Hàng thập kỷ tình báo giúp Israel nắm Hezbollah 'trong lòng bàn tay'

[Romano]

Cho đến tận trước khi bị hạ sát, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah vẫn không tin Israel táo bạo đến mức quyết định làm điều đó.

Khi thủ lĩnh Nasrallah ẩn náu bên trong boongke của Hezbollah nằm sâu 12 m dưới lòng đất vào ngày 27/9/2024, các trợ lý đã thúc giục ông đến một địa điểm an toàn hơn nhưng Nasrallah gạt đi.

Ông cho rằng Israel không muốn khơi mào một cuộc xung đột toàn diện với Hezbollah. Nhưng điều ông Nasrallah không nhận ra là tình báo Israel đã theo dõi mọi hành động của ông suốt nhiều năm qua.

Không lâu sau, tiêm kích F-15 Israel thả hàng nghìn kg thuốc nổ, phá hủy boongke trú ẩn và chôn vùi Nasrallah cùng các chỉ huy cấp cao khác của Hezbollah. Ngày hôm sau, thi thể ông Nasrallah được tìm thấy trong tư thế ôm một viên tướng cấp cao Iran đang đóng quân tại Lebanon. Cả hai người đều chết vì ngạt thở.

Cái chết của ông Nasrallah là kết quả của hai thập kỷ Israel dồn sức cho nỗ lực tình báo để chuẩn bị cho kịch bản xung đột toàn diện. Những tiết lộ từ khoảng 20 quan chức và cựu quan chức Israel, Mỹ, châu Âu giấu tên cho thấy tình báo Israel thâm nhập sâu vào nội bộ Hezbollah như thế nào.

Xây dựng mạng lưới nguồn tin

Cuộc chiến năm 2006 giữa Israel và Hezbollah, nổ ra sau khi Hezbollah bắt cóc và giết hai binh sĩ Israel, đã rơi vào thế bế tắc. Sau 34 ngày giao tranh, Israel phải rút khỏi Lebanon. Cuộc chiến đã trở thành nỗi xấu hổ với Tel Aviv, làm dấy lên hoài nghi trong bộ máy an ninh Israel về chất lượng tình báo.

Nhưng các hoạt động trong cuộc đối đầu năm đó đã hình thành nền tảng cho cách tiếp cận sau này của Israel. Lúc bấy giờ, một chiến dịch tình báo được thực hiện nhằm cài đặt thiết bị theo dõi trên tên lửa Fajr của Hezbollah, cung cấp cho Israel thông tin về đạn dược giấu bên trong các căn cứ quân sự bí mật, cơ sở lưu trữ dân sự và nhà riêng. Trong cuộc chiến năm 2006, không quân Israel đã ném bom các địa điểm này, phá hủy vô số tên lửa.

Trong những năm sau đó, thủ lĩnh Nasrallah luôn tỏ ra tự tin rằng Hezbollah có thể giành chiến thắng trong một cuộc xung đột khác với Israel, ví Israel giống như chiếc mạng nhện, trông đầy rủi ro từ xa nhưng có thể dễ dàng bị gạt sang một bên.

Khi Hezbollah tái thiết hậu chiến, Mossad, cơ quan tình báo nước ngoài của Israel, đã tuyển mộ những người tham gia xây dựng các cơ sở bí mật cho nhóm vũ trang. Những người này cung cấp cho Israel thông tin về vị trí những nơi ẩn náu và hỗ trợ giám sát chúng.

Năm 2012, Đơn vị 8200, đơn vị tình báo tinh nhuệ của quân đội Israel, thu được nhiều thông tin về nơi ở, nơi ẩn náu cụ thể của các lãnh đạo Hezbollah cùng vị trí những tổ hợp tên lửa, rocket mà nhóm sở hữu.

