Nga hôm qua (11/11) đã ký một hợp đồng xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân cho Iran và thông báo kế hoạch xây tổng số tới 9 lò phản ứng cho nước Cộng hoà Hồi giáo vốn được coi là “kẻ thù không đội trời chung” của Mỹ này. Thông tin trên được đưa ra chỉ chưa đầy 2 tuần trước khi đến hạn định cuối cùng cho một thoả thuận về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran.
Nga, Iran ký kết hợp đồng hạt nhân mới
Một loạt thoả thuận đã được ký kết trong chuyến thăm đến thủ đô Moscow của người đứng đầu chương trình hạt nhân của nước Cộng hoà Hồi giáo Iran – ông Ali Akbar Salehi. Trong số các thoả thuận này đáng chú ý nhất là hợp đồng xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân mới tại nhà máy hạt nhân Bushehr do chính Nga giúp Iran dựng lên.
Đặc biệt, các thoả thuận mà Nga và Iran vừa ký kết cũng hướng tới mục tiêu đưa số lượng lò phản ứng hạt nhân mà Nga giúp nước Cộng hoà Hồi giáo xây dựng lên con số 9. Đồng thời, Moscow còn có thể chuyển giao một số công nghệ hạt nhân nhạy cảm liên quan đến sản xuất các thành phần của thanh nhiên liệu cho Tehran.
Những thông tin trên chắc hẳn sẽ khiến Mỹ cùng các đồng minh phương Tây "nhảy dựng" lên vì tức giận và lo ngại, nhất là khi thoả thuận giữa Nga và Iran được đưa ra đúng thời điểm đang diễn ra các hoạt động ngoại giao vào phút chót trước hạn định vào ngày 24/11 tới để tìm một giải pháp nhằm xoá bỏ những hoài nghi của phương Tây về các ý định hạt nhân của Iran cũng như tháo bỏ bớt các biện pháp trừng phạt đang gây tổn thất lớn đến nền kinh tế của Tehran.
Hợp đồng mà ông Salehi vừa ký kết ở thủ đô Moscow là xây dựng hai lòng phản ứng hạt nhân ở cùng địa điểm với một lò phản ứng đang tồn tại có công suất 1.000 megawatt ở nhà máy hạt nhân Bushehr mà Nga giúp Iran xây dựng và vừa được đưa vào hoạt động chính thức hồi năm ngoái.
Theo ông Sergei Kiriyenko – người đứng đầu công ty hạt nhân nhà nước của Nga – Rosatom, Iran sẽ đầu tư tiền cho dự án xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân mà Nga thực hiện ở nhà máy Bushehr. Giá trị hợp đồng này không được công bố.
Một thoả thuận khác hướng tới mục tiêu cuối cùng là đưa con số lò phản ứng hạt nhân mà Nga xây dựng cho Iran lên 9 lò. Ngoài hợp đồng xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân ở nhà máy Bushehr theo cái gọi là Giai đoạn II của dự án, hai lò phản ứng khác cũng sẽ được xây dựng ở cùng địa điểm này để nâng số lò phản ứng hạt nhân ở đây lên con số 5.
Theo tiết lộ của Rosatom, 4 lò phản ứng hạt nhân tương tự khác có thể được xây dựng ở một địa điểm mà Tehran đến nay vẫn chưa quyết định được.
Iran đặt kế hoạch xây dựng thêm 20 nhà máy hạt nhân nữa trong tương lai, trong đó có 4 nhà máy ở Bushehr, nhằm làm giảm sự phụ thuộc của nước này vào dầu mỏ và khí đốt.
Bước ngoặt trong quan hệ Nga-Iran: Một vố đau cho Mỹ?
Người đứng đầu chương trình hạt nhân của Iran – ông Salehi praised hôm qua đã lên tiếng ca ngợi thoả thuận hạt nhân mới mà ông vừa ký kết ở thủ đô Moscow là “một bước ngoặt” trong quan hệ giữa Nga và Iran.
"Những hành động thể hiện tình bạn, tình hữu nghị này của Nga sẽ mãi trong tâm trí của chúng tôi”, ông Salehi phát biểu tại buổi lễ ký kết.
Dự án hạt nhân giữa Nga và Iran “sẽ được thực hiện theo các quy định an toàn của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và sẽ tuân thủ đầy đủ chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân”, công ty Rosatom của Nga cam kết.
Nhiên liệu hạt nhân sẽ được sản xuất tại Nga thông qua một chu kỳ hoàn chỉnh của 8 nhà máy và những nhiên liệu đã qua sử dụng sẽ được đưa trở lại Nga.
Tuy vậy, Rosatom cũng thông báo kế hoạch xem xét dự án sản xuất các thành phần trong thanh nhiên liệu hạt nhân ở Iran.
Chương trình hạt nhân của Iran từ lâu đã là một “cái dằm” gây nhức nhối, khó chịu hàng đầu cho Mỹ và phương Tây. Vì vậy, việc Nga giúp Iran phát triển chương trình hạt nhân là điều mà Mỹ và phương Tây không thể không cảm thấy tức giận.
Phương Tây luôn cáo buộc Iran đang nỗ lực theo đuổi tham vọng chế tạo bom nguyên tử dưới vỏ bọc một chương trình hạt nhân dân sự. Tehran bác bỏ cáo buộc trên, khẳng định chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hoà bình gồm sản xuất điện năng và phục vụ nghiên cứu khoa học.
Trong suốt nhiều năm qua, Iran và các cường quốc đã tiến hành rất nhiều các cuộc đàm phán nhằm tháo gỡ vấn đề gai góc liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran. Gần đây, Mỹ và phương Tây đang rất lạc quan về triển vọng đạt được một thoả thuận hạt nhân với Iran. Theo đó, Mỹ và phương Tây muốn kiềm chế năng lượng làm giàu uranium của Tehran. Trong bối cảnh như vậy, hợp đồng giữa Nga với Iran chắc chắn sẽ bị phương Tây coi là một bước cản trở lớn trên con đường tiến tới một thoả thuận trong các cuộc đàm phán P5+1 sắp tới (đây là cuộc đàm phán giữa 6 cường quốc gồm Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Nga, Trung Quốc với Iran).
Phương Tây do Mỹ dẫn đầu đang dồn ép, bao vây và cô lập Nga vì cuộc khủng hoảng ở nước láng giềng Ukraine. Vì thế, người ta không loại trừ việc Nga đáp trả, răn đe Mỹ và phương Tây thông qua việc đẩy mạnh hợp tác hạt nhân với Iran – nước vốn được xem là kẻ thù số 1 của nước Mỹ.
(VnMedia) (tổng hợp)
