Musk ở trên sân hiên. Musk ở trên sân golf. Bất cứ nơi nào trong tầm mắt ông Trump nhìn tới, đều có người đàn ông giàu nhất thế giới.
Trong gần như mọi cuộc họp mà Tổng thống đắc cử Donald J. Trump tổ chức tại Mar-a-Lago, bên cạnh ông là một người không được bầu vào vị trí nào, không được đề cử vào vị trí nào và chỉ vài tháng trước, không có mối quan hệ ý nghĩa nào với ông.
Đó là Elon Musk.
Người giàu nhất thế giới đã vươn đến một vị trí có ảnh hưởng khác thường, không chính thức trong quá trình chuyển giao của ông Trump, đóng một vai trò khiến ông trở thành doanh nhân quyền lực nhất nước Mỹ.
Ông đã tham dự hầu như mọi "cuộc phỏng vấn xin việc" với đội ngũ của ông Trump, gắn bó với gia đình tổng thống đắc cử, và ông đang cố gắng đưa những người bạn ở Thung lũng Silicon của mình vào những vị trí quan trọng trong chính quyền tiếp theo.
Đệ nhất buddy
Hôm 12/11, ông Trump tuyên bố tỷ phú Musk sẽ giúp lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ, một cơ quan mới để "phá bỏ bộ máy quan liêu của chính phủ". Tuy nhiên, ảnh hưởng thực sự của Musk đối với nỗ lực chuyển giao của tổng thống đắc cử còn vượt xa bài đăng đó.
Người đàn ông giàu nhất thế giới đã tạo ra một hào quang hiếm thấy trong vòng tròn thân cận của ông Trump. Tại Mar-a-Lago vào một buổi tối gần đây, ông bước vào phòng ăn khoảng 30 phút sau khi tổng thống đắc cử bước vào và nhận được tràng pháo tay đứng dậy tương tự, theo lời kể của hai người chứng kiến khoảnh khắc này.
Ông Musk, thường bế cậu con trai 4 tuổi X trên đùi, đã dành phần lớn tuần trước tại Mar-a-Lago, không chỉ tham gia các cuộc "phỏng vấn" mà còn có mặt ở hầu hết mọi cuộc họp và nhiều bữa ăn của ông Trump. Ông chớp nhoáng ghé qua nhà ở Austin, Texas, nơi ông có một khu phức hợp trị giá 35 triệu USD, trước khi quay trở lại hôm 8/11, nơi ông dùng bữa tại phòng ăn và trên sân hiên của Mar-a-Lago, đi dạo quanh cửa hàng quà tặng và dành thời gian trên sân golf - tất cả đều cùng với tổng thống đắc cử.
"Tôi rất vui khi được là đệ nhất buddy!", ông trả lời một người theo dõi mạng xã hội vào cuối tuần rồi.
Theo New York Times, những thông tin này dựa trên khoảng một chục cuộc phỏng vấn với các nhà tài trợ, chính trị gia và bạn bè ở đảng Cộng hòa của ông Musk, nhiều người trong số họ đã yêu cầu giấu tên để nói về các cuộc trò chuyện riêng tư.
Về mặt công khai, chỉ trong tuần đầu tiên của quá trình chuyển giao, ông Musk đã ủng hộ Thượng nghị sĩ Rick Scott của Florida làm lãnh đạo phe đa số tiếp theo của Thượng viện; thúc giục các thượng nghị sĩ Cộng hòa chấp nhận các cuộc bổ nhiệm trong thời gian nghỉ giải lao cho ông Trump; đề xuất rằng tất cả nhân viên chính phủ nên nộp "email hàng tuần về những thành tích"; kêu gọi đóng cửa Bộ Giáo dục; yêu cầu các khuyến nghị về các vai trò quản lý mới mà ông có thể mang lại cho ông Trump; tự hỏi liệu Canada có đang "chết" không; và đăng rất nhiều meme theo chủ đề Trump.
Đằng sau hậu trường, hành vi của ông Musk thực tế hơn nhiều so với mong đợi của một số đồng minh của ông. Vai trò của ông, trong mắt một số phụ tá của ông Trump, thậm chí còn vượt xa Howard Lutnick và Linda E. McMahon, hai nhân vật được bổ nhiệm chính thức cho quá trình chuyển giao của ông Trump.
Ông đã tham gia các cuộc gọi với các nhà lãnh đạo nước ngoài, bao gồm Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, và có kế hoạch gặp trực tiếp Tổng thống Argentina Javier Milei trong tuần này khi nhà lãnh đạo này đến thăm Mar-a-Lago.