Thủ tướng Netanyahu đến thăm trụ sở Đơn vị 8200 tại Tel Aviv ngay sau đó. Lãnh đạo Đơn vị 8200 in ra một chồng giấy cao, thể hiện số lượng thông tin mà họ thu thập được. Ông nói với Thủ tướng: "Bây giờ, ông có thể tấn công Iran", vì quân đội có khả năng vô hiệu hóa đòn trả đũa từ Hezbollah.

Nhưng Israel không tấn công.

Trong những năm tiếp theo, tình báo Israel đã nỗ lực tinh chỉnh thông tin thu thập được từ hoạt động trước đó. Khi cuộc chiến năm 2006 kết thúc, Israel đã có một "danh sách mục tiêu" là gần 200 thủ lĩnh, chiến binh cấp cao, kho vũ khí và địa điểm tên lửa của Hezbollah. Đến thời điểm Israel phát động chiến dịch kích nổ điện thoại và bộ đàm của thành viên Hezbollah hồi tháng 9/2020, con số đó lên tới hàng chục nghìn.

Biến máy nhắn tin thành thiết bị chết chóc

Để giành lợi thế trước Hezbollah, Israel phát triển kế hoạch phá hoại lực lượng đối thủ từ bên trong. Đơn vị 8200 và Mossad cùng thúc đẩy kế hoạch cung cấp cho Hezbollah các "thiết bị bẫy".

Trong cộng đồng tình báo Israel, các thiết bị này được gọi là "nút bấm", có thể được kích nổ vào thời điểm do Tel Aviv lựa chọn. Các kỹ sư Israel đã thành thạo việc đặt thuốc nổ PETN vào trong pin của các thiết bị điện tử, biến chúng thành những quả bom nhỏ.

Công việc khó khăn hơn do Mossad thực hiện. Trong gần một thập kỷ, họ tìm cách lừa Hezbollah mua thiết bị quân sự và thiết bị viễn thông từ các công ty vỏ bọc của Israel.

Năm 2014, Israel nắm bắt cơ hội khi công ty công nghệ Nhật Bản iCOM ngừng sản xuất máy bộ đàm IC-V82 nổi tiếng của họ. Những thiết bị này, vốn được lắp ráp tại Osaka, phổ biến đến mức hàng nhái được sản xuất trên khắp châu Á và bán trên những diễn đàn trực tuyến hay chợ đen.

Đơn vị 8200 phát hiện ra Hezbollah đang tìm kiếm bộ đàm IC-V82 để trang bị cho tất cả lực lượng chiến đấu. Họ thậm chí còn thiết kế mẫu áo gilê đặc biệt với một túi ngực dành riêng cho thiết bị.

Israel sản xuất bản sao bộ đàm với những thay đổi nhỏ, cài thuốc nổ vào pin. Những bản sao đầu tiên đến Lebanon vào năm 2015 và cuối cùng, hơn 15.000 chiếc đã được chuyển đi.

Năm 2018, một nữ sĩ quan tình báo Mossad soạn thảo kế hoạch sử dụng kỹ thuật tương tự để cấy vật liệu nổ vào pin máy nhắn tin. Tuy nhiên, các chỉ huy tình báo Israel xác định rằng Hezbollah chưa sử dụng rộng rãi loại thiết bị này. Kế hoạch bị gác lại.

Trong ba năm tiếp theo, khả năng tấn công mạng ngày càng vượt trội của Israel khiến Hezbollah, Iran và các đồng minh lo lắng khi sử dụng điện thoại thông minh. Đơn vị 8200 cũng góp phần gây ra nỗi sợ hãi, sử dụng bot trên mạng xã hội để đưa tin tức bằng tiếng Arab về cách họ hack điện thoại.

Trước nỗi lo này, ban lãnh đạo Hezbollah quyết định mở rộng sử dụng máy nhắn tin. Những thiết bị như vậy cho phép họ gửi tin nhắn đến các thành viên nhưng không tiết lộ dữ liệu vị trí cũng như không có camera và micro, các tính năng vốn dễ bị hack.

