ngồi gần ai đó?” ông nói vào hôm thứ tư. “Câu trả lời là không.”
Frieden nói “Trên thực tế” —Và ông trích dẫn bốn thập kỷ chiến đấu với Ebola ở Châu Phi—rằng căn bệnh này được truyền ra thông qua các tiếp xúc trực tiếp hơn rất nhiều với người mang bệnh.
Tổ chức Y tế Thế giới cũng phát biểu tương tự, đồng thời cũng nhấn mạnh một vài nghiên cứu đă phát hiện thấy vi rút Ebola trong nước bọt của người nhiễm bệnh, thường thấy ở các bệnh nhân đang trong giai đoạn nguy kịch.
Dù vậy, để đề pḥng, CDC vẫn coi những ai đứng cách 1 mét so với một người bị nhiễm Ebola có biểu hiện triệu chứng trong thời gian dài là “đối tượng” cần được theo dơi để phát hiện các dấu hiệu bị lây nếu có trong ṿng 21 ngày.
Thật tội nghiệp cho những người say máy bay. Liệu những hành khách khác sẽ nghi ngờ họ bị nhiễm Ebola?
Mặt khác, các y tá đă chăm sóc các bệnh nhân ở giai đoạn dễ lây nhiễm nhất
Khi t́nh trạng bệnh nhân Ebola càng nặng, họ càng trở nên dễ lây nhiễm hơn.
Lượng vi rút trong dịch cơ thể tăng đột ngột, và cơn bệnh tiến triển đến giai đoạn nôn mửa thành ṿi và tiêu chảy nặng, đôi lúc xuất huyết.
Cùng lúc đó, các nhân viên ở bệnh viện cũng vẫn phải thường xuyên lấy máu, truyền chất sắt qua tĩnh mạch, thay tă, và lau rửa cho bệnh nhân.
Ở các nước Tây Phi, các bác sĩ, y tá và người nhà bệnh nhân đang phải chịu những thiệt hại nặng nề và đặc biệt, nơi mà dịch Ebola đang lây lan mất kiểm soát, và cũng là nơi các thiết bị pḥng hộ và nguồn lực cứu trợ c̣n thiếu thốn.
Cho tới nay, ba người đă được xác nhận nhiễm Ebola bên ngoài Tây Phi — hai người ở Dallas và một người ở Tây Ban Nha — tất cả đều là các nhân viên y tế.
Cả ba người đều đă chăm sóc cho các ca nhiễm Ebola đang trong t́nh trạng nguy kịch, tại các bệnh viện nơi các nhân viên y tế được cho là được bảo vệ bởi các thiết bị bảo hộ.
Sử dụng trang phục pḥng hộ đúng cách là không dễ
Khoác lên ḿnh áo choàng, găng tay, mặt nạ y tế và mũ bảo hộ che mặt nghe không mấy khó khăn.
Nhưng một khi trang phục bị nhiễm bẩn, các công đoạn để cẩn thận tháo rời từng thiết bị ra mà không làm bạn lây nhiễm vi rút lại khá khó khăn. Rất dễ mắc sai lầm.
Giới chức y tế ở Tây Ban Nha nghi ngờ nữ y tá ở Madrid đă bị lây nhiễm sau khi để bàn tay đeo găng chạm vào mặt lúc đang cởi bỏ bộ trang phục của ḿnh.
Giới chức Mỹ hiện đang điều tra xem điều ǵ đă xảy ra ở Dallas. Ông Frieden thừa nhận CDC đă làm chưa đủ để giúp bệnh viện huấn luyện và pḥng hộ cho các nhân viên khi phải đối mặt với trường hợp đầu tiên bị chẩn đoán mắc Ebola ở Mỹ.
Những ai đang gặp rủi ro nhất hiện nay?
Hơn 70 nhân viên khác có thể bị phơi nhiễm vi rút trong lúc đang điều trị cho bệnh nhân người Liberia là Thomas Eric Duncan, tại Bệnh viện Cơ đốc Texas, hiện đang được giám sát và theo dơi.
Trong khi đó, Frieden bày tỏ lạc quan với những người ở Dallas đă từng tự do tiếp xúc với Duncan trước khi anh nhập viện.
Có khoảng 48 người đang bị kiểm tra v́ tiềm ẩn khả năng phơi nhiễm, bao gồm gia đ́nh người bệnh ở cùng khi bị ốm. Họ đă không xuất hiện triệu chứng nào trong khoảng thời gian mà những người nhiễm bệnh thường lên cơn sốt.
Khi họ sắp vượt qua giai đoạn ủ bệnh kéo dài 21 ngày, Frieden nói, “Ngày càng ít khả năng có ai đó trong số họ bị nhiễm Ebola.”
theo vietdaikynguyen