Musk cũng đã tham dự ít nhất một cuộc họp an ninh quốc gia với ông Trump cùng với những nhân vật như Stephen Miller - một trợ lý hàng đầu - và Donald Trump Jr., theo một người được thông báo về cuộc họp.
Hôm 13/11, ông Musk đi cùng ông Trump đến cuộc họp với các thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện trên Đồi Capitol. Ông đi cùng trên máy bay của ông Trump đến Washington.
Theo những nguồn thạo tin, ông Musk thường không giới thiệu những cái tên mới cho các vai trò cụ thể, thường chỉ đánh giá những người mà nhóm chuyển giao của ông Trump đang cân nhắc.
Ông đã lên tiếng ủng hộ quyết định của ông Trump không bổ nhiệm ông Mike Pompeo hoặc bà Nikki Haley vào một vị trí an ninh quốc gia cấp cao, mặc dù ông bày tỏ lo ngại về việc trao cho Hạ nghị sĩ Elise Stefanik của New York một vai trò sẽ khiến bà rời khỏi Quốc hội. (Bà đã được đề nghị làm đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc).
Musk cũng có mối quan hệ tốt với Brendan Carr, ủy viên Ủy ban Truyền thông Liên bang, người được coi là ứng cử viên sáng giá cho vị trí chủ tịch tiếp theo của cơ quan này. Gần đây, vị tỷ phú đã lên tiếng ủng hộ ông Carr trong các cuộc trò chuyện riêng tư tại Mar-a-Lago.
Karoline Leavitt, người phát ngôn của ông Trump, nói với tờ New York Times rằng tỷ phú Musk với ông Trump là "những người bạn tuyệt vời và là những nhà lãnh đạo tài ba cùng nhau làm việc để đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Về mặt cá nhân, ông Trump dường như rất thích Musk, coi ông như một thành viên trong gia đình. Trong một bức ảnh gia đình tại Mar-a-Lago do con gái út của ông Trump -Tiffany Trump - đăng trên mạng xã hội, với thông điệp: "Bố ơi, chúng con rất tự hào về bố!", có thể nhận thấy Musk đang đứng ngay giữa khung hình, bế cậu con trai X của mình.
Vlog của Kai Trump - cháu gái ông Trump - tiết lộ khoảnh khắc tổng thống đắc cử gọi cha con tỷ phú Elon Musk vào đứng chung khung hình với gia đình mình.
Ban đầu, các thành viên của gia đình Trump đứng chụp ảnh với nhau. Khi thấy cha con Elon Musk đứng bên ngoài, ông Trump đã chỉ tay và nói: "Chúng ta phải chụp với Elon và con trai của anh ấy. Cậu bé hoàn hảo, tuyệt vời".
Cha con Elon Musk chụp ảnh với gia đình Trump. Ảnh: Kai Trump/X.
Hôm 10/11, Kai Trump đã cung cấp một cái nhìn còn trực diện hơn nữa với bức ảnh từ sân golf kèm chú thích: "Elon đạt được vị thế một người chú (uncle)".
Ông Musk không có mặt tại Mar-a-Lago với đoàn tùy tùng đông đảo - chỉ có cậu con trai X, một bảo mẫu và một số nhân viên an ninh. Nhưng sự thăng tiến của ông đồng nghĩa với có nhiều ảnh hưởng hơn đến chính quyền Cộng hòa non trẻ từ một nhóm các nhân vật ở Thung lũng Silicon thân cận với tỷ phú này.
Ông Trump đã vun đắp các thành viên cánh hữu của thế giới công nghệ trong năm qua khi ông đứng trên các lập trường thân thiện với công nghệ về tiền điện tử, trí tuệ nhân tạo và luật chống độc quyền của Big Tech. Nhưng đồng thời, phó tổng thống đắc cử của ông, Thượng nghị sĩ JD Vance của Ohio, lại là người ủng hộ Lina Khan, chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang và là mục tiêu của một số người bảo thủ, bao gồm cả Musk.
Musk nói rằng ông đang tuyển dụng một "đội A" từ khu vực tư nhân để giúp cải tổ chính phủ và ông sẽ đảm bảo "những nhà cách mạng chính phủ nhỏ tận tụy một cách điên cuồng sẽ tham gia vào chính quyền này". Không rõ những giám đốc điều hành công nghệ khác này và bản thân Musk - với công ty tên lửa SpaceX của ông có hợp đồng liên bang - sẽ tránh xung đột lợi ích như thế nào khi họ làm việc với chính quyền.