Hezbollah bắt đầu tìm kiếm loại máy nhắn tin đủ bền cho điều kiện chiến đấu. Tình báo Israel nối lại kế hoạch gài thuốc nổ vào máy nhắn tin, quyết định xây dựng một mạng lưới các công ty vỏ bọc để che giấu nguồn gốc và bán sản phẩm cho Hezbollah. Họ nhắm vào thương hiệu Đài Loan Gold Apollo.

Tháng 5/2022, công ty mang tên BAC Consulting được đăng ký tại Budapest. Một tháng sau, tại Sofia, Bulgaria, công ty khác có tên Norta Global Ltd. cũng được một công dân Na Uy tên Rinson Jose đăng ký thành lập.

BAC Consulting mua thỏa thuận cấp phép từ Gold Apollo để sản xuất một mẫu máy nhắn tin mới là AR-924 Rugged dưới tên nhãn hiệu này. Nó cồng kềnh hơn các máy nhắn tin của Gold Apollo, nhưng được quảng cáo là chống nước và có thời lượng pin lâu hơn các thiết bị của đối thủ cạnh tranh.

Mossad giám sát việc sản xuất máy nhắn tin tại Israel. Làm việc thông qua các trung gian, các đặc vụ Mossad tiếp thị máy nhắn tin cho Hezbollah và đưa ra mức giá chiết khấu cao nếu mua số lượng lớn.

Mossad đã cho Thủ tướng Netanyahu xem máy nhắn tin chưa gài thuốc nổ vào tháng 3/2022. Ông tỏ ra nghi ngờ về độ bền của chúng và hỏi David Barnea, giám đốc Mossad, rằng chúng có dễ hỏng không. Barnea đảm bảo chúng vô cùng chắc chắn.

Thủ tướng Netanyahu đột ngột đứng dậy và ném thiết bị vào tường. Bức tường bị tróc, nhưng máy nhắn tin thì không.

Công ty bình phong của Mossad đã chuyển lô máy nhắn tin đầu tiên cho Hezbollah vào mùa thu năm đó.

Kích nổ

Vào tháng 10/2023, tình báo Israel nhận tin một kỹ thuật viên Hezbollah bắt đầu nghi ngờ rằng bộ đàm có thể chứa chất nổ ẩn. Tel Aviv hạ sát kỹ thuật viên đó bằng một cuộc không kích.

Trong gần một năm, tình báo Israel và không quân tiến hành khoảng 40 cuộc tập huấn về kịch bản đoạt mạng Nasrallah cùng các thủ lĩnh cấp cao khác của Hezbollah. Họ muốn có thể nhắm vào những người này cùng lúc, ngay cả khi các mục tiêu không ở cùng địa điểm.

Suốt quá trình chuẩn bị, Israel đã thu thập được những thông tin chi tiết, riêng tư về các chỉ huy Hezbollah, như danh tính 4 người tình của Fuad Shukr, thành viên sáng lập Hezbollah bị Washington xác định là một trong những kẻ chủ mưu vụ đánh bom doanh trại ở Beirut, Lebanon, năm 1983, khiến 241 lính thủy đánh bộ Mỹ thiệt mạng.

Căng thẳng giữa Israel và Hezbollah gia tăng khi một cuộc tấn công bằng tên lửa của Hezbollah hồi tháng 7/2024 đã giết hàng chục người, trong đó có cả trẻ em, tại Majdal Shams, thị trấn ở Cao nguyên Golan, khu vực do Tel Aviv kiểm soát.

Vài ngày sau, Israel đáp trả bằng một cuộc không kích ở Beirut giết chết Shukr. Hạ sát chỉ huy hàng đầu của Hezbollah là bước đi đầy khiêu khích.

Ngày 11/9/2024, Israel nhận được tin tình báo Hezbollah bắt đầu nghi ngờ máy nhắn tin của họ bị can thiệp. Nhóm đã gửi một số thiết bị đến Iran để kiểm tra. 5 ngày sau, Thủ tướng Netanyahu họp với các giám đốc an ninh hàng đầu để cân nhắc xem có nên kích nổ thiết bị hay không, lưu ý rằng việc làm này có thể thúc đẩy một cuộc phản công toàn diện từ Hezbollah và cả Iran.

Thủ tướng Netanyahu cuối cùng quyết định thực hiện chiến dịch. Ngày 17/9, vào 15h30, Mossad gửi thông điệp mã hóa đến hàng nghìn máy nhắn tin. Vài giây sau, chúng phát nổ.

Lúc bấy giờ, Jose, người Na Uy đứng tên một trong những công ty bình phong của Mossad, đang tham dự hội nghị công nghệ ở Boston. Chỉ sau vài ngày, Jose được truyền thông xác định là người tham gia vào chiến dịch này. Chính phủ Na Uy tuyên bố họ muốn ông trở về nước để thẩm vấn.

Các quan chức Israel đã bí mật gây sức ép với chính quyền Biden để đảm bảo rằng Jose có thể rời khỏi Mỹ mà không cần quay trở lại Na Uy. Giới chức Israel không tiết lộ vị trí của Jose. Một quan chức quốc phòng cấp cao nước này chỉ nói rằng ông đang ở "nơi an toàn".

Một ngày sau khi kích nổ máy nhắn tin, Mossad tiếp tục kích nổ bộ đàm, phần lớn chúng vẫn còn nằm trong kho vì các lãnh đạo Hezbollah chưa huy động thành viên để chiến đấu với Israel.

Tổng cộng, hơn 40 người thiệt mạng, 4.000 người bị thương. Hầu hết những người thương vong là các tay súng Hezbollah, gây ra hỗn loạn trong hàng ngũ cấp cao của nhóm.

Hạ sát thủ lĩnh Hezbollah

Sau chiến dịch máy nhắn tin, Israel tiến hành hàng loạt hành động leo thang. Ngày 20/9/2024, tiêm kích Israel tấn công một tòa nhà ở Beirut, nơi những chỉ huy Lực lượng Radwan tinh nhuệ đang họp trong một boongke, giết chết Ibrahim Aqeel, người dẫn đầu các hoạt động quân sự của Hezbollah.

Ngày 23/9, không quân Israel mở chiến dịch quy mô, tấn công hơn 2.000 mục tiêu, trong đó có các kho tên lửa tầm trung và tầm xa của Hezbollah.

Quyết định quan trọng nhất của giới lãnh đạo Israel là có nên hạ sát thủ lĩnh Nasrallah hay không.

Trong khi các quan chức cấp cao Israel đang tranh luận, cơ quan tình báo nhận được thông tin ông Nasrallah có kế hoạch chuyển đến một boongke khác, nơi khó bị tấn công hơn nhiều.

Ngày 26/9, khi Thủ tướng Netanyahu chuẩn bị bay đến New York để tham dự cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông đã họp với các cố vấn chính trị, tình báo và quân sự hàng đầu. Họ cũng phải quyết định xem có nên báo trước cho Mỹ hay không.

Thủ tướng Netanyahu và các cố vấn cuối cùng quyết định sẽ không làm vậy. Họ tin rằng các quan chức Mỹ sẽ không đồng tình với cuộc tấn công, nhưng bất kể thế nào, Mỹ sẽ bảo vệ Israel trong trường hợp Iran trả đũa.

Thủ tướng Netanyahu chấp thuận chiến dịch hạ sát vào ngày tiếp theo, sau khi ông hạ cánh xuống New York và chỉ vài giờ trước khi đứng trên bục phát biểu tại Liên Hợp Quốc. Trong bài phát biểu, ông mô tả sự kìm kẹp của Hezbollah đối với Lebanon. "Đừng để Nasrallah kéo Lebanon vào vực thẳm", ông nói.

Ngay sau đó, tiêm kích F-15 Israel thả hàng nghìn kg thuốc nổ xuống Beirut.