Musk đã giới thiệu hai giám đốc điều hành tại SpaceX, Tướng Terrence J. O’Shaughnessy và Tim Hughes, cho các vai trò quản lý, Times đưa tin. Ông cũng đã giới thiệu những người bạn và cộng sự khác - hoặc ít nhất là mở đường cho họ có một số ảnh hưởng.
Joe Lonsdale, một nhà đầu tư công nghệ thân cận với ông Musk, không có kế hoạch đóng vai trò chính thức trong quá trình chuyển giao của ông Trump, và đã công khai tuyên bố rằng ông không muốn tham gia chính quyền "toàn thời gian" mà muốn đóng vai trò cố vấn bán thời gian.
Một người bạn khác của Musk, Ken Howery, từng là đại sứ tại Thụy Điển trong chính quyền Trump đầu tiên, đã ngỏ ý rằng ông quan tâm đến một vị trí ngoại giao khác.
Một người khác có thể có một số ảnh hưởng là Marc Andreessen - nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng và giống như Musk và Howery, ông đã dành đêm bầu cử tại Mar-a-Lago.
Musk cũng khuyến khích Palmer Luckey, đồng sáng lập công ty khởi nghiệp công nghệ quân sự Anduril, hỗ trợ chính quyền theo một cách nào đó. Vị tỷ phú nói trên X rằng sự tham gia đó "rất quan trọng" đối với "các công ty khởi nghiệp như công ty của bạn". Ông Luckey cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng ông đã nói chuyện với nhóm chuyển giao của ông Trump về cách thức ông có thể trợ giúp.
Người bạn của Musk hiện có vẻ có ảnh hưởng trực tiếp nhất là David Sacks, một đồng nghiệp cũ có nhiều năm làm việc tại PayPal.
Ông Sacks, nhân vật từng tổ chức một buổi gây quỹ cho ông Trump tại San Francisco vào tháng 6, đã có một đường dây liên lạc trực tiếp qua điện thoại với tổng thống đắc cử.
Ông Sacks - ở trong cùng khunh hình với tỷ phú Musk và ông Trump vào đêm bầu cử và dành phần lớn buổi tối ở gần tổng thống tương lai, đã công khai thúc đẩy để Robert F. Kennedy Jr. được trao một vị trí trong chính quyền.
Nhà đầu tư mạo hiểm này đã nói với bạn bè kể từ Ngày bầu cử rằng vì ông lãnh đạo một quỹ hoạt động, nên sẽ không thực tế nếu ông đóng một vai trò chính thức hơn trong chính quyền. Nhưng giống như ông Musk, ông đã giúp ngăn chặn ý tưởng về những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ như ông Pompeo trở lại chính quyền.
Peter Thiel "thứ hai"
Từ những gì đang diễn ra, có thể thấy tỷ phú Musk đang lặp lại - và mở rộng - vai trò mà một tỷ phú công nghệ khác, Peter Thiel, đã chính thức đảm nhiệm trong nhóm chuyển giao của ông Trump vào năm 2016.
Thiel đã có một số bất đồng với ông Trump nhưng ông vẫn tiến cử được những cái tên tiềm năng cho những người đứng đầu chiến dịch chuyển giao.
Theo một người hiểu biết về vấn đề này, Blake Masters, cựu ứng cử viên Thượng viện Arizona và là trợ lý cấp cao lâu năm của ông Thiel, đã trao đổi với các quan chức chuyển giao về một vai trò tiềm năng và đưa ra khuyến nghị về những người được bổ nhiệm khác.
Một cố vấn lâu năm khác của Thiel, Jim O’Neill, đã nói với bạn bè rằng ông quan tâm đến một vị trí liên quan đến y tế, hai người cho biết.
Một cựu cố vấn cấp cao khác của Thiel, Michael Kratsios, từng là giám đốc công nghệ trong chính quyền Trump đầu tiên và gần đây đã được bổ nhiệm để giúp giám sát danh mục chính sách công nghệ của nỗ lực chuyển giao. Theo một người đã nói chuyện với ông, ông cũng quan tâm đến việc tham gia chính quyền.
Về phần mình, Thiel lẽ ra nên phấn khích sau khi ông Vance, người từng là môn đồ của ông, giành được ghế phó tổng thống đắc cử. Nhưng bất chấp mối quan hệ thân thiết đó, tâm trạng của ông tại bữa tiệc đêm bầu cử vào tuần trước ở Los Angeles khá trầm lắng, theo những người có mặt ở đó, mặc dù bữa tiệc bắt đầu theo giờ Bờ Tây và diễn biến kết quả của đêm đó hầu như là rõ ràng.
VietBF@sưu tập
